بررسی اثرات دگرآسیبی برگ‌های اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis) بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه‌های گندم (L. Triticum aestivum)

محورهای موضوعی : ژنتیک

آناهیتا شریعت ¹ , محبوبه سخایی ² , محمدحسن عصاره ³ , غلامرضا بخشی خانیکی ⁴

1 - کارشناس ارشد موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم گیاهی، دانشگاه پیام نور تهران
3 - دانشیار موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور
4 - دانشگاه پیام نور تهران

تاریخ دریافت : 1388/06/04 تاریخ پذیرش : 1388/06/21 تاریخ انتشار : 1388/12/25

کلید واژه: پرولین, اکالیپتوس, قندهای محلول, دگرآسیبی, شاخص بنیه بذر,

چکیده مقاله :

در پژوهش حاضر توانایی دگرآسیبی عصاره متانولی برگ‌های camaldulensis E. بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گندم (رقم پیشتاز) بررسی شد. اثر شش تیمار عصاره متانولی برگ‌های اکالیپتوس شامل غلظت‌های صفر (شاهد)، 5/1، 3، 6، 9 و 18 گرم در لیتر در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در اتاقک رشد آزمایشگاه تحقیقاتی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور انجام شد. اختلاف بین تیمارها در واکنش به غلظت‌های مختلف عصاره با مطالعه صفاتی چون درصد، سرعت و شاخص جوانه‌زنی، شاخص بنیه بذر، طول ریشه چه، طول ساقه چه، وزن تر و خشک ریشه‌چه و ساقه چه، میزان پرولین و قندهای محلول ریشه‌چه و ساقه چه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که فعالیت آللوپاتی عصاره اکالیپتوس در بین تیمارها بر کلیه صفات تفاوت معنی‌داری داشت و با افزایش غلظت عصاره، درصد جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه، طول ساقه چه و وزن تر و خشک به صورت معنی‌داری کاهش و میزان پرولین و قند‌های محلول افزایش یافت. نتایج حاصل از اثرات منفی عصاره الکلی برگ اکالیپتوس بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه گندم دلالت بر عدم توانایی استفاده از این عصاره در مزارع گندم جهت کنترل علف‌های هرز دارد.

چکیده انگلیسی:

In this study allelophatic effects of metanolus extract of Eucalyptus camaldulonsis on some morphological and physiological characteristics of wheat (Triticum aestivum L.) were investigated. Six metanolous extract levels (0, 1.5, 3, 6, 9 and 18 g/lit) were used in completely randomized design with 3 replication in growth chamber of research institute of forest and rangelans of Iran. Radicule length, plumule length, vigour index, germination percentage, germination speed, germination index, wet and dry weight of seedling, prolin and soluble sugar in ridicule, and plumule of seedling were estimated. Results showed that for all parameters, allelopathic effects of eucalyptus extraction between treatments were significanted. The increase of extract concentration decreased germination percentage, radicule and plumule length, wet and dry weight and increased prolin and soluble sugar, significantly. Results of negative effects of metanolus extract of Eucalyptus leaves on germination and seedling growth of wheat recommends not usage of this extract for controlling of weeds in wheat farms.

منابع و مأخذ:

حکیمی‌میبدی، م.ح.، سودانی زاده، ح. و شاکری، م. (1383). بررسی مقدماتی اثر آللوپاتی و نماتودکشی عصاره سیاه تلخ. پژوهش و سازندگی. 62: 80-75.

رحیمی، ژ. (1385). آللوپاتی. مجله رشد. 20: 57-56.

سلطانی پور، م.ا.، حاجبی، ع.ا.، دستجردی، ع.ا. و ابراهیمی، س. (1386). اثرات دگرآسیبی عصاره آبی مورخوش بر درصد و سرعت جوانه‌زنی بذرهای هفت گونه از سبزیجات. فصلنامه علمی- پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. 23: 58-51.

شریعت، ا. و عصاره، م.ح. (1387). اثر تنش خشکی بر رنگیزه‌های گیاهی، پرولین، قندهای محلول و پارامترهای رشد چهار گونه از اکالیپتوس. مجله پژوهش و سازندگی. 21: 157-145

ضیاءحسینی، ث. و برارپور، م.ت. (1381). اثرات مختلف آللوپاتی گیاه آفتابگردان بر رشد ذرت. مجله علوم زراعی ایران. 4: 116-107.

عیسوند، ح.ر. و علیزاده، م.‌ع. (1382). بررسی برخی فاکتورهای کیفیت فیزیولوژیکی بذر گیاه دارویی بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) تحت شرایط آزمون پیری زودرس. فصلنامه پژوهشی تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان جنگلی و مرتعی ایران. 11: 84-67.

کازرونی منفرد، ا. و راشد محصل، م.ح. (1385). بررسی اثر آللوپاتیک اندام هوایی علف هفت بند بر درصد سبزشدن و رشد گیاهچه‌های گوجه فرنگی. مجله پژوهش‌های زراعی ایران. 4: 104-93.

مجاب، م. و محمودی، س. (1387). بررسی اثرات آللوپاتیک عصاره آبی اندام‌های هوایی و زیرزمینی علف هرز ازمک بر خصوصیات جوانه‌زنی و رشد گیاهچه ذرت خوشه‌ای. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی. 4: 87-65.

میقانی، ف. (1382). آللوپاتی (دگرآسیبی) از مفهوم تا کاربردآن. انتشارات پرتو واقعه، تهران. صفحه 72-71.

ناصری پور، م.ت.، کوچکی، ع.، نصیری محلاتی، م. و قربانی، ر. (1387). بررسی اثرات دگرآسیبی کاه جو بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه ذرت چغندر قند و آفتابگردان. مجله پژوهش‌های زراعی ایران. 6: 182-173.

نجفی آشتیانی، ا.، عصاره، م.ح.، باغستانی، م.ع. و انگجی، ج. (1387). بررسی اثر آللوپاتیک اندام هوایی گیاه Eucalyptus camaldulensis بر جوانه‌زنی گیاهچه علف هرز سلمک. فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران.24: 303-293.

نیاکان، م. آرودی، م. کیانی، م. (1385). بررسی شاخص‌های رشد و تغییرات ساختاری دانه رست گندم در پاسخ به عصاره آبی کلزا. فصلنامه پژوهش‌های علوم گیاهی. 4: 20-14.

یامچی، ا.، رستگار جزی، ف.، قبادی، س.، موسوی، ا.، و کارخانه‌ای، ع.ا. (1383). بیان فراوان ژن دلتا پرولین- 5 کربوکسیلات سنتتاز با هدف افزایش مقاومت به تنش‌های اسموتیک در گیاه تراریخت توتون- علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. 4: 39-31.

Ahmed, R., Rafiqul hoque, A.T.M. and Hossain, M.K. (2008). Allelophatic effect of leaf litter of Eucalyptus camaldulensis on some forest and agricultural crops. Journal of Forestry Research. 19: 19-24.

Ayyaz khan, M., Iqtidor, H. and Ejaz, A. (2008). Allelopathic effects of Eucalyptus camaldulensis on germination and sedling growth of wheat. Pakistan Journal of Weed Science Research. 14: 9-18.

Bates, I.S., Waldern, R.P. and Teare, I.D. (1973). Rapid determination of free prolin for water stress studies. Plant and Soil. 39: 205-207.

Bowman, D.M.J.S., Kirkaptric, J.B. (1986). Establishment, suppression and growth of Eucalyptus elegantensis in multiaged forests and Competition between adult and juvenile for moistur and nutrian and damage to seedling. Australia Journal Bottany. 34: 81-94.

Cao, P.R. (1992). Allelopathic effects of Eucalyptus citrodora and camellia sinensis.Journal of South China Agricultural university. 23: 60-62.

Chander, R. and Kandasamy, O.S. (1997). Allelopathic effect of Eucalyptus labill on Cyprus rotundus and Cynodon doctylon. Agronomy and Crop Science. 179: 123-126.

Djanagu, I.M., Vaidynathan, R., Annie sheeba, J., Durga devi, D. and Bangarus, U. (2005). Physiological responses of Eucalyptus globulus leaf leachate on seedling physiology of rice, sorghum and blakgram. International Journal of Agriculture and Biology.7: 35-38.

Irigoyen, J.J., Einerich, D.W.and Sanchez, M. (1992). Water stress induced changes in concentrations of proline and total soluble sugars in nodulated alfalfa (Medicago sativa) plants. Physiologia Plantarum. 84: 58-60.

Lin, J., Zeng, R.s., Shi, M.B., Chen, Z. and Liang, Z. (2003). Allelopathic effects of Eucalyptus urophyla and pinus elliottii on pisolitus tinctorius. Journal South Chino Agricultur University. 24: 48-50

Lovett, J.v. (1985). Defensive stragems of plants, with special reference to allelopathy. Papers Proc Research Soc Tasmania. 31: 119-124.

Moral, D. and Muller, C.H. (1970). The allelopathic of Eucalyptus camaldulensis. American Midland Natural., 83: 254-258

Narwal, S.S. and Taura, P. (1996). Suggested methodology for allelopathy. Field Observation and Methodology. 7: 757-760.

Scott, S.J., Jones, R.A. and Williams, W.A. (1984). Review of data analysis methods for seed germination.Crop Science. 24: 1192-1199.

Singh, A., Singh, R.S. and Misher, S. S. (1992). Effects of some Eucalyptus citriodora and their residue. Indian Journal Agronomy.43:256-259.

Uludag, A., Uremis, I., Arsland, M. and Gozcu, D. (2006). Allelophaty studiesin weed science in Turkey. Journal of Plant Diseases and Protection. 27: 419-426.