پیامدهای سیاسی سوانح طبیعی درایران: آینده‌پژوهی پیامدهای سیاسی زلزله احتمالی تهران

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

حمید محلاتی راینی ¹ , ابوالفضل دلاوری ² , رضاعلی محسنی ³

1 - دانشجوی دکترای ، گروه جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران
2 - دانشیار، گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
3 - دانشیار، گروه جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1399/05/04 تاریخ پذیرش : 1399/05/18 تاریخ انتشار : 1399/06/01

کلید واژه: "نخبگان سیاسی", "پیامدهای سیاسی", " زلزله تهران", "بحران های سیاسی", "نهادهای مدنی",

چکیده مقاله :

کشور ایران طی چند دهه اخیر،زلزله‌های ویرانگری را تجربه کرده است که هر کدام خسارات چشمگیر و عواقب سیاسی-اجتماعی متفاوتی در پی داشته‌اند.آنچه نگرانی همگانی بویژه سیاستگذاران و مدیران کشور را برانگیخته است،احتمال وقوع یک زلزله شدید در تهران است که با توجه به موقعیت این شهر و ابعاد پیامدهای چنین زلزله ایی، اهمیت و ضرورت پرداختن به آن را آشکار می سازد . بسیاری از محققان، سیاست‌گذاران و سازمان‌های امدادی بر این باورند که بلایای طبیعی، اتحاد بین گروه‌ها را تقویت و تعارضات را تعدیل می‌کند اما ازآنجایی‌که پس از وقوع سوانح مردم با کمبود منابع اساسی مواجه می‌شوند، می‌توان بلایای طبیعی را محرک تعارض و درگیری‌های درون کشوری نیز به شمار آورد. جاری به بررسی یکی از جنبه‌های مغفول پیامدهای سوانح یعنی آسیب‌پذیری سیاسی پرداخته است. در این پژوهش از روش آینده‌پژوهی و به صورت ترکیبی از تکنیک دلفی و سناریو نویسی،به همراه پرسشنامه و ماتریس اثرهای متقاطع استفاده شده است.جهت تعیین مؤلفه های بحران های سیاسی پس از زلزله تهران،از مطالعه پیامدهای سیاسی سوانح گذشته و منابع کتابخانه ایی استفاده شده وبرای آینده پژوهی، به خبرگان و متخصصان دستگاه‌های حوزه مدیریت بحران مراجعه شده است. شناسایی عوامل کلیدی و میزان تأثیر و عدم قطعیت شاخص های شناسایی شده پیامدهای سیاسی زلزله از طریق پرسشنامه باتشکیل پانل خبرگان مشخص گردید.این پرسشنامه که براساس مدل مفهومی و با استفاده از چارچوب نظری استخراج و طراحی شده بود عوامل تأثیر گذار را به 32 عامل تقسیم نمود که پس از جمع‌آوری نظرات کارشناسان دردو بار به اجماع رسید.

چکیده انگلیسی:

Iran has experienced devastating earthquakes in recent decades, each with significant damage and different socio-political consequences. What has caused public concern, especially among policymakers and managers, is the possibility of a severe earthquake in Tehran. Paying attention to the location of this city and the dimensions of the consequences of such an earthquake reveals the importance and necessity of addressing it. Many researchers, policymakers, and aid agencies believe that natural disasters strengthen alliance between groups and moderate conflict, but because they face a shortage of basic resources after people's disasters, natural disasters can provoke conflict and conflict within the country. The current study examines one of the neglected aspects of the consequences of accidents, namely political vulnerability. In this study, the future research method and a combination of Delphi technique and scenario writing, along with a questionnaire and a matrix of cross-referenced effects have been used. It has been used and referred to experts and specialists in crisis management for future research. Identification of key factors and the extent of the impact and uncertainty of the identified indicators of the political consequences of the earthquake were determined through a questionnaire compiled by experts panel. This questionnaire, which was extracted and designed based on the conceptual model and using theoretical framework, divided the influential factors into 32 factors. After summarizing the opinions of experts, a consensus was reached twice.