بررسی فیتوشیمیایی و فیزیولوژیکی اسانس و عصاره گیاه دارویی .Satureja sahendica Bornm به تنش کمآبی
محورهای موضوعی : گیاهان داروییحمید محمدی 1 , پریا پورمحمد 2 , سعید حضرتی 3
1 - دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
2 - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز
3 - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز
کلید واژه: اسانس, تیمول, مرزه سهندی, تنشهای غیر زیستی,
چکیده مقاله :
به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر خصوصیات فیزیولوژیک، کمیت وکیفیت مواد موثره اسانس مرزه سهندی، آزمایشی در شرایط گلخانه در قالب بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1398 انجام شد. سطوح مختلف تنش خشکی شامل شرایط 100 درصد ظرفیت مزرعه ای (شاهد 100درصد)، تخلیه40 و70 درصد ظرفیت مزرعه ای بود. پس از اسانسگیری با استفاده از روش تقطیر با آب، اسانسها با استفاده از دستگاه GC-MS مورد تجزیه قرار گرفت. پس از تهیه عصاره متانولی، محتوای فنل کل بـا روش فولین-سیوکالتیو سنجیده شد. نتایج نشان داد تنش کم آبی در هر دو سطح (40 و 70 درصد تخلیه رطوبتی) به ترتیب باعث کاهش معنی دار 73/74 و 83/78 درصدی وزن خشک در مقایسه با تیمار شاهد شد اما تفاوت معنی داری بین دو سطح تنش مشاهده نشد. تنش کم آبی با 40 و 70 درصد تخلیه رطوبتی به ترتیب منجر به کاهش 49/18 و 87/30 درصدی محتوای کلروفیل کل، 84/13 و 35/25 درصدی محتوی آب نسبی برگ در مرزه سهندی شد. محتوای هیدروژن پراکسید، مالون دی آلدهید و پرولین تحت تاثیر شرایط تنش کم آبی افزایش قابل توجهی پیدا کرد. محتوای فنل کل 78/25 و 44/48 درصد به ترتیب در شرایط تنش کم آبی 40 و 70 درصد تخلیه رطوبتی افزایش یافت. مهم ترین ترکیب اسانس گیاه مرزه سهندی در همه تیمارها شامل تیمول، پی سیمن و گاما-ترپینن بود که تنش کم آبی میزان این ترکیب های اسانس را تحت تاثیر قرار داد و افزایش معنی دار 47/11 و 65/30 درصدی در محتوای تیمول بهترتیب در شرایط تنش کم آبی 40 و 70 درصد تخلیه رطوبتی مشاهده شد. بر اساس نتایج بدست آمده مشخص شد که اعمال تنش کم آبی میتواند ویژگی های فیزیولوژیک، کمیت و کیفیت اسانس مرزه سهندی را نیز افزایش دهد.
To investigate the effect of water-deficit stress on physiological characteristics, content and composition of Satureja sahendica Bornm essential oil, an experiment was conducted in greenhouse conditions in a randomized complete block with three replications in 2019. Different levels of water-deficit stress included: control at 100% field capacity, 40% and 70% field capacity depletion. Essential oils were extracted by water distillation and then were analyzed using GC-MS. After preparing methanolic extract, total phenol content was measured by Folin-Ciocalteu method. The results showed that water-deficit stress in both levels (40 and 70% moisture depletion) caused a significant reduction of 74.73 and 78.83% of dry weight compared to the control, respectively, but no significant difference was observed between the two stress levels. Water-deficit stress with 40 % and 70% moisture depletion led to a reduction of 18.49% and 30.87% of total chlorophyll content, 13.84% and 25.35% of relative leaf water content (RWC) content, respectively. The content of hydrogen peroxide, malondialdehyde and proline increased significantly under water-deficit stress conditions. The total phenol content increased by 25.78% and 48.44% in 40% and 70% moisture depletion, respectively. The most important composition of S.sahendica essential oil in all treatments included p-cymene, γ-terpinene and thymol; water stress affected the amount of these compounds and a significant increase of 11.47% and 30.65% in thymol content was observed in 40 and 70% moisture depletion, respectively. Based on the results, it was found that water-deficit stress can increase the physiological properties, quantity and quality of S. Sahandi essential oils.
