پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش با استفاده از روش ترکیب خطی وزن‌دار -مطالعه موردی: حوضه ده‌سفید، استان لرستان

محورهای موضوعی : اقلیم شناسی

سیامک بهاروند ¹ (استادیار گروه زمین‌شناسی، واحد خرم‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم‌آباد، ایران)
حمزه سارویی ² (استادیار گروه زمین‌شناسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران)
سلمان سوری ³ (کارشناس ارشد باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد خرم‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم‌آباد، ایران)

تاریخ دریافت : 1395/12/13 تاریخ پذیرش : 1396/02/26 تاریخ انتشار : 1396/03/31

کلید واژه: سیستم اطلاعات جغرافیایی, استان لرستان, زمین‌لغزش, حوضه ده‌سفید, روش ترکیب خطی وزن‌دار,

چکیده مقاله :

این تحقیق با هدف پهنه‌بندی خطر نسبی ناپایداری دامنه ای و وقوع زمین لغزش در حوضه ده سفید با استفاده از روش ترکیب خطی وزن دار صورت گرفته است. حوضه مورد مطالعه در 15 کیلومتری شمال شرق شهر خرم‌آباد در استان لرستان واقع شده است و با توجه به نوع سازند‌های زمین‌شناسی، اقلیم و وضعیت توپوگرافی،‌ بخش‌هایی از این منطقه از نظر لغزشی ناپایدار می‌باشد. به منظور بررسی پایداری دامنه‌ها در این حوضه ابتدا لغزش‌های حوضه با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و بازدیدهای میدانی شناسایی و ثبت گردیدند. با قطع نقشه‌های عوامل موثر بر لغزش با نقشه پراکنش زمین‌لغزش‌ها، تاثیر هر یک از عوامل شیب، جهت شیب، کاربری اراضی، ارتفاع، لیتولوژی، فاصله از گسل، جاده، چشمه و آبراهه به ناپایداری شیب‌ها در محیط نرم‌افزار ArcGIS برآورد گردید و نقشه هر یک از عوامل به ترتیب با استفاده از منطق فازی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، استانداردسازی و وزن دهی شده است. در نهایت با تلفیق کلیه لایه های استاندارد شده در وزن آن ها نقشه نهایی پهنه بندی خطر زمین لغزش های حوضه ده سفید با استفاده از روش ترکیب خطی وزن‌دار تهیه گردیده است. بر اساس نتایج پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش با استفاده از این روش به ترتیب 31/11، 10/31، 46/28، 43/25 و 69/3 درصد از مساحت منطقه در کلاس‌های خطر خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار گرفته است.

منابع و مأخذ:

1-بهاروند، سیامک؛ سوری، سلمان، (1394): پهنه­بندی خطر زمین­لغزش با استفاده از منطق فازی و مدل تراکم سطح ( مطالعه موردی حوضه کاکاشرف، جنوب شرقی خرم آباد)، نشریه زمین­شناسی مهندسی، 9 (4): صص3112-3093.

2-سوری، سلمان؛ لشکری‌پور، غلامرضا؛ غفوری، محمد و فرهادی‌نژاد، طاهر، (1392): اولویت‌بندی عوامل موثر بر لغزش و تهیه نقشه خطر آن با استفاده از مدل فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (مطالعه موردی: حوضه کشوری) ، مجله انجمن زمین‌شناسی مهندسی ایران، 6(1-2): صص 12-1.

3-صفایی‌پور، مسعود؛ شجاعیان، علی و آتش‌افروز، نسرین، (1395): پهنه‌بندی زمین‌لغزش با استفاده از مدل AHPدر محیط GIS(منطقه مورد مطالعه روستای دره‌گز قلندران شهر دهدز)، فصل‌نامه جغرافیای طبیعی، 9(31): صص118-105.

4-کمک‌پناه، علی، (1373): روش‌های تحلیلی در ارزیابی پایداری شیب‌های طبیعی، موسسه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، جلد سوم، 411ص.

5-یمانی، مجتبی؛ حسن‌پور، سیروس؛ مصطفایی، ابوالفضل و شادمان رودپشتی، مجید، (1391): نقشه پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش در حوضه آبخیز کارون بزرگ با استفاده از مدل AHPدر محیط GIS، نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، 23(48): صص56-39.

6-Ayalew, L. and Yamagishi, H. (2005): The application of GIS-based logistic regressionfor landslide susceptibility mapping in the Kakuda–Yahiko Mountains, CentralJapan. Geomorphology, 65: pp. 15- 31.

7-Ayalew L., Yamagishi H., Marui H. and Kanno T., (2005): Landslide in Sado Island of Japan part II. GIS-based susceptibility mapping with comparisons of results from to methods and verifications.Engineeing Geology, 81: pp. 432-445.

8-Carrara, A. and Guzzetti, F. (1995): Geographical Information Systems in Assessing Natural Hazards. Kluwer Academic Publisher, Dordrecht, The Netherlands, pp. 135-175.

9-Ercanoglu, M. and Candan, G.P. (2004): Use of fuzzy relation to produce landslide susceptibility map of a landslide prone area(West Black Sea Region, Turkey). Engineering Geology, (75): pp. 229-250.

10-Kienholz, H. (1978): Maps of geomorphology and natural hazards of Grindelwald,Switzerland: scale 1:10,000. Arctic and Alpine Research, 10(2): pp. 169-184.

11-Larsen, M.C. and Parks, J.E. (1977): How wide is a road? The association of roads and mass-wasting in a forested mountain environment. Earth Surface Processes and Landforms, 22: pp. 835-848.

12-Mathew, J., Jha, V.K. and Rawat, G.S. (2007): weights of evidence modeling for landslide hazard zoation mapping in part of Bhagirathi valley, Uttarakhand. Current science, Vol. 92, No. 5, 10.

13-Mezughi, T.H., Akhir, J.M., Rafek, A.G. and Abdullah, I. (2012): Analytical Hierarchy Process Method for Mapping Landslide Susceptibility to an Area along the E-W Highway (Gerik-Jeli), Malaysia. Asian Journal of Earth Sciences, 5: pp. 13-24.

14-Moradi, M., Baziar, M.H. and Mohamadi, Z. (2012): GIS-Based LandslideSusceptiblity Mapping by AHP Method, A Case Study, Dena City, Iran. J.Basic. Appl. Sci. Res, 2(7): pp. 6715-6723.

15-Regmi, N.R., Giardio J. and Vitek, J. (2010): Modeling susceptibility to landslides using the weight of evidence approach: Western Colorado, USA. Geomorphology, 115: pp. 172-187.

16-Saaty, T.L. and Vargas, L.G. )2001(: models, methods, concepts, and applications of the Analytica Hierarchy process. 1st ed. Kluwer Academic, Boston, 333p.

17-Sarkar, S., Kanungo, D.P. and Mehrotar, S. (1995): Landslide zonation(a case study in Garwal Himalaya, India. Mountain Reserch and Development, 15(4): pp. 301-309.

18-Tangestani, M. (2008): A Comparative Study of Dempster-Shafer and fuzzy models for landslide susceptibility mapping using a GIS: An experience from Zagros Mountains, SW Iran. Journal of Asian Earth Sciences 35: pp. 66-73.

19-Wei dong, W., Cui-ming, X. and Xiang-gang, D. (2009): Landslides susceptibility mapping in Guizhou province based on fuzzy theory. Mining Science and Technology, 19: pp. 0399–0404.

20-Yilmaz, I. (2009): Landslide susceptibility mapping using frequency ratio, logistic regression, artificial neural networks and their comparison: A case study from Kat landslides (Tokat-Turkey). Computers and Geosciences, 35: pp. 1125-1138.