اثر بخشی آموزش گروهی مبتنی بر رویکرد معنوی - مذهبی اسلام محور بر آشفتگی روانشناختی، احساس گناه و کیفیت رابطه زناشویی ادراک شده مادران دانش‌آموزان کم توان ذهنی آموزش‌‌پذیر

محورهای موضوعی : زن و خانواده

نازیلا مزروعی ¹ , مرضیه علیوندی وفا ² , نعیمه محب ³

1 - دانشجوی دکتری تخصصی روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم انسانی، واحد تبریز ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز، ایران.
2 - استادیار، گروه روانشناسی ، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی ، واحد تبریز ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز ، ایران ( نویسنده مسئول ) [e-mail]
3 - استادیار ، گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی ,تربیتی ، واحد تبریز ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز، ایران

تاریخ دریافت : 1401/09/30 تاریخ پذیرش : 1402/01/26 تاریخ انتشار : 1403/12/28

کلید واژه: احساس گناه, کیفیت رابطه زناشویی ادراک شده, مادران دانش‌آموزان کم توان ذهنی آموزش‌پذیر, رویکرد معنوی – مذهبی اسلام محور, آشفتگی روان‌شناختی,

چکیده مقاله :

هدف از پژوهش حاضر تعیین اثر بخشی آموزش گروهی مبتنی بر رویکرد معنوی – مذهبی اسلام محور بر آشفتگی روان‌شناختی، احساس گناه و کیفیت رابطه زناشویی ادراک شده مادران دانش‌آموزان کم توان ذهنی آموزش‌‌پذیر بود. این پژوهش، مطالعه‌ای نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس آزمون و گروه کنترل بود؛ جامعه آماری کلیه مادران دانش‌آموزان کم‌ توان ذهنی آموزش‌پذیر که در سال تحصیلی 1399-1400 در مدارس ابتدایی استثنایی شهر تبریز پرونده داشته و مشغول تحصیل بودند، شامل می‌شد. از این بین 24 نفر نمونه بصورت جایگذین تصادفی در 2 گروه 12 نفری گروه آزمایش و گروه کنترل انتخاب شدند. با توجه به ساخت و اهداف تحقیق، از روش نمونه‌گیری هدفمند برای انتخاب نمونه استفاده شد. ابزار‌های مورد استفاده، پرسشنامه آشفتگی روان‌شناختی داس (1995) و مقیاس کیفیت رابطه ادراک شده فلچر (2002) بود. گروه آزمایش برنامه آموزش رویکرد معنوی – مذهبی (11 جلسه) و گروه کنترل برنامه آموزشی دریافت نکردند. نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیری نشان داد آموزش گروهی مبتنی بر رویکرد معنوی – مذهبی اسلام محور بر آشفتگی روان‌شناختی، احساس گناه و کیفیت رابطه زناشویی ادراک شده مادران دانش‌آموزان کم توان ذهنی آموزش‌پذیر اثر بخش است. براساس نتایج بدست آمده از این پژوهش می‌توان بیان کرد،آموزش گروهی مبتنی بر رویکرد معنوی - مذهبی اسلام محور می‌تواند به عنوان مداخله تکمیلی جهت کاهش و بهبود مشکلات روان‌شناختی مادران دانش‌آموزان کم توان ذهنی به کار رود.

چکیده انگلیسی:

The present study was conducted with the aim of determining the difference in effectiveness of group training based on Islam-oriented spiritual-religious approach on psychological disturbance, guilt and the perceived quality of marital relationship of mothers of intellectually disabled students. This research was a semi-experimental study with a pre-test, post-test and control group design; the statistical population included all the mothers of Intellectually disability students in the academic year 1399-1400 who were studying in exceptional primary schools in Tabriz city, of these, 24 samples were selected in 1 experimental groups of 12 people and 1 control group of 12 people. According to the construction of the research and the current conditions (coronavirus), the purposeful sampling method was used to select the sample. The instruments which used were Doss psychological disturbance questionnaire (1995), guilt questionnaire (self-aware emotion) (1992) and Fletcher's perceived relationship quality scale (2002). One of the experimental groups received the mindfulness training program (8 sessions), the next group did not receive the Gestalt training program (10 sessions) and spiritual-religious approach (11 sessions) and the control group did not receive the training program. Multivariate covariance analysis was used to analyze the data. The findings of this research showed that Group training based on the spiritual-religious approach of Islam is effective on psychological disturbance, guilt and perceived marital relationship quality of mothers of intellectually disability students. Based on the results obtained from this research, it can be concluded that group training based on the spiritual-religious approach based on Islam can be used as complementary interventions to reduce problems and improve the psychological problems of mothers of students with Intellectually disabilities.

منابع و مأخذ:

ابراهیمی، ل. (1398). نقش یافته یا بینش شناختی در کیفیت روابط زناشویی زنان متقاضی از طلاق. کاربردها و توانمندسازی با محوریت رواندرمانی. تعداد صفحات 12

اکبری، ز.، و یوسفی آملی، ح. (1391). مفهوم‌شناسی و اثر صبر با تاکید بر شبکه معنایی این واژه در قرآن. فصلنامه کتاب قیم. (6)2، 51 -74.

بدیعی سبزه‌وار، ح.، بلقان آبادی، ح. (1399). تأثیر شعر درمانی بر افسردگی و امیدواری و احساس گناه مراجعین بهزیستی. محل انتشار: هفتمین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم تربیتی، روانشناختی و مشاوره ایران. تعداد صفحات 10.

برکات، س.، دهقان، ح.ا.، ابراهیمی، ح.، و مرادی، ب. (1400). بررسی احساس حرارتی ذهنی و ارتباط آن با استرس، اضطراب، افسردگی و عملکرد شناختی دانشجویان. نشریه ارگونومی. 9 (2).

بستام، جمشید (1399)، رابطه باورهای مذهبی و عزت نفس با احساس گناه دانش­آموزان، چهارمین همایش ملی روانشناسی و علوم

تجلی، ف.، جاویدی، ح.ا.، مهریار، ا.ه.، و میرجعفری، س.ا. (1398). نقش پیش‌بینی کنندگی افسردگی، اضطراب، تنیدگی و شیوه‌های فرزندپروری مادران در رفتارهای نافرمانی مقابله‌ای و سلوک فرزندانشان. مطالعات روان‌شناختی، 15 (3). صص173- 159.

جنیدی، س.، و موسوی، س.ح. (1399). بررسی رابطه کمال‌گرایی مادر با آشفتگی روانشناختی و تاب‌آوری فرزند نوجوان. هفتمین کنفرانس بین‌المللی دستاوردهای نوین پژوهشی علوم تربیتی، روانشناسی و علوم اجتماعی.

حبیب‌وند، ع.‌م. (1387). رابطه جهت‌گیری مذهبی با اختلالات روانی و پیشرفت تحصیلی، روانشناسی و دین. 3، صص 79-107.

حسنی، ا.، علیزاده، ح.، غباری‌بناب، ب.، پزشک، ش.، و کاظمی، ف. (1399). تدوین برنامه آموزشی گروهی ارتقاء معنویت و بررسی پیامدهای روانشناختی آن برای مادران کودکان با ناتوانی هوشی، مجله علوم روانشناختی، 19(88).

حسنی، س.، مهدی‌نژاد، س.ا.، و خدابخش پیرکلانی، ر. (1399). مقایسه اثربخشی مواجه- ذهن آگاهی و ذهن آگاهی- مواجهه به صورت تلفیقی بر اختلال وسواس زنان شهر اراک. مجله علوم رونشناختی. 19 (86). صص 145- 137.

حسین‌پور، ح.، اکبری، م.، حسنی، ج.، زرگر، ف. (1399). اثربخشی دارودرمانی ترکیب شده با درمان کوتاه مدت ذهن آگاهی در کاهش ناتوانی ناشی از میگرن و بهبود کیفیت خواب. علوم اعصاب شفای خاتم. 8 (2). صص 28-18.

حسینی‌طاری، ز. (1398). استرس، خودکارآمدی، احساس گناه والدینی واستیگمای ادراک شده در مادران و کودکان مبتلا به بیش فعالی کم توجهی با توجه به عوامل جمعیت شناختی. پنجمین کنفرانس ملی نوآوری‌های اخیر در روانشناسی، کاربردها و توانمندسازی با محوریت رواندرمانی. تعداد صفحات 12.

دهقانی‌زاده، ح.ع.، فلاح، م.ح.، و وزیری، س. (1399). احساس گناه مادری کاوش کیفی بر اشتغال زنان در رابطه مادر فرزندی. طلوع بهداشت، 19 (2): 16-32.

سلیمانی، ا.، نجفی، م.، بشرپور، س. و شیخ‌الاسلامی، ع. (1394). اثربخشی هوش معنوی بر کیفیت زندگی و شادکامی دانشجویان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره). فرهنگ در دانشگاه هنر اسلامی، 4 (5)، ص 537- 546.

صادقیان، ا. (1387). قرآن و بهداشت روان. مجله قرآن و علم. دوم، 69- 90.

طالبی، م.، نادری، ف.، بختیارپور، س.، و صفرزاده، س. (1399). تأثیر آموزش بهزیستی و روانشناختی بر عمل آشفتگی، سرگردانی ذهنی و افسردگی مادران کودکان کم توان ذهنی. نشریه آموزش پرستاری. 9 (2).

علی‌اکبرزاده آرانی، ز.، خاری آرائی، م.، حاج باقری، ع.، و علی‌اکبرزاده آرانی، ف. (1392). سازگاری اجتماعی و مادران کودکان عقب‌مانده ذهنی آموزش‌پذیر. فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی. 7 (2) 55-65.

فرامرزی، س.، کرمی‌منش، و.، و محمودی، م. (1392). فراتحلیل اثربخشی مداخلات روانشناختی بر سلامت روانی خانواده کودکان با نقص ذهنی. فصلنامه روانشناسی بالینی. 13 (4).

قشلاقی، س.، علیوندی‌وفا، م.، اسماعیل‌پور، خ.، و آزموده، م. (1398). اثربخشی گروه درمانی معنوی- مذهبی اسلام محور بر شادمانی زناشویی و کیفیت رابطه ادراک شده زناشویی در زنان دارای تجربه دلزدگی زناشویی. پژوهش‌نامه اسلامی زنان و خانواده. 7(16).

کلانتری، ا و جنتی، ل. (1391). همبستگی قناعت و آرامش روان از منظر امام علی (ع) در نهج‌البلاغه. فصلنامه پژوهش‌نامه اخلاق. (17)5، 27- 44.

کوهستانی، م.، میرزمانی، س.م. (1385). نشانه‌های اختلال فشار روانی پس از سانحه (PTSD) در مادران کودکان عقب‌مانده ذهنی آموزش‌پذیر و مادران کودکان عادی. دو فصلنامه تحقیقات علوم رفتاری. 4 (1و2).

کوهی، س.، اعتمادی، ع.، و فاتحی‌زاده، م. (1393). بررسی رابطه ویژگی‌های شخصیتی و سلامت روانی با سرخوردگی زناشویی در زوجین. نشریه پژوهش رفتارهای علوم شناختی. 1 (4). 84-71.

لطفی‌کاشانی، ف.، وزیری، ش.، قیصر، ش.، موسوی، س.م.، و هاشمیه، م. (1391). اثربخشی مداخله معنوی بر ارتقاء کیفیت زندگی مادران کودکان مبتلا به سرطان، فقه پزشکی، 11(12)، ص 125- 149.

محبیان‌فر، م.، پیراسته، ف.، حنایی، ن.، و احمدی‌پور مهرابی، ف. (1398)، پژوهش بر مطالعات حوزه‌ی افزایش اعتماد زناشویی و کیفیت زندگی و اعتیاد به اینترنت. سومین کنفرانس دانش و فناوری روانشناسی، علوم تربیتی و جامعه‌شناسی ایران. تعداد صفحات 24.

مصرآبادی، ج. (1398). آمار استنباطی در علوم رفتاری. تبریز. انتشارات دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.

مصطفوی، ج. (1407 ق). بهشت خانواده. قم: انتشارات دارالفکر.

مطهری، م. (1375). انسان و ایمان. قم: انتشارات صدرا.

معاضدی عالی، ک.، پرزور، پ.، عدل، ح.ا. و احمدی، ه. (1397). بررسی اثربخشی روان درمانی معنوی- مذهبی مبتنی بر آموزه‌های اسلام بر کیفیت زندگی زنان نابارور. نشریه سلامت بهداشت اردبیل. 9 (5).

مکارم شیرازی، ن. (1370). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه.

ملازاده نوران، ا.، شعاع کاظمی، م.، و بدره، م. (1400). مطالعه رابطه کیفیت ارتباطات زناشویی والدین و شادکامی کودکان. نشریه مطالعات زن و خانواده. 9 (2).

Adams, Lan; sintov, Nicole D. (2020) Experienced guilt, but not pride, mediates the effect of feedback on pro- environmental behavior. Journal of Environment psychology. Volume 71.

Aten, D.J; Worthington, E. L. (2009). Next steps for clinicians in Religious and Spiritual Therapy: An Endpiece, in: Journal of clinical psychology: 65 (2):224- 229.

 Aten, J.D; Schenck, J.E. (2007). Reflections on Religion and Health Research: An Interview with Dr. Horold G. Koenig, in: Journal of religion and Health, 46: 183- 190.

Beyram, N., & Bilgel. N. (2008). “The prevalence and socio-demographic correlations of depression, anxiety and stress among a group of university students”. Social psychiatry and psychiatric epidemiology and psychiatric epidemiology, 43 (8), 667- 672.

Bosehans, Guster., Willem Boldordijk, Jan; wan, Jing, (2020). Paymore, fly more? Examining the potential guilt- reducing and flight – encouraging effect of on in tegrated carbon offset- journal of Environment psychology, 6 August 2020, volume 71 Article 101469.

Carpenter, T.P. Tignor, S.M., Tsang, J.A.,& willett, A. (2016). Dispositional self-forgiveness, guilt- and shame- proneness, and the roles of motivational tendencies- personality and Individual Differences, 98: 53-61.

Davanloo, H. (2001). Intensive short- thermodynamic psychotherapy: extended major direct access to the unconscious- European psychotherapy, 2,25-70.

Duarte,S.,& Rinto-Gouveia, J (2017) Enpaty and Feeling of guilt experienced by nurses: A cross – sectional study of their role in burnout and compassion fatigue symptoms. Applied nursing Research. 35, 4-2-4-7.

Georgiadou, Ekaterini; Schmitt, Gregor martin; Erim, yesim (2020). Does the sparatim from mantal partners of Syrian refugees with a residence permit in Germany have an import on their quality of life? Journal of psychosomatic Research. Volume 130 Article 1099366.

Hang Hai Audrey & Aurelio Norielle. (2019). The efficacy of spiritual / religious interventions for substance use problems A systematic review and meta- analysis of randomized controlled trials. Drug and Alcohol Dependence.

Kaplan & sodock (2003), synopsis of psychiatry. Behavioral sciences/ clinical psychiatry. 2003: 801, 111-112.

Katzmann, J., Dopfner, Memd Gortz- Dorten, A. (2018). Child – based treatment of oppositional defiant disorder: mediating effects on parental depression, anxiety and stress. European child & adolescent psychiatry. 27 (9): 1181-1192.

Lawrence, K., & Byers, E. (1995). Sexual satisfaction in longterm hetero sexual relationship: the interpersonal exchange model of sexual satisfaction. Personal relationship. 2, 267285.

Lehna, C., Janes, E.G, Rengers, S., Graviss, J., Scrivener, D., Knabel, T., Ccarver, E.,& Myers, J. (2014). Community partnership to promote home fire safety in children with special needs. Burns, 40(6), 1179-1184.

Li, Xiaowei; Liu, Qianqion (2019). Parent – grandparent co-parenting relationship, marital conflict and parent – child relationship in chinese parent- child relationship in chinese parent- grand parent co-parenting families. Children and youth services Review. Volume 109 Artide 904793.

Lovibond PF, Lovibond SH. (1995). The structure of negative emotional states: comparison of the depression Anxiety stress scale (DASS) with the Beek Depression and Anxiety Inventories: Behave Res Their; 33 (3): 335-43.

Marques, Mathew D. Ph.D; sibley, chris G, Ph.D. (2021) Increased sleep predicts annual decreases in psychological distress: Results from a 6- year longitudinal panel sample. Sleep Health, Available 2 January.

Richards, S.P; Bergin, A.E. (2005). A spirtued strategy for counseling and psychotherapy, 2nd ed,. USA: American psychological Association.

Sanford, K. (2006). Communication daring marital conflict: when couples alter their appraisal, they change their behavior. Journal of Family psychology, 20(2), 256-265.

Santos, HudsonP; Adynski, Harry; Murgatroyd, Christopher (2020). Biopsychosocial correlates of psychological distress in latina mothers. Journal of Affective Disorders, P, 17-626.

Spika, B.; Hood, R.W.; Hunsberger, B.; Gorsuch, R (2003). The psychology of Religion, 3rd Ed., New York: Guilford.

Tilghman- Osborne, C.cole, D.A;& Felton, J.w. (2010). Definition and, measurement of guilt: Implications for clinical research and practice. Clinical psychology Review. 30 (5), 356- 546.

Weiss, M.P. (2018). How to review for TEACHING Exceptional children. TEACHING Exceptional children. 50 (3), 123-129.

 

Adams, Lan; sintov, Nicole D. (2020) Experienced guilt, but not pride, mediates the effect of feedback on pro- environmental behavior. Journal of Environment psychology. Volume 71.

Akbari, Zahra and Yousefi Amoli, Hossein. (2011). Conceptology and the effect of patience with emphasis on the semantic network of this word in the Quran. Qayyim Book Quarterly. (6)2, 51-74. , [In Persian].

Aliakbarzadeh Arani, Zahra; Khariarai, Majid; Haj Bagheri, Ali; Aliakbarzadeh Arani, Fatemeh (2012). Social adjustment and mothers of educable mentally retarded children. Quarterly journal of research in psychological health. 7 (2) 55-65 [In Persian].

Anoushehai, M., Pourshahriari, M.S., and Sanai Zaker, B. (2015). Investigating the relationship between girls' perceptions of their parents' educational patterns and feelings of shame and guilt with them. Counseling News and Research, 45 (27). 06. [In Persian].

Ashrafi, S.S. (2019). The relational role of relationship quality in the relationship between marital intimacy and marital adjustment Place of publication: The 7th National Conference of New Studies and Researchers in the field of Psychological Educational Sciences and Counselors. Applied psychology. 11 (4): 475-493. [In Persian].

Atadakht, A. and colleagues (2014). Profile of psychological disturbance of mothers and depression, anxiety and stress of adolescents in Ardabil city. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences, (14). [In Persian].

Aten, D.J; Worthington, E. L. (2009). Next steps for clinicians in Religious and Spiritual Therapy: An Endpiece, in: Journal of clinical psychology: 65 (2):224- 229.

 Aten, J.D; Schenck, J.E. (2007). Reflections on Religion and Health Research: An Interview with Dr. Horold G. Koenig, in: Journal of religion and Health, 46: 183- 190.

Badii Sabzevar, Hamid; Balkhanabadi, Hamid (2019). The effect of poetry therapy on depression, hope, and guilt of welfare clients. Place of publication: The 7th National Conference of Modern Studies and Researches in the Field of Educational, Psychological and Counseling Sciences of Iran. The number of pages is 10. [In Persian].

Barakat Samira, Dehghan Habibullah, Ebrahimi Hossein and Moradi Behnam. (1400). Investigating subjective thermal sensation and its relationship with stress, anxiety, depression and cognitive performance of students. Ergonomics magazine. 9 (2). [In Persian]

Bastam, Jamshid (2019), the relationship between religious beliefs and self-esteem with students' feelings of guilt, place of publication: 4th National Conference of Psychology and Behavioral Sciences of Payam Noor University. Number of pages 5 [In Persian].

Beyram, N., & Bilgel. N. (2008). “The prevalence and socio-demographic correlations of depression, anxiety and stress among a group of university students”. Social psychiatry and psychiatric epidemiology and psychiatric epidemiology, 43 (8), 667- 672.

Bosehans, Guster., Willem Boldordijk, Jan; wan, Jing, (2020). Paymore, fly more? Examining the potential guilt- reducing and flight – encouraging effect of on in tegrated carbon offset- journal of Environment psychology, 6 August 2020, volume 71 Article 101469.

Carpenter, T.P. Tignor, S.M., Tsang, J.A.,& willett, A. (2016). Dispositional self-forgiveness, guilt- and shame- proneness, and the roles of motivational tendencies- personality and Individual Differences, 98: 53-61.

Cetinbakis, G., Bastug, G., & ozel – kizil, E.T. (2020). Factors contributing to higher care giving burden in Turkish mothers of children with autism spectrum disorders. International Journal of Developmental Disabilities, 66(1), 46-53.

Davanloo, H. (2001). Intensive short- thermodynamic psychotherapy: extended major direct access to the unconscious- European psychotherapy, 2,25-70.

Dehghanizadeh, Hossein Ali, Fallah, Mohammad Hossein; Waziri, Saeed (2019). Maternal guilt, a qualitative research on women's employment in the mother-child relationship. Dawn of Health 19(2): 16-32.  [In Persian].

Duarte,S.,& Rinto-Gouveia, J (2017) Enpaty and Feeling of guilt experienced by nurses: A cross – sectional study of their role in burnout and compassion fatigue symptoms. Applied nursing Research. 35, 4-2-4-7.

Ebrahimi, Luqman (2018). The role of cognitive insight in the quality of women's marital relations from divorce. Place of publication: applications and empowerment centered on psychotherapy. The number of pages is 12 Fang, [In Persian].

Faramarzi, Salar; Karmimanesh, Walialeh; Mahmoudi, Morteza (2012). Meta-analysis of the effectiveness of psychological interventions on the mental health of families of children with intellectual disabilities. Clinical Psychology Quarterly. Number 13, fourth year [In Persian].

Georgiadou, Ekaterini; Schmitt, Gregor martin; Erim, yesim (2020). Does the sparatim from mantal partners of Syrian refugees with a residence permit in Germany have an import on their quality of life? Journal of psychosomatic Research. Volume 130 Article 1099366.

Ghofrani, F., colleagues (2017). Examining the role of spiritual intelligence in the quality of life of students. The first national conference on mental health of Islamic Azad University students, Qochan Branch, May 13 and 14.  [In Persian].

Habibvand, Ali Murad (2008). The relationship between religious orientation and mental disorders and academic achievement, in psychology and religion; Vol. 3, pp. 79-107 [In Persian].

Hang Hai Audrey & Aurelio Norielle. (2019). The efficacy of spiritual / religious interventions for substance use problems A systematic review and meta- analysis of randomized controlled trials. Drug and Alcohol Dependence.

Harper, J. M. Schaalye, B. G. Sandberg, J. G. (2000). Daily hassles, intimacy and marital quality in later life marriages. The American Journal of Family Therapy, 28: 118, 3.

Hashemi, S. and colleagues (2016). The structural model of feelings of shame and guilt based on parents' parenting methods; The mediating role of attachment styles. [In Persian].

Hosni, Akram; Alizadeh, Hamid; Ghbari Bonab, Baqer; Doctor, Shahla; Kazemi; Frangis (2019). Compilation of a group training program to promote spirituality and examine its psychological consequences for mothers of children with intellectual disabilities, Journal of Psychological Sciences, 19th Volume, No. 88. [In Persian].

Hosni, Sara; Mahdinjad, Sidabol al-Gasem; Khodabakhsh Pirkalani, Roshank. (2019). Comparing the effectiveness of exposure-mindfulness and mindfulness-exposure combined on obsessive-compulsive disorder in women of Arak city. Publication: Journal of Psychological Sciences. Volume 19, Number 86, pp. 145-137 [In Persian].

Hosseini Tari, Zahra (2018). Stress, self-efficacy, parental guilt and perceived stigma in mothers and children with attention deficit hyperactivity disorder according to demographic factors. Place of publication: The 5th National Conference on Recent Innovations in Psychology, Applications and Empowerment Centered on Psychotherapy. The number of pages is 12. [In Persian].

Hosseinpour, Hossein; Akbari, Mehdi; Hosni, Jafar; Zargar, Fatemeh (2019). Effectiveness of pharmacotherapy combined with short-term mindfulness therapy in reducing migraine disability and improving sleep quality. Publication: Shafai Khatam Neurosciences. Volume 8, Number 2, pp. 18-and behavirol sciences, 65 (3), 723- 730 [In Persian].

Junaidi, Samia and Mousavi, Seyyed Hassan. (2019). Investigating the relationship between mother's perfectionism and adolescent child's psychological disturbance and resilience. The 7th International Conference on New Research Achievements in Educational Sciences, Psychology and Social Sciences. [In Persian].

Kalantari Ebrahim and Janati Leila Police Station. (2011). Correlation of contentment and peace of mind from the perspective of Imam Ali (AS) in Nahj al-Balagha. Ethical research quarterly. (17)5, 27-44. [In Persian].

Kamijani, M. (2011). Exceptional children and challenges of mothers, exceptional education and training magazine.[In Persian].

Kaplan & sodock (2003), synopsis of psychiatry. Behavioral sciences/ clinical psychiatry. 2003: 801, 111-112.

Katzmann, J., Dopfner, Memd Gortz- Dorten, A. (2018). Child – based treatment of oppositional defiant disorder: mediating effects on parental depression, anxiety and stress. European child & adolescent psychiatry. 27 (9): 1181-1192.

Kohestani, Masoumeh, Mirzamani, Seyyed Mahmoud (2015). Symptoms of post-traumatic stress disorder (PTSD) in mothers of educable mentally retarded children and mothers of normal children. Two Quarterly Journals of Behavioral Science Research. Period 4, numbers 1 and 2[In Persian].

Kohi, Semane; Etamadi, sorry; and Fatehizadeh, Maryam (2014). Examining the relationship between personality traits and mental health with marital frustration in couples. Behavior Research Journal of Cognitive Sciences, 1 (4), 71-84 [In Persian].

Lawrence, K., & Byers, E. (1995). Sexual satisfaction in longterm hetero sexual relationship: the interpersonal exchange model of sexual satisfaction. Personal relationship. 2, 267285.

Lehna, C., Janes, E.G, Rengers, S., Graviss, J., Scrivener, D., Knabel, T., Ccarver, E.,& Myers, J. (2014). Community partnership to promote home fire safety in children with special needs. Burns, 40(6), 1179-1184.

Li, Xiaowei; Liu, Qianqion (2019). Parent – grandparent co-parenting relationship, marital conflict and parent – child relationship in chinese parent- child relationship in chinese parent- grand parent co-parenting families. Children and youth services Review. Volume 109 Artide 904793.

Lotfi Kashani, Farah; Waziri, Shahram; Kaiser, Sherwin; Mousavi, Seyed Mehdi; Hashemiyeh, Mezhgan (2013). The effectiveness of spiritual intervention on improving the quality of life of mothers of children with cancer, in medical jurisprudence, volume 11, issue 12, pp. 125-149 [In Persian].

Lovibond PF, Lovibond SH. (1995). The structure of negative emotional states: comparison of the depression Anxiety stress scale (DASS) with the Beek Depression and Anxiety Inventories: Behave Res Their; 33 (3): 335-43.

Makarem Shirazi Nasser. (1370). Sample interpretation. Tehran: Darul Kitab al-Islamiya. [In Persian].

Marques, Mathew D. Ph.D; sibley, chris G, Ph.D. (2021) Increased sleep predicts annual decreases in psychological distress: Results from a 6- year longitudinal panel sample. Sleep Health, Available 2 January.

Masrabadi Javad. (2018). Inferential statistics in behavioral sciences. Tabriz. Publications of Shahid Madani University of Azerbaijan. [In Persian].

Mirowsky, J,& Ross, C.E. (2002). Measurement for a human science. J.Health soc Behov, 43, 70-152.

Moaddi Ali Kazem, Parzour Parviz, Adl Hadith Al Sadat Adl and Ahmadi Homa. (2017). Investigating the effectiveness of spiritual-religious psychotherapy based on Islamic teachings on the quality of life of infertile women. Ardabil Health Journal. 9 (5). [In Persian].

Mohibianfar, Mehran; Pirasteh, Fatima; Haney, Nazila; Ahmadipour Mehrabi, Fahima (2018), research on studies on increasing marital trust and quality of life and internet addiction. Place of publication: The third conference of knowledge and technology of psychology, educational sciences and comprehensive sociology of Iran. The number of pages is 24[In Persian].

Molazadeh Noran Afson, Shua Kazemi Mehranadi and Badreh Mohsen. (1400). Studying the relationship between the quality of parents' marital communication and children's happiness. Journal of Women and Family Studies. 9 (2) [In Persian].

Motahari Morteza. (1375). Man and faith. Qom: Sadra Publications. [In Persian].

Mustafavi Javad. (1407 AH). family paradise Qom: Dar al-Fekr Publications. [In Persian].

Narimani, M., Agha Mohammadian, H.R., and Rajabi, S. (1386). Comparing the mental health of mothers of exceptional children with the mental health of mothers of normal children. Quarterly Journal of Principles of Mental Health, 9th (34 and 33). pp. 15-24. [In Persian].

Nilfroshan, P. (1390). The structural equation model of the quality of marital relationship on the psychocognitive characteristics of couples. Doctoral thesis in the field of psychology, Faculty of Educational and Psychological Sciences, University of Isfahan. [In Persian].

Qashlaghi, Saeeda; Alivandi Wafa, Marzieh; Ismailpour, Khalil; Azmoudeh, Masoumeh (2018). The effectiveness of Islamic-centered spiritual-religious group therapy on marital happiness and the perceived quality of marital relationship in women with marital heartbreak. Islamic Research Journal of Women and Family. Seventh year, number 16 [In Persian].

Richards, S.P; Bergin, A.E. (2005). A spirtued strategy for counseling and psychotherapy, 2nd ed,. USA: American psychological Association.

Ridner, S.H. (2004). Psychological distress: concept analysis. Journal Advanced Nursing. 45(5), 536-545.

Sadeghian Ahmed. (1387). Quran and mental health. Qur'an and science magazine. Second, 69-90. [In Persian].

Sanford, K. (2006). Communication daring marital conflict: when couples alter their appraisal, they change their behavior. Journal of Family psychology, 20(2), 256-265.

Santos, HudsonP; Adynski, Harry; Murgatroyd, Christopher (2020). Biopsychosocial correlates of psychological distress in latina mothers. Journal of Affective Disorders, P, 17-626.

Soleimani, Ismail; Najafi, Mahmoud; Beshrpour, Sajjad; Sheikh al-Islami, Ali (2014). The effectiveness of spiritual intelligence on the quality of life and happiness of students covered by the Imam Khomeini Relief Committee (RA) in: Culture in the University of Islamic Arts, Vol. 4 (5), pp. 537-546. [In Persian].

Spika, B.; Hood, R.W.; Hunsberger, B.; Gorsuch, R (2003). The psychology of Religion, 3rd Ed., New York: Guilford.

Talebi, Mahnaz; Naderi, Farah; Bakhtiarpour, Saeed; Safarzadeh, Sahar (2019). The effect of well-being and psychological training on the act of confusion, mental wandering and depression of mothers of mentally retarded children. Journal of nursing education. Volume 9, Number 2. [In Persian].

Tangney, J.P., Wagner, P. & Aramzow, R (1992). Proneness to shame, proneness to quilt, and psychopathology. Journal of Abnormal psychology. 101 (3): 469.

Tejali, Fatima; Javidi, Hojat Elah, Mehriyar, Amirhoshang, Mirjafari, Syed Ahmad (2018), The predicting role of depression, anxiety, tension and parenting methods of mothers in their children's confrontational disobedience and behavior. Journal: Psychological Studies, Volume 15, Number 3, pp. 159-173 [In Persian].

Tilghman- Osborne, C.cole, D.A;& Felton, J.w. (2010). Definition and, measurement of guilt: Implications for clinical research and practice. Clinical psychology Review. 30 (5), 356- 546.

Weiss, M.P. (2018). How to review for TEACHING Exceptional children. TEACHING Exceptional children. 50 (3), 123-129.

Zarei, A., Bigleri, F. (2019). Investigating the mediating role of body image in the relationship between mindfulness and marital relationship quality of married female nurses. Recent advances in the behavioral sciences. 47. pp. 29-45.  [In Persian].