بررسی کارکردها و پیامدهای شبکه‌های اجتماعی در ایران (مورد مطالعه استان اردبیل)

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

محمدباقر سپهری ¹ , محمد فرنام ² , محسن علایی ³

1 - دکترای مطالعات رسانه، دانشگاه استانبول ترکیه، پژوهشگر حوزه رسانه در سازمان صدا و سیما (نویسنده مسئول).
2 - دکترای جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد شهرضا، تهیه کننده رادیو در سازمان صدا و سیما
3 - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور اردبیل

تاریخ دریافت : 1398/04/09 تاریخ پذیرش : 1398/07/13 تاریخ انتشار : 1398/09/01

کلید واژه: شبکه‌های اجتماعی, آسیب‌ها و پیامدهای اجتماعی, کارکردها و اهداف شبکه‌های اجتماعی,

چکیده مقاله :

مقاله حاضر در جهت شناسایی اهداف و کارکردهای شبکه های اجتماعی و نیز شناسایی پیامدها و آثار مخرب شبکه های اجتماعی با روش کیفی و استفاده از دو تکنیک فوکوس گروپ با دانش آموزان و دانشجویان و مصاحبه عمیق با کارشناسان به انجام رسیده است. روش جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه باز و ساخت یافته برای جمع آوری نظرات کارشناسان، دانش آموزان و دانشجویان می باشد. از جمله نتایج مهم، شناسایی کارکردهای مهمی چون امکان اضافه کردن امکانات و سرویس ها از سوی کاربر، وجود ارتباطات چندجانبه، سرعت انتشار و انتقال اطلاعات و ... و از جمله اهداف مهم، سرگرم کننده و تفریحی، اطلاع یابی و اطلاع رسانی، به دست آوردن توان مندی های روزمره هستند. پیامدهای منفی شبکه های اجتماعی شامل مواردی هم چون افزایش شایعه پراکنی، اخبارکذب، نقض حریم خصوصی، انزوا و دور ماندن از محیط های واقعی، افراد با هویت های جعلی و سوء استفاده از دیگران، تغییر سبک زندگی و تحمیل عادت های غلط می باشند. هم چنین از جمله پیامدهای منفی در استان اردبیل که خاصه این استان بوده شامل مواردی چون افزایش حس ناسیونالیسم و قومیت گرایی در مقایسه با سایر استان ها و افزایش خشونت از جمله موارد مهمی است که در طی بررسی ها شناسایی شده اند.

چکیده انگلیسی:

This article aims at identifying the goals, functions, the consequencesand detrimental effects of social networks. Its method is qualitative withtwo techniques of focus group with students and depth interview withexperts. The method of data gathering is structured and openquestionnaire. The important result of the research is functions such asability to add additional features by the user, multiple communications,and speed of distribution and transmission of information. Main purposeof social networks is fun and entertainment, information seeking, andgaining every day capabilities. The negative consequences of socialnetworking include increased rumors, false news, privacy violations,isolation and staying away from real environments, people with fakeidentities and abuses, changing lifestyles and imposing wrong habits. Thenegative consequences in Ardebil province, include the increased senseof nationalism and ethnicity in comparison to other provinces and theincrease in violence, are among the important issues identified during thesurvey.

منابع و مأخذ:

افتاده، جواد. (1388). کاربران تولید کننده محتوا، اساس روابط عمومی2 در عصر رسانه­های اجتماعی. مجموعه مقالات همایش بین المللی روابط عمومی 2، تهران: انتشارات کارگزار روابط عمومی.

بشیر، حسن؛ افراسیابی، محمدصادق. (1391). بررسی شبکه­های اجتماعی اینترنتی و سبک زندگی جوانان، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایان. شماره 17، بهار، دوره 5.

خانیکی، هادی. (1383). رسانه؛ دمکراسی دیجیتال، فصلنامه رسانه. سال پانزدهم، شماره سوم.

خلیلی، محسن؛ کفاشان، مجتبی. (1386). بررسی جامعة انسانی و تأثیر اطلاعات بر آن، مجلة الکترونیکی نما. پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ‌ایران، شماره 1.

سلطان­پور، محمد. (1389). شبکه­های اجتماعی. به نقل از وبلاگ نوقلم www.noghalam.blogfa.com/post-29.aspx                                                           .

سلیمانی­پور، روح­الله. (1394). شبکه­های اجتماعی؛ فرصت­ها و تهدیدها، مجله ره­آورد نور. تابستان، شماره 31.

صدیق­بنای، هلن. (1387). آشنایی با شبکه‌های اجتماعی. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ای همشهری.

فتاحی، سیروس. (1393). مطالعه نقش شبکه­های اجتماعی در ارتباطات پویا و مفید بین پژوهشگران، مردم و دانشگاه­ها. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد کرمانشاه.

کاستلز، مانوئل. (1380). عصر اطلاعات، اقتصاد، جامعه و فرهنگ. ترجمه: احد، علیقلیان؛ افشین، خاکباز؛ و حسن، چاوشیان. ویراستار علی، پایا، تهران: طرح نو.

کی­مور، ر. (1393). دموکراسی و فضای سایبر، ترجمه: روشندل. فصلنامه رسانه. ویژه­نامه رسانه­ها و حوزه عمومی، شماره 21.

مهدی­زاده، سیدمحمد. (1393). اینترنت و حوزه عمومی. فصلنامه رسانه.ویژه­نامه رسانه­ها و حوزه عمومی، شماره 988.    

میناوند، محمدقلی. (1385). اینترنت و توسعه سیاسی: حوزه عمومی در فضای سایبرنتیک، دو فصلنامه پژوهش علوم سیاسی. شماره 2.

نوذری، حسینعلی. (1381). بازخوانی هابرماس. تهران: نشر چشمه.

Castells, Manuel. (2009). Communication Power. Oxford University Press.

Lai, L. S., & Turban, E. (2008). Group’s formation and operations in the Web 2.0  environment and social networks, Group Decision and Negotiation. 17 (5), P.p: 387-402.

Obrien Rory. (1999). Civil society, the public sphere and the internet. http"//www.web.net/-robrien.papers/civsoc

Papacharissi, zizi. (2004). The virtual sphere in webster Frank (ed) the information society Reader. Routledge publications.

Pempek, T., & et al. (2009). College students' social networking experiences on Facebook, Journal of Applied Developmental Psychology. 30, P.p: 227–238.

Plaisted tim. (2003). internet, Democracy and the Public Sphere in Australia. http://www.geocities.com

Poster, M. (1995). The Net as a Public Sphere, In: communication in History: Technolog, Culture. Society. Third edition, London: Longman.

Solis, B. (2007). The social media manifesto. http://www.briansolis.com /2007/06/ future-of-communications-manifesto-for.

Thornton, A. (2003). Does Internet Create Democracy? Diss: University of Technology, Sydney, Retrieved from: www.wr.com.au.