نقش تجمل‌گرایی در انحطاط تمدن‌ها و نظام‌های سیاسی با رویکردی به آرای امام خمینی(ره)، ابن خلدون، ابو نصر فارابی و خواجه نصیرالدین طوسی

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات سیاسی

بهروز رشیدی ¹

1 - استادیار علوم سیاسی، دانشکده علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1402/06/15 تاریخ پذیرش : 1402/06/15 تاریخ انتشار : 1401/09/01

کلید واژه: نظام سیاسی, ابن خلدون, امام خمینی, انحطاط, تجمل‌گرایی, خواجه نصیر الدین طوسی, ابو نصر فارابی,

چکیده مقاله :

بسیاری از فیلسوفان، دانشمندان علم الاجتماع و جامعه شناسان از قدیم‌الایام تاکنون، تجمل‌گرایی، اسراف و هدردادن منابع جوامع به مصارف بیهوده را از عوامل مهم انحطاط و انقراض نظام‌های سیاسی و تمدن‌ها دانسته‌اند. از دیدگاه این اندیشمندان تجمل‌گرایی و عوارض ناشی از آن علاوه بر منابع و سرمایه‌های جوامع موجب زوال اخلاق و مفاسد فردی و اجتماعی ناشی از آن می شود و ظهور این پدیده در میان مردمان، دولتمردان، حاکمان و کارگزاران سیاسی از عوامل فروپاشی جوامع و نظام های سیاسی است. در این میان آموزه‌های اسلامی ناشی از معارف قرآنی و سنت و سیره نبوی و علوی منبعی غنی است که الهام بخش متفکران مسلمان شده است. عده‌ای از فیلسوفان و جامعه‌شناسان مسلمان به‌ویژه ابن خلدون، ابو نصر فارابی و خواجه نصیرالدین طوسی به خوبی از منظر فلسفه تاریخ و آموزه‌های قرآنی به این موضوع پرداخته‌اند. در میان متفکران و علمای اخیر، امام خمینی(ره) با دغدغه تام و تمام به نقش مخرب تجمل‌گرایی رفاه طلبی و به اصطلاح آن حضرت ظهور بروز خوی کاخ‌نشینی در ایجاد فساد، تباهی و بی‌ثباتی و به‌تبع آن انقراض و اضمحلال یک نظام سیاسی پرداخته است. هدف از این مقاله بررسی آرای دانشمندان متقدم از جمله ابن خلدون، ابو نصر فارابی و خواجه نصیرالدین طوسی با آرا و دیدگاه‌های متأخر امام روح الله موسوی خمینی در این زمینه است.

چکیده انگلیسی:

Many thinkers have considered luxury and wasting society's resources as factors of degeneration. From the point of view of these thinkers, luxury causes moral deterioration and personal and social corruption. The emergence of this phenomenon among politicians is one of the most important factors in the collapse of political systems. Some Muslim philosophers and sociologists, such as Ibn Khaldun, Farabi, Khajeh Nasir al-Din Toosi, have paid attention to this issue with the inspiration of Islamic teachings. Among these thinkers, Ruhollah Khomeini criticized the approach of luxury and aristocracy. He believes that such behaviors cause instability in societies and the collapse of the political system. The purpose of this scientific article is to examine the opinions of these thinkers.