اثر تیمارهای مختلف شکست خواب و تحریک جوانه‌زنی بذرگونه زرشک معمولی (Berberis vulgaris L. )

محورهای موضوعی : فیزیولوژی و متابولیسم بذر

سهیل حسین زاده ¹ ( دانش آموخته رشته مرتعداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور )
جلال محمودی ² ( عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور )
بهرام ناصری ³ ( کارشناس ارشد مرکز بذر جنگلی خزر )

تاریخ دریافت : 1399/09/20 تاریخ پذیرش : 1399/05/29 تاریخ انتشار : 1399/09/01

کلید واژه: جوانه زنی, اسید جیبرلیک, خواب بذر, زرشک معمولی,

چکیده مقاله :

به دلیل ارزش بالای دارویی، غذایی، جلوگیری از فرسایش خاک و استفاده در طراحی فضای سبز، بذر گونه زرشک معمولی از مبدأ کلاردشت مورد مطالعه قرار گرفت. بذرها تحت تاثیر تیمارهای اسید سالیسلیک، اسید جیبرلیک، اسید اسکوربیک و پراکسید هیدروژن قرار گرفت و شاخص های جوانه زنی (درصد، سرعت، زمان شروع، ...) و شاخص بنیه ارزیابی شد. کلیه آزمایش‌ها بر اساس طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. بر اساس نتایج تحقیق، بذر زرشک معمولی، تحت تاثیر تیمارهای اسید آسکوربیک، اسید سالسیلیک و پراکسید هیدروژن تقریبا تمامی ویژگی‌های فیزیولوژیک در مقایسه با شاهد نتیجه بهتری حاصل شد. ولی در تیمار اسید جیبرلیک با افزایش غلظت، میزان رشد و جوانه‌زنی افزایش یافته و در غلظت 1000 قسمت/ میلیون بهترین نتایج حاصل شد. تیمارهای اسید اسکوربیک با غلظت 200 میلی‌گرم/ لیتر کمترین میزان جوانه‌زنی و رشد را نشان داده است و به عنوان ضعیف‌ترین تیمار می‌باشد. بنابراین بجز اسید جیبرلیک، تمامی تیمارها ، به عنوان عامل بهبود دهنده جوانه‌زنی و استقرار تحت تنش‌های محیطی مناسب نبودند. اما تیمار اسید جیبرلیک با غلظت 1000 قسمت/ میلیون می‌تواند تیمار مناسبی در بهبود جوانه‌زنی باشد. بنابرین پیشنهاد می‌شود بدلیل ارزش بالای دارویی این گونه‌، سایر تیمارها به منظور شکست خواب در این گونه آزمایش گردد، تا بهترین و مقرون به صرفه‌ترین تیمار انتخاب و اجرایی گردد.

منابع و مأخذ:

References
Adkins, S.W., Bellairs, S.M. and Loch D.S. 2002. Seed dormancy mechanisms in warm 
season grass species. Euphytica 126: 13-20.
Agrawal, P.K. and Dadlsni, M. 2002. Techniques in seed science and technology. Gorgan 
University Press. 307 p.
Ahrendt, L.W.A. 1961. Berberis and Mahonia: a taxonomic revision. Botanical Journal of the 
Linnean Society. 57(369): 410 p.
Ashtari, R., Heidari, M., Omidi, M. and Zare, A.R. 2013. Seed germination and dormancy 
breaking techniques for Ducrosia anethifolia DC. Trakia Journal of Sciences. 1: 82-87.
نشریه تحقیقات بذر، سال دهم، شماره 2 ،تابستان 1399 /صفحات : 58 -50
57
Alizadeh, M.A. and Isivand, H.R. 2004. Evaluation and the study of germination potential, 
speed of germination and vigor index of the seeds of two species of medicinal plants (Eruca 
sativa Lam., Anthemis altissima L.) under cold room and dry storage condition. Iranian 
Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research. 20(3): 301-307.
Copeland, L. and McDonald, M. 2008. Principles of seed science and technology. JDM press. 
463 p.
Ebadi, A., Rezaei, M. and Fatahi, R. 2010. Mechanism of seed lessness in Iranian seedless 
barberry (Berberis vulgaris L. var. asperma). Sci. Hortic. 125: 486–493.
Finch-Savage, W.E. and Leubner-Metzger, G. 2006. Seed dormancy and the control of 
germination. New Phytologist. 171(3): 501–523.
Ghasemi Pirbalouti, A., Golparvar, A.R., Riyahi Dehkordi, M. and Navid, A.R. 2007. The 
effect of different treatments on seeds dormancy and germination of five species of medicinal 
plants of Chahar Mahal & Bakhteyari province. Pajouhesh & Sazandegi. 74: 185–192.
International Seed Testing Association (ISTA). 2008. International rules for seed testing, 
Seed Science and Technology. 13: 300-520.
Kafi, M., Balandari, A., Rashed Mohasel, M.H., Kochaki, A. and Molafilabi, A. 2004.
Berberis (Production and Processing). Ferdowsi University Press. Mashhad. Iran. 210 p.
Katzman, L.S., Taylor, A.G. and Langhans, R.W. 2001. Seed enhancements to improve 
spinach germination. Hortscience, 36: 979-981.
Khosravi, M. 1996. Seed ecology. Jahad-e-daneshgahi press. Mashhad. 182 p. 
Lekh, R. and Khairwal, I.S. 1993. Evaluation of pear millet hybrids and their parents for germ 
inability and field emergence. Indicon Jour. Plant physiol. 2: 125-127.
Mazaheri tirani, M. and Kalantari, Kh. 2008. Effects of the role of salicylic acid, drought 
stress, ethylene and interaction of three factors on seed germination of Brassica napus. Iran 
Journal of Biology. 19(4): 408-418.
Panwar – Bhardwaj, S.D. 2005. Handbook of practical forestry. AgrobioS (India), p 191.
Tasgin, E., Atic, O. and Nalbantoglu, B. 2003. Effect of salicylic acid on freezing tolerance in 
winter wheat leaves. Plant Growth Regul 41: 231-236.
Saberi, M. and Tavili, A. 2010. Evaluation defferent priming treatments influences on 
Puccinellia distans germination characteristics. Iranian journal of Range and Desert Reseach, 
Vol. 17(1): 51-60.
Sekhavati, N., Hoseini, M., Akbarinia. M. and A. Rezaei. 2011. Effects of gibberellic acid 
and cold stratification on seed dormancy and seed germination on seeds with and without 
coat of Cerasus mahaleb (L.) Mill. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding 
and Genetic Research. 19(1):192-204.
Shekari, F., Pakmehr, A., Rastgoo, M., Vazayefi, M. and Goreishi Nasab, M.J. 2010. 
Effect of Salicylic Acid Seed Priming on Some Physiological Traits of Cowpea (Vigna 
unguiculata L.) Under Water Deficit at Podding Stage. Journal of Agricultural Sciences. 
Islamic Azad University. Tabriz Branch. 4(13): 13-19.