ارزیابی توانمندیهای ژئوتوریستی منطقۀ تشان شهرستان بهبهان براساس روش پرالونگ به منظور دستیابی به توسعۀ پایدار
محورهای موضوعی : اقلیم شناسی
حمید بابلی موخر
1
(دکترای ژئومورفولوژی، دانشکدة علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان، ایران)
محمدحسین رامشت
2
(استاد‌ژئومورفولوژی،دانشکدة‌علوم‌جغرافیاییو‌برنامهریزی،دانشگاه‌اصفهان،ایران)
کلید واژه: اکوتوریسم, ژئومورفوسایت, لندفرم, روش پرالونگ, منطقۀ تشان بهبهان,
چکیده مقاله :
وجود مکانهای ویژۀ زمین شناسی و ژئومورفولوژیکی و به تعبیری ژئوسایت و ژئومورفوسایت بسترهای لازم جهت توسعۀ ژئوتوریسم می باشند. ژئومورفوسایت ها به خودی خود و یا در ترکیب با مواریث فرهنگی- تاریخی و اکولوژیکی توان های بالقوه ای را در راستای گردشگری عرضه می دارند. توسعهگردشگریواستفادهازجاذبه‌هایمتعددطبیعیوتاریخیراهبردیاساسیجهت دستیابی بهتوسعهپایدارمی‌باشد.هدف از این پژوهش ارزیابی توانمندی های ژئوتوریستی لندفرم ها و آثار تاریخی منطقۀ تشان در استان خوزستان و تعیین جایگاه گردشگری آن بااستفاده از روش پرالونگ می باشد. به همین منظور از نقشه های زمین شناسی، توپوگرافی و همچنین بررسی اسناد، کتب تاریخی و مشاهدات میدانی استفاده و میزان توانمندی های ژئوتوریستی منطقه مشخص شده است. نتایج ارزیابی ها نشان می دهد که محدودۀ تاریخی تشان (کلگه زار) با کسب امتیاز 62/0 عیار گردشگری و 46/0 میانگین ارزش بهره وری و به دلیل برخورداری از آثار باستانی و جایگاه ویژه تاریخی بیشترین پتانسیل جذب توریسم و گردشگر را در منطقه دارد. غار پاپری تشان با کسب امتیاز 54/0 عیار گرشگری و 40/0 میانگین ارزش بهره وری در رتبۀ دوم میباشد. بر همین اساس محدودۀ تنگ بَن و همچنین چشمه و استخر طبیعی سرجوشر تشان به‌ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار دارند. پتانسیل هاوجاذبه هایفراوانغارپاپرینشانمی دهدکه درصورتتوجهبیشتروایجادزیرساخت هایمناسبدرآیندهازارزشبهره وریبهمراتببیشتربرخوردارشودوگردشگرانزیادی را بهخودجذبنماید.
وجود مکانهای ویژۀ زمین­شناسی و ژئومورفولوژیکی و به تعبیری ژئوسایت و ژئومورفوسایت بسترهای لازم جهت توسعۀ ژئوتوریسم می­باشند. ژئومورفوسایت­ها به­­ خودی خود و یا در ترکیب با مواریث فرهنگی- تاریخی و اکولوژیکی توان­های بالقوه­ای را در راستای گردشگری عرضه می­دارند. توسعهگردشگریواستفادهازجاذبه‌هایمتعددطبیعیوتاریخیراهبردیاساسیجهت دستیابی بهتوسعهپایدارمی‌باشد.هدف از این پژوهش ارزیابی توانمندی­های ژئوتوریستی لندفرم­ها و آثار تاریخی منطقۀ تشان در استان خوزستان و تعیین جایگاه گردشگری آن بااستفاده از روش پرالونگ می­باشد. به­همین منظور از نقشه­های زمین­شناسی، توپوگرافی و همچنین بررسی اسناد، کتب تاریخی و مشاهدات میدانی استفاده و میزان توانمندی­های ژئوتوریستی منطقه مشخص شده است. نتایج ارزیابی­ها نشان می­دهد که محدودۀ تاریخی تشان (کلگه­زار) با کسب امتیاز 62/0 عیار گردشگری و 46/0 میانگین ارزش بهره­وری و به دلیل برخورداری از آثار باستانی و جایگاه ویژه تاریخی بیشترین پتانسیل جذب توریسم و گردشگر را در منطقه دارد. غار پاپری تشان با کسب امتیاز 54/0 عیار گرشگری و 40/0 میانگین ارزش بهره­وری در رتبۀ دوم میباشد. بر همین اساس محدودۀ تنگ بَن و همچنین چشمه و استخر طبیعی سرجوشر تشان به‌ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار دارند. پتانسیل­هاوجاذبه­هایفراوانغارپاپرینشانمی­دهدکه­درصورتتوجهبیشتروایجادزیرساخت­هایمناسبدرآیندهازارزشبهره وریبهمراتببیشتربرخوردارشودوگردشگرانزیادی را بهخودجذبنماید.
منابع
1. ابنبلخی. 1363. فارسنامه، تصحیح و اهتمام گایلسیترانج و رینولد آلن نیکسون، تهران، نشر دنیای کتاب.
2. احمدی، عبدالمجید، تقیان، علی‌رضا، یمانی، مجتبی و موسوی، سید حجت. 1395. ارزیابی منطقه اورامانات جهت توسعه ژئوتوریسم و با هدف پیشنهاد منطقه بهعنوان ژئوپارک ملی-جهانی، پژوهشهای ژئومورفولوژیکمی، شماره4، صص16-1.
3. افشارسیستانی، ایرج . 1365. نگاهیبهخوزستان،چاپدوم، تهران،نشربلور.
4. اقتداری،احمد. 1359. خوزستانوکهگیلویهوممسنی، تهران،انتشاراتانجمنآثارملی.
5. بابلینیا،حیدر. 1374.بهبهاندرگذرتاریخ،پایاننامهکارشناسیارشد، استادراهنما: رضا شعبانی،دانشگاهشهیدبهشتی،دانشکدهادبیاتوعلومانسانی، گروه تاریخ.
6. بیاتیخطیبی، مریم، شهابی، هیمن، قادریزاده، هانا. 1388. ژئوتوریسم، رویکردی نو در بهرهگیری از جاذبههای ژئومورفولوژی: مطالعه موردی: غار کرفتو استان کردستان، فضای جغرافیایی، دانشگاه آزاد اهر، ص50-27.
7. پوررضایی، جواد، ترنیان، فرج‌الله، جهانبخش، پایرنج و دیفرخش، معصومه. 1389. بررسیهای فلورستیک و جغرافیای گیاهی حوضۀآبخیز تنگ بن بهبهان، مجلۀ جنگل ایران، انجمن جنگلبانی ایران، شماره1،ص49-37.
8. حموی،یاقوت. 1979. معجمالبلدان،جلداول،بیروت، انتشاراتدارالحیاءوالتراث.
9.حیدریساربان، وکیل، فتحی، محمدحسین و بهشتیجاوید، ابراهیم. 1395. ارزیابی توانمندیهای ژئومورفوتوریسمی لندفرمها براساس روش پرالونگ موردشناسی: استان زنجان، مجله جغرافیا و آمایش شهری-منطقهای، شماره 21، ص76-63.
10.سالاری، ممند، شهابی، هیمن و سالاری، سامرند. 1395. مدیریت (شناسایی و اولویت‌بندی) ژئومورفوسایتها با استفاده از مدل‌های Entropy و Saw، مطالعۀ موردی: ژئومورفوسایتهای شهرستان سردشت، پژوهشهای ژئومورفولوژی کمی، شماره 4، ص 180-166.
11. سعیدی‌شهری، سوزان‌سادات و زرندیان، ندا. 1394. ارزیابی توانمندیهای ژئومورفوتوریستی لندفرمها مطالعۀ موردی: منطقۀ جنوب غربی گناباد، فصلنامۀ مطالعات مدیریت گردشگری، ص67-45.
12. فتوحی، صمد، تقی‌زاده، زهرا و رحیمی، دانا. 1391.ارزیابی توانمندیهای ژئومورفوتوریسمی لندفرمها براساسروش پرالونگ مطالعه موردی؛ منطقه نمونه گردشگری بیستون، نشریه تحقیقات کاربردی علومجغرافیایی سال دوازدهم، شماره 26، 46-23.
13. قنواتی، عزت‌الله، کرم، امیر و فخاری، سعیده. 1393. ارزیابی ژئوکانزرویشن با تأکید بر زمین‌گردشگری، مطالعۀ موردی: منطقۀ دماوند، مجلۀ پژوهشهای کمی، سال سوم ، شمارۀ 2، 89-77.
14. گاوبه، هاینس. 1959. ارجان وکهگیلویه، ترجمه سعیدفرهودی، ، تهران، انتشاراتانجمن آثارملی.
15. مقصودی، مهران، زمانزاده، سیدمحمد، یمانی، مجتبی و حاجیزاده عبدالحسین. 1395. تحلیل عوامل محیطی در مکانگزینی سکونتگاههای پیشاز تاریخ؛ مطالعۀموردی: دشتبهبهان، چهارمین همایش ملی انجمن ایرانی ژئومورفولوژی، دانشگاهتهران.
16. مقصودی، مهران، برزکار، محسن، عباسی، موسی و مرادی، انور. 1393. ارزیابی توانمندیهای ژئوتوریسمی ژئومورفوسایتهای شهرستان مهاباد، فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری، شماره 25، صص107-81.
17. محمدیاری، فاطمه، پورخباز، حمیدرضا، توکلی، مرتضی و اقدر، حسین. 1393. تهیۀ نقشۀ پوشش گیاهی و پایش تغییرات آن با استفاده از تکنیکهای سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، مطالعۀ موردی شهرستان بهبهان، فصلنامه اطلاعات جغرافیایی(سپهر)، دوره 23، شماره 92، 34-23.
18. ورناصری، نواب، یارمطاقلو سهرابی، مریم و یوسفپور، منصور. 1394.بررسی سنگچینهنگاری و میکروفاسیس و محیط رسوبی در تنگبن بهبهان،کنفرانس پژوهش در علوم و تکنولوژی، تهران.ر
.
_||_. Fassoulas, Ch. Mouriki. D. Dimitriou-Nikolakis P. George I,2011,Quantitative Assessment of Geotopes as an EffectivE Tool for Geoheritage Management; geoheritage, 21, 245-264.
22. Fanning, P.C., Holdaway, S.J., & Rhods, E,J, 2008.A new geoarchaeology of Aboriginal artifact deposits in Western NSW, Australia: establishing Spatial and temporal geomorphic Controls on Surface geoarchaeology record. Geoarchaeology 101, 524-532.
23. Farsani,NT, Coelho, C, Costa, C, 2014.Analysis of Network Activities In Geopark as Geotourism Destinaion,International Journal of Tourism Research,16, pp.1-10.
24. Feuillet, T. Sourp, E, 2011.Geomorphological Heritage of the Pyrenes National Park(France), Assessment, Clustering, and Promotion of Geomorphosites;Geoheritage,3, 151-162.
25. Huckleberry, G, 2000.Interdisciplinary and Specialized Geoarchaeology: A Post-Cold war Perspective.Geoarchaeology:An International Journal,Vol.15, No.6,523-536.
26.Hurtado, H, Dowling, R, Sander,D,2014.An Exploratory to Develop a Geotourism Typology Model, International Journal of Tourism Research, 16, pp. 608-613.
27. Mousavi-Sabet, S. Vatandoust, Y. Fatemi, S, Eagderi, 2016.Tashan Cave a New Cave Fish Locality for Iran; and Garra tashanensis, a new blind species from the Tigris River drainage (Teleostei: Cyprinidae), Fish Taxa(2016) 1(3):133-148.
28. Novelli, M, 2005. Niche tourism: Contemporary issues, trends and cases.Oxford, Butterworth-Heineman.
29. Pereira ,P. Pereira, D. Caetano, M. Braga, A, 2007.Geomorphosite assessment in Montesinho Natural Park،(Portugal), Geographica Helvetica Jg. 62, 159-168.
30. Pralong, J.P, 2005.A method for assessing the tourist Potential and use of Geomorphological sites. Geomorphologie.Formes, Processus,environment, 3,189-196.
