جایگاه سیره عقلاء در فقه جزایی امامیه

محورهای موضوعی : حقوق خصوصی

مجتبی جاویدی ¹ (دانشگاه امام صادق)

تاریخ دریافت : 1396/02/12 تاریخ پذیرش : 1396/02/12 تاریخ انتشار : 1396/02/12

کلید واژه: مجازات, جرم, سیره عقلا, فقه جزایی,

چکیده مقاله :

سیره عقلا عبارتست از شیوه عملی و یا ارتکازات درونی همه عقلای عالم فارغ از تفاوت‌های مکانی، زمانی و گرایشات دینی و مذهبی در برخورد با یک واقعه که آن روش را مفید و نیک تشخیص بدهند. در خصوص منشأ حجیت سیره عقلاء دو دیدگاه کلی وجود دارد. نخست طریقیت و دوم، موضوعیت سیره عقلاء. حجیت سیره‌های نوپدید بر اساس موضوعیت سیره عقلا قابل تحلیل است. گرچه سیره عقلا در مسائل فقه جزایی مورد استناد فقها قرار گرفته، اما به نظر می‌رسد این سیره باید نقش گسترده‌تری در این حوزه ایفا کند. برخی از کاربردهای آن در فقه جزا را می‌توان این موارد نام برد: تعریف حرز، لزوم مال محسوب‌شدن شیء مسروق، ملاک احراز رشد، عدم ترتب مجازات بر صرف قصد مجرمانه، نیاز جامعه به وضع مقررات، جرم‌انگاری و وضع مجازات و تحدید آزادی‌ها، مجازات جریمه مالی به عنوان یکی از تعزیرات و ... .

چکیده انگلیسی:

The logical usages is the practical way or mental opinion of all the rational people all over the world, regardless of their spatial, temporal and religious differences, which find it useful and good in dealing with a phenomenon. There are two general views about the criteria of validity of logical usage: first, instrumental validity and second, per se validity. The validity of new usages is based on second view. Although logical usages are used by jurists in criminal jurisprudence but it seems that it should has more important role in criminal jurisprudence. Some of its applications in the criminal jurisprudence are: the definition of “Herz”(protected), what is robbed needs to be property, the criterion of Roshd (growth), the mere criminal intent has no punishment, the community needs to regulate, impose criminal penalties and restrict freedom, financial penalties as a kind of “Tazir”(punishment).