آشکارسازی روند تغییرات هیدرولوژیکی حوضه رودخانه ارمند

داریوش سعیدی ¹ (گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران)
امیر گندمکار ² (گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران)
مسعود نصری ³ (مرکز تحقیقات مطالعات آب، واحد اصفهلن (خوراسگان)، دانشگاه ازاد اسلامی، اصفهان، ایران)

تاریخ ارسال : 1402/07/03 تاریخ تایید : 1402/09/27

کلید واژه: دبی, حوضه ارمند, آشکارسازی تغییر اقلیم, تغییرات هیدرولوژیکی,

چکیده مقاله :

پدیده تغییر اقلیم یکی از چالش های مهم قرن حاضر محسوب می گردد و بنوعی ابعاد تاثیرات آن فرامنطقه ای بوده و اکوسیستم کره زمین را تحت الشعاع خودقرار داده است از جمله این اثرات میتوان به روند تغییرات هیدرولوژیکی رودخانه ها اشاره کرد . محدوده مورد مطالعه در این پژوهش حوضه آبریز رودخانه ارمند در استان چهارمحال وبختیاری است. داده های مورد استفاده از اطلاعات 4 ایستگاه هیدرومتری واقع در منطقه مورد مطالعه در یک دوره آماری35 ساله (1986-2020) بدست آمده است. روش مورد استفاده در این تحقیق، آزمون آماری و گرافیکی من _کندال است. نتایج حاصله از بررسی روند و تغییرات رواناب (دبی) در ایستگاه‌های هیدرومتری حوضه ارمند (شامل ارمند، بهشت‌آباد، کوه‌سوخته و کره‌بس) نشانگر وجود روند کاهشی و معنی‌دار رواناب سالیانه، و فصل‌های زمستان، بهار، تابستان و پاییز می‌باشد.از طرفی مقایسه میانگین تغییرات دبی در فصل‌های مختلف نشان داد که فصل تابستان بیشترین تغییرات کاهشی رواناب را نسبت به سایر فصل‌ها داشته است. نتایج این پژوهش همچنین نشان داد میانگین دبی سالیانه کل حوضه در طول دوره آماری برابر با 3/29 مترمکعب بر ثانیه بوده است . میانگین حداقل وحداکثر دبی سالیانه حوضه در همین مدت به ترتیب 7/0 و 785/84 متر مکعب بر ثانیه ثبت شده است. ایستگاه ارمند با متوسط 7/137 متر مکعب برثانیه در فصل بهار بیشترین دبی ایستگاهی و در همین فصل ایستگاه کوه سوخته با 74/6 متر مکعب بر ثانیه کمترین دبی را در بین ایشتگاههای هیدرومتری حوضه داشته اند.

چکیده انگلیسی :

Climate change is considered one of the most important challenges of the present century. The dimensions of its effects are extra-regional and have overshadowed the ecosystem. Among these effects, we can mention the process of hydrological changes in rivers. The Armand River basin in Chaharmahal and Bakhtiari provinces. The data was obtained from the information of 4 hydrometric stations located in the study area over a statistical period of 35 years. The method used in this research is Kendall's statistical and graphic test. The results obtained from the investigation of runoff trends and changes in Armand basin hydrometric stations (including Armand, Behesht-Abad, Koh-Sokhte, and Koreh-Bas) indicate the existence of a significant decreasing trend in annual runoff and winter seasons. , spring, summer, and autumn. On the other hand, comparing the average discharge changes in different seasons showed that the summer season had the most decreasing changes in runoff compared to other seasons. The results of this research also showed that the average annual discharge of the entire basin during the statistical period was equal to 29.3 cubic meters per second. The average minimum and maximum annual discharge of the basin during the same period was recorded as 0.7 and 84.785 cubic meters per second respectively. Armand station with an average of 137.7 cubic meters per second in the spring season has the highest flow rate, and in the same season, Koh Sokhateh station has the lowest flow rate among hydrometric stations in the basin with 6.74 cubic meters per second.