مطالعة روند تکاملی معده در جنین گوسفند

محورهای موضوعی : آسیب شناسی درمانگاهی دامپزشکی

محمد علی ابراهیمی ¹ , سید سجاد حجازی ²

1 - گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، تبریز، ایران
2 - گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، تبریز، ایران

تاریخ دریافت : 1386/02/02 تاریخ پذیرش : 1386/08/20 تاریخ انتشار : 1386/06/01

کلید واژه: گوسفند, آناتومی, جنین, معده,

چکیده مقاله :

این مطالعه برای مشخص شدن میزان و نحوة چرخش‌ بخش‌های مختلف معده و نحوة شکل‌گیری، تکامل و توپوگرافی قسمت‌های مختلف آن در جنین گوسفند انجام پذیرفت. به این منظور، 14 رأس جنین گوسفند در سنین 38، 40، 45، 47، 52، 58، 66، 75، 80، 88، 103، 110، 130 و 150 روزگی مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا تعداد 50 رحم آبستن میش از کشتارگاه جمع‌آوری و بعد از محاسبة سن و شماره‌زنی، در فرمالین بافری 10% پایدار گردیدند. سپس از سنین بالا شروع به کالبدگشایی نمونه‌ها نموده و توپوگرافی و وضعیت معده مورد بررسی قرار گرفت. هزارلا در حوالی روز 30 در سمت مقابل نگاری دیده شد و نتایج بررسی‌ها نشان داد که حول محور عمودی رشد می‌کند. در سن 38 روزگی شکمبه بزرگترین بخش و در جلوی نگاری قرار دارد. در 47 روزگی اندازة شکمبه و نگاری تقریباً برابر می‌باشد. در حوالی روز 52 شکمبة بزرگ شده به سمت خلف حرکت کرده و نگاری از زیر آن به جلو کشیده می‌شود. در روز 66 شکمبه بزرگترین حفره در مقایسه با سایر قسمت‌ها بود و نگاری کاملاً در جلوی سایر قسمت‌ها مشاهده شد. شیردان در روز 103 بسیار حجیم بود و در روز 110 بزرگترین بخش معده را تشکیل می‌داد. بررسی‌ها نشان داد که در ابتدا شکمبه در جلو و شیردان در قسمت خلفی قرار دارد. به‌تدریج شکمبه بزرگتر شده و به بخش پشتی و خلف شیردان مهاجرت می‌کند. در نهایت نگاری از زیر شکمبه به جلو کشیده شده و قدامی‌ترین بخش معده را تشکیل می‌دهد.

چکیده انگلیسی:

     This study was carried out to determine the process of formation, development and topographic characteristics of different parts of stomach and extent of their rotation in sheep fetuses. For this purpose, 14 ovine fetuses at the age of 38,40,45,47,52,58,66, 75, 80,88,103,110,130 and 150 days of gestation were examined. The uteri of 50 pregnant ewes were collected from the abattoir and after determination of the age of the fetuses, they were fixed in 10% buffered formalin solution and following necropsy, the topography of stomach was studied. At 30-day of gestation, the omasum was seen opposite the reticulum and results indicated that its development takes place along the vertical axis. At 38 days rumen was the largest part of the stomach situated cranial to reticulum, while at 47 days of gestation, the size of rumen and reticulum was approximately equal. The enlarged rumen moves caudally and the reticulum moves forward from underneath the rumen at about 52 days of gestation. At 66 days, rumen was the largest chamber in comparison to other parts of the stomach and the reticulum was located completely in front of the other parts. The abomasum was massive at 103 days and it was the largest part of stomach at 110 days of gestation. The results indicated that at the beginning of the developmental process, the rumen is situated cranially and abomasum caudally. Gradually as the rumen enlarges it migrates dorsal and caudal to the abomasum. Finally, the reticulum moves forward underneath the rumen and forms the most cranial part of the stomach.

منابع و مأخذ:

1. ابراهیمی، م. و حجازی، س. (1383): بررسی مورفومتریک معده در جنین گوسفند، مجلة علوم دامپزشکی ایران، 1(3): صفحات: 60-51.


2. Arthur, H.G., Noakes, D.E., Pearson, H. and Parkinson, J.T. (2000): Veterinary reproduction and obstetrics.         8th ed. Saunders, Philadelphia, pp: 379.


3. Dyce, K.M. and Sae, W.O. (1995): Wensing C.Y.G., Text Book of Veterinary Anatomy. Saunders, Philadelphia, pp: 143-145.


4. Franco, A.J., Masto, A.J., Agnado, M.C. and Gomez, L. (2004): Morphometric and immunohistochemical study of the rumen of red deer during prenatal development. Journal of Anatomy. 204(6): 41.


5. Franco, A.J., Robina, A. and Guillen, M.T. (1993): Histomorphometric analysis of the abomasums of the sheep during development. Available at: http://www.pubmed.com.


6. Franco, A.J., Robina, A. and Guillen, M.T. (1993): Histomorphometric analysis of the abomasums of the sheep during development. Available at: http://www.pubmed.com.


7. Getty, R. (1975): Sisson & Grosman`s anatomy of the domestic animals. 5th ed. Saunders, Philadelphia, pp: 87-99, 884-889.


8. Molinari, E. and Goicoechea, O. (1993): Anatomy of the development of the digestive tract and shape the external body during the embryonic period of the goat. Anat. Histol. Embryol. 22(2).


9. Mutoh, K. and Wakuri, H. ( 1989): Early organogenesis of the caprine stomach. Nippon Juigalku Zasshi. 51(3).


10. Lubis, D. and Oshea, I.D. (1978): Development of the omasum in sheep. 100(4). Available at: http://www.pubmed.com.


11. Nikel, R., Schumer, A. and Seiferle, E. (1986): Anatomy of Domestic Animals. Verlag Paul Parey, Berline Hamburg, pp: 147-156.


12. Noden, M.D. and De lahunta, A. (1985): The embryology of domestic animals developmental mechanisms and malformations. Williams & Wilking, Baltimor-London, pp: 292-297. 


13. Sadler, T.W. (2000): Longman’s Medical Embryology. 8th ed. Lippincott, Williams&Wilkins, U.S.A., pp: 276-280.


14. Takasaki, M., Kitamura, N., Hondo, E. and Cottrell, D.F. (1998): Three-dimensional development of bovine reticular cell. Eur. J. Morphol., pp: 36.