اثربخشی آموزش مهارت حل مسأله بر خودتنظیمی تحصیلی و اضطراب ریاضی دانش‌آموزان

محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی

حسن غریبی ¹ , کیفسان بهاری‌زر ²

1 - استادیار گروه روانشناسی دانشگاه پیام نور
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی

تاریخ دریافت : 1394/05/21 تاریخ پذیرش : 1394/11/01 تاریخ انتشار : 1394/12/01

کلید واژه: اضطراب ریاضی, خودتنظیمی تحصیلی, مهارت حل مسأله,

چکیده مقاله :

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر بخشی آموزش مهارت حل مسأله بر خودتنظیمی تحصیلی و اضطراب ریاضی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه اول بود. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه مورد مطالعه دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه اول شهرستان سنندج بود. 30 نفر از دانش‌آموزان دارای اضطراب ریاضی بالا و خودتنظیمی تحصیلی پایین به صورت تصادفی خوشه‌ای چند مرحله ای انتخاب و به صورت گمارش تصادفی دردو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه، تحت آموزش مهارت حل مسأله قرار گرفت، ابزارهای پژوهش پرسشنامه اضطراب ریاضی(کاظمی، 1390) و پرسشنامه خودتنظیمی تحصیلی (کانل و ریان، 1987) بود. نتایج تحلیل کوواریانس بیانگر این بود که پس از آموزش مهارت حل مسأله علایم اضطراب ریاضی در آزمودنی‌های گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل بطور معنی‌داری کاهش یافت (01/0 p <)، همچنین خودتنظیمی تحصیلی آزمودنی‌های گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل بطور معنی‌داری افزایش یافته است(01/0 p <). یافته ها نشان دادند که روش آموزش مهارت حل مسأله راهبردی کارآمد و سودمند در جهت کاهش اضطراب ریاضی و افزایش خودتنظیمی تحصیلی دانش‌آموزان هستند

چکیده انگلیسی:

The aim of the present study is to investigate the effectiveness of problem solving training on students’ math anxiety and self-regulation. The method of this study was quasi-experimental design with pre-test and post-test and control. The population of the study were female students of junior high schools in Sanandaj. 30 of these students, with high math anxiety and low self-regulation were randomly selected through cluster and multistage sampling, who were assigned to two groups of experimental and control. The experimental group received problem-solving training for eight sessions. The research instruments contained 2 questionnaires: math anxiety questionnaire (Kazemi, 1390) and self-regulation questionnaire (Kanel & Rian, 1987). The data were analyzed through covariance method. The results show that math anxiety of the students in the experimental group, after receiving the treatment, significantly decreased and their self-regulation significautly increased. In other words, the final conclusion of this study confirmed the effectiveness of using problem solving training in decreasing math anxiety and increasing self-regulation in students

منابع و مأخذ:

منابع

آقاجانی، سیف‌الله؛ خرمایی، فرهاد؛ رجبی، سعید و رستم‌اوغلی‌خیاوی، زهرا. (1391). ارتباط حرمت خود و خودکارآمدی با اضطراب ریاضی دانش‌آموزان، مجله روانشناسی مدرسه. سال اول، شماره سوم: 26-6.

احمدی، سعید؛ احمدی، مجید.(1390).بررسی رابطه میان اضطراب ریاضی و سبکهای یادگیری دانش‌آموزان دبیرستانی. فصلنامه پژوهش در برنامه‌ریزی درسی. زمستان؛سال هشتم، دوره دوم، شماره 31: صص 102-89.

امامی نائینی، نسرین. (1387). مهارت حل مسأله و تصمیم گیری. تهران: نشر هنر آبی.

ایزدی فرد، راضیه؛ سپاسی، میترا. (1389). اثربخشی درمان شناختی-رفتاری با آموزش مهارت حل مسأله در کاهش علایم اضطراب امتحان. مجله علوم رفتاری. 4(1):صص 27-23.

بابا شهابی، روناک؛ کاشانی نیا، زهرا.(1386). بررسی تاثیر مهارت حل مسأله بر اضطراب اجتماعی نوجوانان فاقد سرپرستی موثر مقیم مراکز شبانه روزی تحت پوشش سازمان بهزیستی استان کردستان. مجله دانشگاه علوم پزشکی کردستان، سال دوازدهم، شماره1: 25-18.

جعفری، الهام. (1382). تأثیر آموزش مهارت حل مسأله به روش مشاوره گروهی بر کاهش اضطراب دانشجویان. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد مشاوره، دانشگاه علامه طباطبایی.

زراعت، زهرا؛ غفوریان، علیرضا. (1388). اثربخشی آموزش مهارت حل مسئله بر خودپنداری تحصیلی دانشجویان. مجله­ی راهبردهای آموزش، بهار 1388؛ دوره 2، ش 1، صص 26-23.

 زهراکار، کیانوش؛ رضازاده، آزاده؛ احقر قدسی. (1389). بررسی اثربخشی آموزش مهارت حل مسأله بر خودکارآمدی دانش‌آموزان دختر دبیرستانهای شهرستان رشت. فصلنامه اندیشه‌های تازه در علوم‌تربیتی، سال پنجم، شماره سوم: صص 133-150.

سعادتمند، زهره. (1381). مقایسه تأثیر روش حل مسأله در دروس اجتماعی و ریاضی بر میزان پیشرفت تحصیلی و نگرش های آموزشی. مجله دانش و پژوهش در علوم تربیتی. (2)9: 63-37.

سیف، علی اکبر. (1389). روانشناسی پرورشی نوین. تهران: نشر دوران.

علم الهدایی، سید حسن. (1379). اضطراب ریاضی. مجله روانشناسی و علوم تربیتی، سال پنجم، دوره جدید، شماره 1: صص 119-100.

علم الهدایی، سیدحسن. (1388). اصول آموزش ریاضی. مشهد: نشرجهان فردا

کاظمی، سمیه. (1390). بررسی رابطه­ی باورهای انگیزشی با عملکرد تحصیلی درس ریاضی دانش‌آموزان دختر دوره راهنمایی شهرستان سنندج. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه کردستان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی گروه علوم تربیتی.

کدیور، پروین؛ فرازد، ولی اله؛ دستا، مهدی.( 1391). بررسی تفاوتهای جنسیتی در اثربخشی هدفهای پیشرفت و راهبردهای خودتنظیمی در پیشرفت تحصیلی ریاضی. مطالعات روانشناختی. تابستان ؛ شماره 31؛ صص54-27.

ناصری، حسین. (1386). مهارتهای زندگی(ویژه دانشجویان)، تهران: معاونت امور فرهنگی و پیشگیری سازمان بهزیستی کشور.

نوری ثمرین، شهرام؛ برومند نسب، مسعود؛ فلاطونی، فردوس و سراج خرمی، ناصر. (1388).مقایسه یاورهای انگیزشی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی در دانش‌آموزان تیزهوش و عادی. فصلنامه یافته‌های نو در روانشناسی، سال چهارم، شماره11: صص 59-47.

نوری، زهره؛ فتح آبادی، جلیل و پرند، کوروش. (1389). پیش بینی اضطراب ریاضی در دانش­آموزان رشته­های ریاضی، انسانی و تجربی دوره متوسطه براساس متغیرهای خودکارآمد پنداری و جهت­گیری هدفی. فصلنامه مطالعات روانشناسی تربیتی. 7 (11): 141-125.

Adan, A.M. & Felner, R.D. (2001). The school translational environment project: an ecological intervention and evaluation. 14 ounces of prevention: a case-book for practitioner: p: 111-122: Washington DC: American Psychologycal Association.

Alamolhodaei‚H. (2002). Student’s cognitive style and mathematical problem solving journal of the Korea society of mathemetical educationseries, Research in mathemetical Education‚6 (1)‚ 171-182.

Barker, S. (2002). A prospective longitudinal investigation of social problem-solving appraisal on adjustment to university, stress, health and academic motivation and performance. Development of Psychology, 35(1), 658-663.

Belzer, K.D., D'Zurilla, T.J, & Maydeu, A. (2002). Problem solving and trait anxiety as predictors of worry in a college student population. Journal of personality and Individual Differences, 33(4), 573-585.

Ceary T. & Seeg, P. C. (2009) self-regulation. Motivation and math achievement in middle school: variations across grade level and math content, Journal of school psychology, 47, 291-314.

Coreyog, S, D. (2000), Theory and practice. Brooks-Col.

Dreer, E., Elliot, R., Fletcher, C. & Swanson, M. (2005). Social problem solving abilities and psychological adjustment of persons in low vision rehabilation. Rehabilation psychology, 89, 3, 232-238

Jain, S & Dowson, M. (2009). Mathmatics Anxiety as a Function of Multimensional Self - Regulation and Self - Efficacy. Contemporary Educational Psychology, 34, 240-249

Magno, C. (2010). Assessing academic self-regulated learning among Filipino college students: The factor structure and item fit. The international journal of educational and psychological assessment‚5, 61-76.

Mohamed, S.H. & Tarmizi, R. A., (2010). Anaxiety in Mathematice Learning among Secondary School Learners: A C omparative study between Tanzania and Malaysia. International Conference on Mathematics Education Research 2010 (ICMER 2010), procedia social and Behavioral Sciences, 8, 498-504.

Pajares, F. & valiante, G. (2001). ״Gender differences in writing motivational and achievement of middle school students: A function of gender orientation״. Contemporary educational psychology, 26, 366-381.

Patrick‚ H. (2008). Patterns of young children’s motivation for science and Teacher-child Relationships. The journal of Experimental Education‚ 76(2)121-144.

Pintrich, P. R. & De-Groot, E. V. (1990). ״motivation and self-regulated learning components of classroom academic performance״. Jurnal of educational psychology, 82, 1, 33-40.

Pintrich¸ P. R. (2000). The role of goal oriention in self-regulated learning component of classroom academic performance. Journal of educational psychology, 82¸33-40.

Santrock‚ j. w. (2008). Educational psychology (3rd ed.). Boston, MA: McGraw-Hill.

Sharf, R. (1996). Theories of psychotherapy and counseling. Newyork: International Thomson pub.

Shokar, G. s, Shokar, N. K. Romero, C.M. & Bulik, R.J. (2009).Self directed learning: looking at outdomes with medical students, university of texas medical branch at colveston, 34 (3), 791-800.

Smoll, F. L., Smith, R. E., Barentt, N. P., & Everett, J. J. (2005). Enhancement of children's self-esteem through social support training for youth sport coaches. Jornal of Applied Psychology, 78, 602-610.

Tusi, J.&  Mazzocco, M.(2007). Effects of Math Anaxiety and perfectionism on Timed versus Untimed Math Testing in Mathematically Gifted Sixth Graders. Roeper Review, 29(2), 132-139.

Zimmerman‚ B. J. (1986). ״A social cognitive view of self-regulated academic learing״, gournal of educational psychology, 81(3) 329-339.

Zimmerman‚B. J. (2003). Self-regulated academic learning and achievement: the emergence, of a social cognitive perspective, Educational psychology review, 2, 173-120.