ارزیابی مقایسه¬ای اثرات ضدباکتریایی اسانس گیاهان رزماری (Rosmarinus officinalis) و ریحان (Ocimum basilicum) و برخی از آنتی¬بیوتیک¬ها بر سویه¬های استاندارد باکتریهای اصلی ایجادکننده ورم‌پستان گاو
محورهای موضوعی : آسیب شناسی درمانگاهی دامپزشکیرضا راه چمنی 1 , سامان ضرونی 2 , فرزاد قنبری 3
1 - استادیار گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران
2 - دانش‌آموخته گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران.
3 - دانشیار گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران.
کلید واژه: ورم پستان, خاصیت ضد باکتریایی, اسانس¬, رزماری, ریحان.,
چکیده مقاله :
با توجه به عوارض جانبی مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، نیاز به مواد ضدباکتریایی جدید و طبیعی مطرح است که یک دسته از این نوع مواد، اسانس گیاهان دارویی میباشد، مطالعه حاضر به‌منظور بررسی اثرات ضدباکتریایی اسانس گیاهان رزماری و ریحان و مقایسه آنها با اثرات آنتی‌بیوتیک‌های جنتامایسین و آموکسی‌سیلین/کلاولونات علیه باکتریهای اصلی ایجادکننده ورم پستان گاوها شامل استافیلوکوکوس آرئوس، استرپتوکوکوس آگالاکتیه و اشریشیاکولای انجام شد. ابتدا شناسایی ترکیبات شیمایی اسانسهای مذکور به‌روش گاز کروماتوگرافی انجام شد. همچنین حداقل غلظت مهاری و حداقل غلظت کشندگی اسانس‌ها به روش رقیق‌سازی لوله‌ای و حساسیت باکتریهای مورد مطالعه به اسانس‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها با استفاده از روش انتشار دیسک در آگار تعیین گردید. تاثیر اسانس‌ها بر منحنی رشد باکتریها در ساعت‌های 0، 6، 10 و 24 بررسی شد. مهمترین ترکیبات گیاه رزماری، شامل کارن ( 11/45 درصد) و اکالیپتول (62/20 درصد) و مهمترین ترکیبات گیاه ریحان، شامل استراگول (42/70 درصد) و کارن (99/17 درصد) بودند. محدوده حداقل غلظت مهاری و کشندگی بهترتیب در مورد اسانسهای رزماری 312/0-078/0 و 625/0-312/0 درصد و ریحان 312/0-039/0 و 625/0-078/0 درصد تعیین شد. در روش انتشار دیسک در آگار اثر ضدباکتریایی هر دو اسانس بر استافیلوکوکوس آرئوس و استرپتوکوکوس آگالاکتیه به طور معنی‌داری کمتر از آموکسی‌سیلین/ کلاولونات (05/0>p) و بدون تفاوت معنی‌دار با جنتامایسین بود (05/0<p) ولی اثرات مذکور بر اشریشیاکولای بهطور معنی‌داری کمتر از اثر جنتامایسین و آموکسی‌سیلین/کلاولونات بود (05/0>p). در ساعت 24 منحنی رشد باکتریها، اسانس رزماری و ریحان تعداد باکتریهای اشریشیاکولای و استافیلوکوکوس آرئوس و اسانس ریحان تعداد باکتری استرپتوکوکوس آگالاکتیه را بهصورت معنی‌داری کاهش دادند (05/0>p). بهطور کلی، اسانس رزماری وریحان اثرات ضد باکتریایی داشتند و اثر آنها بر استافیلوکوکوس آرئوس و استرپتوکوکوس آگالاکتیه تفاوت معنی‌داری با جنتامایسین نداشت.
According to the side effects of antibiotic use, there is a need for new and natural antibacterial substances, one of which is the essential oils of medicinal plants. This study investigated antibacterial activity of Rosmarinus officinalis (rosemary) and Ocimum basilicum (basil) EOs in comparison with gentamicin and amoxicillin/clavulanate antibiotics on Escherichia coli, Streptococcus agalactiae, and Staphylococcus aureus. Analysis of EOs was done with GC/MS. The minimum bactericide concentration (MBC) and minimum inhibitory concentration (MIC) were obtained with macrodilution method and the antibacterial effects of EOs in comparison with antibiotics were done by disk diffusion method. The effects of EOs on growth curve were investigated at 0, 6, 10 and 24 h. Major components of rosemary EO were carene (45.11%), eucalyptol (1,8- cineol) (20.62%), and those of basil were estragol (70.42%), carene (17.99%). MIC and MBC were in rosemary 0.078-0.312% and 0.312-0.625% and in basil 0.039-0.312% and 0.078-0.625%, respectively. In disk diffusion, the effect of two EOs on Staphylococcus aureus and Streptococcus agalactiae did not significantly differ from gentamicin (p>0.05) and lower than amoxicillin/clavulanate (p<0.05) but the effect of two EOs on Escherichia coli was significantly lower than gentamicin and amoxicillin/clavulanate (p<0.05). At 24 hour, two EOs significantly decreased the count of Staphylococcus aureus and Escherichia coli bacteria and basil significantly decreased the Streptococcus agalactiae bacterium count (p<0.05). Generally, the EOs of rosemary and basil had antibacterial effects and the effect on Staphylococcus aureus and Streptococcus agalactiae bacteria was not significantly different with gentamicin.
