نقش واسطه‌ای فراشناخت بین کارکردهای اجرایی و یادگیری خودتنظیم در دانش‌آموزان

سرداری, باقر

doi:10.30495/jinev.2021.683373

کد مقاله : JINEV-1810-1834 بازدید : 134 صفحه: 133 - 157

10.30495/jinev.2021.683373

نوع مقاله: پژوهشی

نقش واسطه‌ای فراشناخت بین کارکردهای اجرایی و یادگیری خودتنظیم در دانش‌آموزان

محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی

باقر سرداری ¹ ( گروه علوم تربیتی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران )

تاریخ دریافت : 1397/08/06 تاریخ پذیرش : 1398/04/23 تاریخ انتشار : 1400/03/01

کلید واژه: فراشناخت, یادگیری خودتنظیم, کارکردهای اجرایی,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش واسطه‌ای فراشناخت بین کارکردهای اجرایی و یادگیری خودتنظیم در دانش‌آموزان انجام شد. این پژوهش از نوع مطالعات همبستگی به روش تحلیل معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش‌آموزان مقطع متوسطه اول شهر ماکو به تعداد 5000 نفر بود. از این جامعه، تعداد 370 نفر به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای مرحله‌ای با استفاده از فرمول اسلووین انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات شامل آزمون‌های دسته بندی کارت های ویسکانسین (WCST)، خود‌تنظیمی برای یادگیری (MSLQ) و باورهای فراشناختی (MCQ) بود. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از همبستگی پیرسون و تحلیل معادلات ساختاری انجام شد. تحلیل داده‌ها نشان داد که مسیر مستقیم از کارکردهای اجرایی به یادگیری خودتظیم، و باورهای فراشناختی، و مسیر مستقیم از باورهای فراشناختی به یادگیری خودتنظیم از نظر آماری معنی‌دار بودند. همچنین، کارکرد اجرایی بصورت غیرمستقیم از طریق فراشناخت به شیوه منفی یادگیری خودتنظیم را پیش‌بینی می‌کند. با توجه به نتایج می‌توان مطرح ساخت که کارکردهای اجرایی بطور مستقیم و همچنین به صورت غیرمستقیم از طریق فراشناخت نقش مهمی در یادگیری خودتنظیم دانش آموزان دارد.

چکیده انگلیسی:

The aim of this study was to determine the mediating role of metacognition between executive functions and self-regulated learning in students. This research was a correlation study using structural equation analysis. The statistical population of the study included all junior high school students in Mako city of 5000 people. From this population, 370 people were selected by stepwise cluster sampling using Sloven formula. Data collection tools included Wisconsin Card Classification Test (WCST), Self-Regulated Learning (MSLQ), and Metacognitive Beliefs (MCQ). Data analysis was performed using Pearson correlation and structural equation analysis. Data analysis showed that the direct path from executive functions to self-regulated learning, and metacognitive beliefs, and the direct path from metacognitive beliefs to self-regulated learning were statistically significant. Also, executive function indirectly predicts self-regulated learning through metacognition (p <0.05). According to the results, it can be argued that executive functions directly and also indirectly through metacognition play an important role in students' self-regulated learning

منابع و مأخذ:

اسماعیلی، معصومه، زارع، حسین، علی‌پور، احمد و اورکی، محمد (1397). مدل یابی رابطه بین نقص در کارکرد اجرایی با حل مساله ناکارآمد در افراد مبتلا به افسردگی اساسی: نقش واسطه‌ای حافظه سرگذشتی بیش کلی‌گرا. فصلنامه عصب روانشناسی، 4(1)، 60-45.

افخمی اردکانی، مریم (1394). بررسی رابطه خودکنترلی و باورهای انگیزشی با یادگیری خودتنظیمی دانش آموزان پایه ششم شهر اردکان. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه یزد، یزد.

درتاج، فریبرز و افشاریان، ندا (1395). ارزیابی ساختار عاملی پرسشنامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری در دانش آموزان ایرانی. فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، 6 (23)، 43-23.

دلاور، علی، اسماعیلی، نیلوفر، حسنوندی، صبا و حسنوند، باقر (1394). بررسی اربطه بین راهبردهای یادگیری خودتظیمی و انواع جهت گیری هدف با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 36(11)، 75-57.

زارع، سمیه، زینلی پور، حسین و ناصری جهرمی، رضا (1396). بررسی رابطه بین راهبردهای یادگیری خودتنظیمی با دستاوردهای تحصیلی. پژوهش در آموزش علوم پزشکی، 9(4): 56-47.

شیرین زاده دستگیری، صمد، گودرزی، محمدعلی، غنی زاده احمد و تقوی، محمدرضا (1387). بررسی ساختار عاملی، روایی و اعتبار پرسشنامه فراشناخت – 30. مجله روان شناسی، 48، 461-445.

عیسی نژاد، امید و علیدادی، حسن (1397). رابطه‏ی خودتنظیمی یادگیری و راهبردهای فراشناختی خواندن با مشکلات یادگیری به زبان دوم در دانش‏آموزان دو زبانه (برازش مدل ساختاری). مجله روانشناسی و روانپزشکی سلامت، 5 (5)، 29-15.

فیروزی، ستاره، ابراهیمی قوام، صغری و درتاج، فریبرز (1390). مقایسه کارکردهای اجرایی بر پایه اضطراب امتحان در دانش‌آموزان پایه پنجم ابتدایی. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 12(1)، 85-77.

قاسمی فرد واشه، لیلا (1394). مقایسه اختلالات شناختی، واکنش روانی و تنظیم شناختی هیجان در افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی و افراد بهنجار. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه پیام نور، واحدبرون مرزی الکان-برلین.

کارشکی، حسین (1393). نقش الگوهای انگیزشی و ادراکات محیطی در یادگیری خودتنظیمی دانش‌آموزان پسر پایه سوم دبیرستان. رساله دکتری، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران

کرمی، بختیار، کرمی، آزادالله و هاشمی، نظام (1392). اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی برخلاقیت، انگیزه پیشرفت و خودپنداره تحصیلی. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 2(4)، 139-121.

کیانی، سحر، عسگری، علی و سالاری‌فر، محمدحسین (1395). وضعیت باورها و حالت فراشناختی و حافظه کاری دانش آموزان دوره متوسطه. فصلنامه تدریس پژوهی، 4(3)، 97-80.

محمدی، یحیی، کیخا، علیرضا، صادقی، علیرضا، کاظمی، سیما و رئیسون، محمدرضا (1394). رابطه راهبرد یادگیری فراشناختی و منبع کنترل با پیشرفت تحصیلی دانشجویان، دوماهنامه علمی-پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 8(5)، 329-323.

نوده ئی، خدیجه.، صرامی، غلامرضا و کرامتی، هادی. (1395). رابطۀ کارکردهای اجرایی و ظرفیت حافظۀ کاری با عملکرد خواندن دانش آموزان: نقش سن، جنس و هوش. فصلنامه روانشناسی شناختی، 4(3)، 44-33.

نیک‏پی، ایرج، فرحبخش، سعید و یوسف‌وند، لیلا (1395). تأثیر آموزش راهبردهای یادگیری خودتنظیمی(شناختی و فراشناختی) بر جهت گیری هدف در دانش آموزان دختر پایۀ دوم دورة متوسطۀ دوم با پیگیری شصت روزه. رویکردهای نویت آموزشی، 11(2 پیاپی 24): 86-74.

وحید، سولماز.، منظری توکلی، علیرضا.، منظری، حمدالله.، سلطانی نژاد، امان الله. (1397). تعیین اندازه اثر کارکردهای اجرایی و سطوح یادگیری خودتنظیمی در پیش‌بینی اضطراب ریاضی دانش‌آموزان با اختلال یادگیری ریاضی. مجله مطالعات ناتوانی، 8(64)، 7-1.

Afkhami Ardakani, Maryam. (2015). Investigating the relationship between self-control and motivational beliefs with self-regulated learning of sixth grade students in Ardakan. Master Thesis in Educational Psychology, Yazd University, Yazd [In Persian].

Bellon, E., Fias, W., De., & Smedt, B. (2019). More than number sense: The additional role of executive functions and metacognition in arithmetic. Journal of Experimental Child Psychology, (182): 38-60.

Blair, C., & Diamond, A. (2017). Biological processes in prevention and intervention: The promotion of self-regulation as a means of preventing school failure. Devlopment Psychopathol, 20(3): 899-911.

Cárdenas-Robledo, L. A., & Peña-Ayala, A. (2019). A holistic self-regulated learning model: A proposal and application in ubiquitous-learning. Expert Systems with Applications, (123)(1): 299-314.

Carini, M., Kuh, G. D., & Klein, S. P. (2015). Student engagement and student learning: testing the linkages. Research in Higher Education, 47(1): 1-32. 17.

Cavallaro, R., Cavedini, P., Mistretta, P., Bassi, T., Angelone, S. M., Ubbiali, A, et al. (2003). Basal-corticofrontal circuits in schizophrenia and obsessive-compulsive disorder: a controlled, double dissociation study. Biological Psychiatry. 4(54): 437-443.

Ceylan, E, & Harputlu, L. (2015). Metacognition in reading comprehension. The Literacy Trek,1(1): 5-14.

Cirino, P. T., Miciak, J., Gerst, E., Barnes, M. A., Vaughn, S., Child, A., & Huston-Warren, E. (2017). Executive Function, Self-Regulated Learning, and Reading Comprehension: A Training Study. Journal of Learning Disabilities, 50(4): 450–467.

Delavar, A., Ismaili, N., Hasanvandi, S., & Hassanvand, B. (2015). Investigating the relationship between self-regulated learning strategies and types of goal orientation with students' academic achievement. Journal of Educational Psychology, 36(11): 75-57 [In Persian].

Dortaj, F., & Afsharian, N. (2016). Evaluating the factor structure of the Motivational Strategies for Learning Questionnaire in Iranian students. Journal of Educational Measurement, 6(23): 43-23 [In Persian].

English, M. C., & Kitsantas, A. (2013). Supporting student self-regulated learning in problemand project-based learning. Interdisciplinary Journal of Problem-Based Learning, 7(2): 150-128.

Essa Nejad, O., & Alidadi, H. (2017). The relationship between learning self-regulation and metacognitive reading strategies with second language learning problems in bilingual students (structural model fit). Journal of Health Psychology and Psychiatry, 5(5): 29-15 [In Persian].

Esmaili, M., Zare, H., Alipour, A., & Oraki, M. (2017). Modeling the relationship between executive dysfunction and dysfunctional problem solving in people with major depression: The mediating role of more holistic narrative memory. Journal of Neuropsychology, 4(1): 60-45 [In Persian].

Firoozi, Setareh., Ebrahimi Ghavam, Soghari., Dartaj, Fariborz. (2011). Comparison of executive functions based on test anxiety in fifth grade elementary students. Knowledge and Research in Applied Psychology, 12(1): 85-77 [In Persian].

Garner, J. (2009). Conceptualizing the relations between executive functions and self-regulated learning. Journal of Psychology, 4(143): 405- 426.

Ghasemi Fard Vasheh, L. (2015). Comparison of cognitive disorders, psychological response and cognitive emotion regulation in people with borderline personality disorder and normal people. Master Thesis in General Psychology, Payame Noor University, Alkan-Berlin Overseas Branch [In Persian].

Gyurak, A., Goodkind, MS., Madan, A., Kramer, J. H., Miller, B. L., & Levenson, R. W. (2009). Do tests of executive functioning predict ability to downregulate emotions spontaneously and when instructed to suppress. Cogn Affect Behav Neurosci, 9(2): 144-52.

Hofmann, W., Schmeichel, B. J., & Baddeley, A. D. (2012). Executive functions and self-regulation. Trends in Cognitive Sciences 16(3): 174-80.

Hong, E. (2020). Metacognition. Reference Module in Neuroscience and Biobehavioral.

Howard, S. J., & Vasseleu, E. (2020). Self-Regulation and Executive Function Longitudinally Predict Advanced Learning in Preschool. Frontiers In Psychology,11(49) doi:10.3389/fpsyg.2020.00049

Hughes, C. (2011). Changes and challenges in 20 years of research into the development of executive functions. Infant and Child Development, 20(3): 251-71.

Irak, M., Çapan, D. (2018). Beliefs about Memory as a Mediator of Relations between Metacognitive Beliefs and Actual Memory Performance. J Gen Psychol. 145(1): 21-44.

Karami, B., Karami, A., & Hashemi, N. (2013). The effectiveness of teaching cognitive and metacognitive strategies on creativity, achievement motivation and academic self-concept. Innovation and Creativity in the Humanities, 2(4): 139-121 [In Persian].

Karshki, H. (2014). The role of motivational patterns and environmental perceptions in self-regulated learning of third grade high school male students. PhD Thesis, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran [In Persian].

Kilis, S., & Yıldırım, Z. (2018). Investigation of community of inquiry framework in regard to self-regulation, metacognition and motivation. Computers & Education, (126)(2018): 53-64.

Kim, J. Y., & Lim, K. Y. (2019). Promoting learning in online, ill-structured problem solving: The effects of scaffolding type and metacognition level, Computers & Education, (138)(1): 116-129.

Kiani, S., Asgari, A., & Salarifar, M. H. (2016). Status of beliefs and metacognitive state and working memory of high school students. Journal of Teaching Research, 4(3): 97-80 [In Persian].

Kline, R. B. (2010). Principles And Practice Of Structural Equation Modeling. NY: Guilford Press.

Mohammadi, Y., Kikha, A., Sadeghi, A., Kazemi, S., & Raisoon, M. R. (2015). The Relationship between Metacognitive Learning Strategy and Control Source with Students' Academic Achievement, Bi-Quarterly Journal of Education Strategies in Medical Sciences, 8(5): 329-323 [In Persian].

Musso, M. F., Boekaerts, M., Segers, M., & Cascallar, E. C. (2019). Individual differences in basic cognitive processes and self-regulated learning: Their interaction effects on math performance. Learning and Individual Differences, (71)(2019): 58-70.

Nikpay, I., Farahbakhsh S., & Yousef Vand, L. (2015). The effect of teaching self-regulatory learning strategies (cognitive and metacognitive) on goal orientation in second grade high school girls with sixty days follow-up. Educational Novelty Approaches, 11 (2 consecutive 24): 86-74 [In Persian].

Nodehi, K., Sarami, Gh., & Keramati, H. (2016). Relationship between executive functions and working memory capacity with students' reading performance: the role of age, gender and intelligence. Journal of Cognitive Psychology, 4(3): 44-33. [In Persian].

Phillips, L. H., Tunstall, M., & Channon, S. (2007). Exploring the role of working memory in dynamic social cue decoding using dual task methodology. Journal of Nonverbal Behavior, 31(2): 137-52.

Pintrich, P. R., & De Groot, E. V. (1990). Motivational and self-regulated learning components of classroom academic performance. Journal of educational psychology, 82(1): 33-40.

Pittman, C. J. (2014). A study of the relationship between college student experiences and achievement [Dissertation]. Virginia: College of William and Mary.Psychology. Encyclopedia of Creativity, 107-112.

Reifen, T. M., Federico, C. M., & Halperin, E. (2010). The positive effect of negative emotions in protracted conflict: The case of anger. Journal of Experimental SocialPsychology, 47(1): 157-164.

Roebers, C. M. (2017). Executive function and metacognition: Towards a unifying framework of cognitive self-regulation. Developmental Review, 45: 31-51.

Roll, I., & Winne, P. H. (2015). Understanding, evaluating, and supporting self-regulated learning using learning analytics. Journal of Learning Analytics, 2(1): 7-12.

Rutherford, T., Buschkuehl, M., Jaeggi, S. M., & Farkas, G. (2018). Links between achievement, executive functions, and self-regulated

شکل (1) ضرایب تاثیر کارکردهای اجرایی بر یادگیری خودتنظیم از طریق باورهای فراشناختی Figure (1)

Coefficients of the effect of executive functions on self-regulated learning through metacognitive beliefs

learning. Applied Cognitive Psychology, 32(6): 763-774. doi:10.1002/acp.3462.

Saks, K., Leijen, A., Edovald, T., & Oun, K. (2015). Cross-Cultural Adaptation And Psychometric Properties Of The Estonian Version Of MSLQ. Social and Behavioral Sciences, (191): 597 - 604.

Safarinia, M., Zare, H., Ghasemifard, L., & Vakilee Abasaliloo, S. (2015). Comparative Study of Executive Functions and Cognitive Emotion Regulation in Patients with Borderline Personality Disorder and Normal Individuals. International Letters of Social and Humanistic Sciences, (65): 116-123.

Shirinzadeh Dastgiri, S., Goodarzi, M. A., Ghanizadeh, A., Taghavi, M. R. (2008). Factor structure, validity and validity of metacognition questionnaire-30. Journal of Psychology, (48) 461-445 [In Persian].

Suteja, W., Holman, M., Wedagama, P., & Suthanaya, P. A. (2018). The influence of age and gender of student motorcycle riders on traffic violations and accidents using a structural equation model. MATEC Web of Conferences (195).

Vahid, S., Manzari Tavakoli, A., Manzari, H., & Soltaninejad, A. (2018). Determining the effect of executive functions and levels of self-regulated learning in predicting math anxiety in students with math learning disabilities. Journal of Disability Studies, 8(64): 7-1 [In Persian].

Van Houten-Schat, M. A., Berkhout, J. J., van Dijk, N., Endedijk, M. D., Jaarsma, A. D. C., & Diemers, A. D. (2018). Self-regulated learning in the clinical context: a systematic review. Medical Education 52(10):1008-1015.

Vizzotto, A.D.B., Celestino, D.L., Buchain, P.C., de Oliveira, A. M., de Oliveira, G. M. R., DiSarno, E. S., & Elkis, H. (2014). The Efficacy of Occupational Therapy in the Rehabilitation of Executive Functions in Patients with Treatment-Resistant Schizophrenia: A Pilot Randomized Controlled Trial. Schizophrenia Research, 153(1): 268-286.

Wells, A., & Cartwright-Hatton, S. (2004). A short form of the meta-cognitions questionnaire: properties of the mcq-30 .behavior therapy, 42(4): 385-396.

Yi Chung, L. (2015). Exploring the effectiveness of self-regulated learning in massive open online courses on non-native English speakers. International Journal of Distance Education Technologies (IJDET), 13(3): 61-73.

Yıdızlı, H., Saban, A., & Ewing, B. F. (2016). The effect of self-regulated learning on sixthgrade students with or at risk for LD. Journal of Learning Disabilities. (3): 22-31.

Zare, S., Zeinalipour, H., & Naseri Jahromi, R. (2017). Investigating the Relationship between Self-Regulated Learning Strategies and Academic Achievements. Research in Medical Education, 9(4): 47-56 [In Persian].

Zhang, L, & Seepho, S. (2013). Metacognitive strategy use and academic reading achievement: Insights from a chinese context. Electronic Journal of Foreign Language Teaching, 10(1): 54-69.

_||_