جبران کاهش عملکرد ناشی از تنش آب آخر با استفاده از تقویت‌کنندگان رشد در مرحله پنجه‌دهی گندم (.Triticum aestivum L)

محورهای موضوعی : تنش

مهرنوش اسکندری تربقان ¹ (محقق بخش خاک و آب مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی)
سید فاضل فاضلی کاخکی ² (استادیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی)
محمد جلینی ³ (دانشیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی)

تاریخ دریافت : 1401/03/08 تاریخ پذیرش : 1401/05/05 تاریخ انتشار : 1402/03/01

کلید واژه: فتوسنتز, ریز مغذی, اسید آمینه, تعداد دانه در سنبله, هدایت روزنه ای, دی اکسید کربن بین سلولی, طول پدانکل,

چکیده مقاله :

کاربرد تغذیه برگی در مراحل بحرانی می‌تواند در رفع نیاز غذایی گیاه در کوتاه مدت موثر باشد. به منظور بررسی تاثیر تقویت-کنندگان رشد در مرحله پنجه‌دهی گندم بر جبران کمی ترکیبات مورد نیاز از منابع ذخیره‌ای به دانه در فرآیند انتقال مجدد در هنگام قطع آبیاری آخر، آزمایشی به صورت کرت‌های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی کاشمر در سال زراعی 99-98 اجرا شد. دو رقم گندم سیروان و رخشان (رقم معمول منطقه) در کرت‌های اصلی و تقویت‌کنندگان رشد شامل: T1: شاهد، T2: اوره فسفات (10 کیلوگرم در هکتار)+ سولوپتاس (8 کیلوگرم در هکتار)+ اسید آمینه (2 در هزار)، T3: اوره فسفات (10 کیلوگرم در هکتار)+ سولوپتاس (8 کیلوگرم در هکتار)+ ریزمغذی کامل (2 در هزار)، T4: اوره فسفات (10 کیلوگرم در هکتار)+ سولوپتاس (8 کیلوگرم در هکتار)+ اسید هیومیک (2 در هزار) بودند. نتایج نشان داد بیشترین ارتفاع بوته از اعمال تیمار T3 در رقم سیروان به دست آمد. در رقم‌های سیروان و رخشان بیشترین طول پدانکل از محلول‌پاشی تیمار T3 حاصل شد. بیشترین وزن خشک بوته در متر مربع از کاربرد تیمار T2 در رقم سیروان حاصل شد. وزن دانه در رقم سیروان حاصل از اعمال تیمار T2 ، T3 و T4 به ترتیب 651، 582 و 462 گرم در مترمربع بود که از رقم رخشان در همین تیمارها بیشتر بود. بیشترین مقدار فتوسنتز در رقم سیروان (1/19میکرومول دی اکسید کربن بر مترمربع بر ثانیه)، هدایت روزنه‌ای و CO2 بین سلولی (Ci) و از محلول‌پاشی تیمار T2 حاصل شد. به طور کلی روند تاثیر تیمار T2 بر فتوسنتز و عملکرد حاکی از جبران کمبود عملکرد دانه (افزایش 52 درصدی) و زیست توده (51 درصدی) در اثر قطع آب آخر در رقم سیروان است.

چکیده انگلیسی:

The application of foliar spraying can be practical in critical stages for alleviating plant nutritional needs in the short term. To investigate the effect of growth enhancers in the tillering stage of wheat on the compensation of required compounds from storage sources to grain in the remobilization process in the stopping last irrigation, an experiment was carried out in a split-plot arrangement based on a randomized complete block design with three replications at the farm of Kashmar research station in 2020-2021. The main plots were two variety of wheat: V1: Sirvan and V2: Rakhshan, the subplots were growth enhancers including (T1: Control, T2: Urea phosphate (10 kg.ha-1) + solopotas (8 kg.ha-1) + amino acid (2:1000); T3: Urea phosphate (10 kg.ha-1) + solopotas (8 kg.ha-1) + micronutrient (2:1000); T4: Urea phosphate (10 kg.ha-1) + solopotas (8 kg.ha-1) + humic acid (2:1000). The results showed that the highest plant height was obtained from T3 treatment in the Sirvan cultivar. In both Sirvan and Rakhshan varieties, the highest peduncle length was recorded from a foliar spray of T3. The highest plant dry weight (1290 g.m-2) per square meter was also obtained from T2 in Sirvan. Grain weight per square meter in the Sirvan cultivar was 651, 582, and 462 g.m-2 from the application of T2, T3, and T4, respectively, which was higher than the Rakhshan cultivar in these treatments. The highest amount of photosynthesis was 19.1 μCO2mol.m-2. s-1, stomatal conductance, and intercellular CO2 (Ci) were obtained in the Sirvan cultivar by T2 application. In general, the effect of T2 treatment on photosynthesis and yield indicates compensation for the lack of grain yield (52% increase) and biomass (51%) due to the last water stop in the Sirvan cultivar.