قاعده تزاحم در سقط جنین‌درمانی

محورهای موضوعی : حقوق خصوصی

جلال الدین قیاسی ¹ , زهرا حبیبی ²

1 - دانشگاه قم
2 - دانشگاه قم

تاریخ دریافت : 1396/02/12 تاریخ پذیرش : 1396/02/12 تاریخ انتشار : 1396/02/12

کلید واژه: سقط جنین درمانی, خطر جانی مادر, سلامتی مادر, قاعده تزاحم, قاعده اهم و مهم,

چکیده مقاله :

سقط جنین­درمانی نوعی از ختم بارداری است که جنبه درمانی دارد. اگرچه در اکثر نظام­های حقوقی اقدام به سقط جنین، عملی ممنوع شمرده می­شود. لکن، در مواردی استثنائاً سقط جنین را مجاز می­شمرند. از جمله مبانی تجویز آنها می­توان به قاعده تزاحم اشاره نمود. با توجه به این قاعده، امکان اسقاط جنین به جهت ناهنجاری جنین و حفظ حیات مادر قبل از ولوج روح در جنین بر اساس ماده واحده سقط درمانی میسر می­باشد، امّا مطابق این ماده واحده اسقاط جنین بعد از ولوج روح امکان­پذیر نیست. لکن مطابق تبصره ماده 718 ق.م.ا مصوب 1392 حتی بعد از ولوج روح برای حفظ حیات مادر می­توان جنین را سقط نمود. فقها، سقط جنین را  قبل از دمیده­شدن روح در جنین در موارد درمانی تجویز نموده­اند. عده­ای از فقها اعتقاد دارند، بعد از دمیده­شدن روح در جنین، زمانی که وجود جنین برای مادر خطر جانی دارد، می­توان چنین جنینی را سقط درمانی نمود. به نظر می­رسد، فقهایی که اعتقاد به سقط درمانی بعد از ولوج روح ندارند، چنانچه مبنای استدلال خویش را قاعده تزاحم اهم و مهم ـ قرار می­دادند، نتیجه­ای خلاف نظرشان می­گرفتند. به عبارتی قاعده مذکور مورد اتفاق نظر هر دو دسته فقها می­باشد و باید به دلالت قاعده عقلی دفع ضرر بیشتر، تئوری سقط درمانی بعد از ولوج روح را تقویت سپس، عینیت و حاکمیت بخشید. 

چکیده انگلیسی:

Therapeutic abortion is a kind of termination of pregnancy that has medical application. Although act to abort is considered forbidden in the most of the legal systems, but in some cases, exceptionally it is allowed one case in which the abortion is allowed is interference rule. According to this rule, due to abnormality of embryo and keeping mother's health, the abortion is possible before insufflations of spirit and based on single article of Therapeutic Abortion, but in accordance with the single article, after insufflations of spirit, abortion is impossible. Therefore, by virtue of note of Art. 718 of Islamic Penal Code approved in 2013, in order to keep mother's health, the abortion is allowed even after insufflations of spirit. The jurists prescribe abortion before insufflations of spirit for therapeutic cases. Some of jurists believe that even after insufflations of spirit in the embryo, if it would be proved that existing of embryo threaten mother's health, abortion of such embryo is allowed It looks that the jurists who don’t believe in abortion after insufflations of spirit, if state their reasoning based on interference rule- most important – important, then they change their idea. In the other word, intellectually we can diagnose that due to reduce more damage, the theory of abortion even after insufflations of spirit shall be empowered and identified and executed