واکاوی رویکرد سیاست جنایی تقنینی به تأثیر جنسیّت برمجازات در نظام حقوق کیفری ایران

محورهای موضوعی : فقه و مبانی حقوق اسلامی

عباس تقوائی ¹ ( گروه معارف اسلامی، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران. )
عاطفه لرکجوری ² ( گروه حقوق، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان. ایران. )
مریم پورباقی ³ ( دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران. )
شیما علی پور ⁴ ( دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران. )

تاریخ دریافت : 1402/02/14 تاریخ پذیرش : 1402/05/17 تاریخ انتشار : 1402/03/01

کلید واژه: مجازات, حقوق کیفری, جنسیّت, سیاست جنایی تقنینی,

چکیده مقاله :

جنسیّت عاملی طبیعی و واقعیتی انکارناپذیر در ایجاد تفاوت بین مردان و زنان است بنابراین تأکید قوانین و مقررات ملی و بین‌المللی بر حمایت نظام حقوق کیفری از تساوی حقوق مرد و زن در تقابل با آثار سوء تبعیضات نامتعارف جنسیّتی ضروری است. رویکرد حمایتی سیاست جنایی تقنینی در برخی مواد قانونی موجب تخفیف، تأخیر یا معافیت از اعمال مجازات با محوریت تمایزات جنسیّتی مرد و زن شده است. در مقالۀ پیشروی به روش تحلیلی و توصیفی در برخی جرایم تعیین مجازات‌های مختص مردان یا زنان بزهکار، تخفیف مجازات زنان بزهکار، تشدید مجازات مردان بزهکار در جنایت بر زنان، تخفیف یا گاهاً معافیت انحصاری مردان بزهکار از مجازات، تعیین مجازات‌های خاص به دلیل ارتکاب جنایت بر اعضاء یا منافعی که به جهت خلقت طبیعی مرد یا زن مختص خودشان می‌باشد با هدف واکاوی تأثیر جنسیّت بر مجازات‌ها مورد بررسی قرار گرفته است. در واکاوی فرضیۀ تحقیق مبنی بر تعیین میزان تأثیر جنسیّت بر مجازات در پرتو تدابیر ضابطه‌مند و منصفانۀ سیاست جنایی تقنینی درمی‌یابیم که در نظام حقوق کیفری ایران قانونگذار با توجه به نقش جنسیّت در بزهکار یا بزه‌دیده سعی در تعدیل مجازات‌ها نموده است. قانون مجازات اسلامی ایران به پیروی از متون جزایی اسلام در راستای تأمین نظم و امنیت عمومی جامعه و نیز احقاق حقوق تضییع شدۀ فردی و جامعوی ناشی از ارتکاب جرم بر نقش جنسیّت در تعیین و اجرای مجازات‌ها تأکید نموده است.

چکیده انگلیسی:

Gender is a natural factor and undeniable fact in making difference between men and women so the effect of national and international laws and regulations in the protection of criminal law system from the equality of men and women’s rights is necessary in contrast with adverse effect of unconventional gender discriminations. The protective approach of legislative criminal policy in some articles caused the reduction, delay or exemption from punishment focused on gender distinctions of men and women. In upcoming article with analytical and descriptive method in some crimes, determination the punishments specific to criminal men or women, reduction of the punishment of criminal women, aggravation of the punishment of criminal men in crimes against women, reduction or sometimes specific exemption of criminal men from punishment, determination of specific punishments because of operation of crimes against the parts of body or interests that specified to men or women for the sake of their natural creation is surveyed by the goal of analysis of the effect of gender on punishment. In analysis of research hypothesis based on the rate of determining the influence of gender on punishment in the field of equitable and regular arrangements of legislative criminal policy, we understand that the legislator by the attention to the role of gender in criminal or victim endeavors to adjust the punishments in criminal law system of Iran.