بررسی ازدواج فرزندخوانده با سرپرست در حقوق ایران

محورهای موضوعی : زن و خانواده

آلاسادات افقه ¹ (دانشجوی دکتری مطالعات زنان، دانشگاه ادیان و مذاهب قم، دانشکده زن و خانواده، قم، ایران(نویسنده مسؤول))
اعظم خوش صورت موفق ² (استادیار، دانشگاه ادیان و مذاهب قم، دانشکده زن و خانواده، قم، ایران)

تاریخ دریافت : 1398/05/20 تاریخ پذیرش : 1399/08/14 تاریخ انتشار : 1400/03/01

کلید واژه: فرزندخواندگی, ازدواج با فرزندخوانده, مصالح و منافع کودک,

چکیده مقاله :

یکی از موضوعات مهم خانواده، موضوع فرزندخواندگی است. قانون گذار از سالهای گذشته به این موضوع توجه نموده است زیرا کودکی انسان معمولاَ تأثیرات قابل توجهی در بزرگسالی فرد دارد. در سال 1392 تبصره ی ماده ی 26 قانون حمایت از کودکان بی سرپرست و بد سرپرست امکان ازدواج فرزندخوانده با سرپرست را در صورت وجود مصلحت برای فرزندخوانده بلامانع برشمرد. به لحاظ فقهی و با عنایت به احکام اولیه‌ منعی برای این ازدواج وجود ندارد لکن تبصره‌ی مذکور به لحاظ فقهی و حقوقی محل تأمل بسیاری از حقوقدانان، کارشناسان ودغدغه مندان مسائل خانواده است چرا که با نظم عمومی جامعه و اخلاق حسنه مغایرت داشته، از سویی عدم وضوح در مفهوم مصلحت در بیان قانون گذار و نیزخدشه دار شدن فضای تربیتی برای فرزند خوانده در اثر خلط ارتباط فرزندخواندگی و ارتباط محتمل همسری و همچنین حرجی بودن این ازدواج و نیز برهم خوردن امنیت روانی مادر خوانده و پدرخوانده به جهت بستر فراهم سوءظن‌ها پیشنهاد می گردد قانونگذار درقالب احکام ثانویه در ماده‌ی مذکور تجدید نظر نماید.

چکیده انگلیسی:

Adoption is one of the most important issues in the family. The legislator has been paying attention to this issue for years,  because human childhood usually has significant effects on adulthood. In 1392 note 26 of law of the protection of orphaned and neglected children state that it is permissible to marry an adopted child with a guardian if appropriate. Jurisprudently and in accordance with the initial commandments there is no prohibition on this marriage, but the above mentioned note in the terms of jurisprudence and legally has been the matter of the place of reflection for, many lawyers and experts are concerned about family issues. Because it contradicts with the general order of society and good ethic. On one hand one handone hand the lack of clarity in the concept of expediency in the legislator expression on the other hand the deteriorating of educational environment for the adoptive child due  to the interplay of adaption and possible spouse relationship and being ? by this marriage and  also because of the loss of stepparent mental security due to the possible suspicion, it is suggested that The legislator should revise the mentioned not in the form of secondary provisions and prohibit the marriage of the adopted children with the stepparents.

منابع و مأخذ:

ابن بابویه،م(صدوق)،(1413ق)،من لایحضره الفقیه، چاپ دوم، قم: دفتر انشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،ج3

ابن فا­رس، ا،(1404ه.ق)، معجم مقاییس اللغه،تحقیق عبدالسلام محمد هارون، قم: مکتبه الا­سلامی،ج3

اسدی،ل،س،(1390)، حقوق کیفری خانواده، چاپ نخست،تهران: انتشارات کارور

امامی،ا،(1392)،مطالعه تطبیقی نسب و تغییر جنسیت در حقوق ایران و فرانسه، چاپ نخست، تهران: میزان

بجنوردی، س.م،(1379) قواعد فقهیه، تهران، انتشارات عروج

بهجت،م.ت،(1426ق)،جامع­المسائل، چاپ دوم، قم: دفتر معظم­له

تبریزی، ج،(بی­تا)،رساله احکام بانوان، چاپ نخست،قم: بی­جا

جعفری لنگرودی،م.ج،(1383)،ترمینولوژی حقوق، چاپ چهاردهم،تهران: کتابخانه گنج دانش

روشن،م،(1393)، حقوق خانواده، چاپ نخست، تهران: انتشارات جنگل

شبیری زنجانی،س.م،(1419ق)،کتاب نکاح،قم: مؤسسه پژوهشی رای پرداز،ج18

صافی گلپایگانی،ل، (1417ق)،جامع الاحکام، چاپ چهارم،قم:انتشارات حضرت معصومه سلام الله علیها،ج2

صفایی،امامی،س.ح،ا،(1395)،مختصر حقوق خانواده، چاپ چهل و ششم،تهران: میزان

طباطبایی،س.م.ح،(1387)،زن در قرآن، قم: مرکز نشر هاجر

علی­دو­ست، ا،(1388)، فقه و مصلحت، چاپ نخست،تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه ا­سلامی

کاتوزیان،ن،(1385 )،خانواده، چاپ هفتم،تهران:شرکت سهامی انتشار،ج2

کویینتون، آ،(1371)، فلسفۀ سیا­سی، ترجمه­ مرتضی اسعدی، تهران: انتشارات بین­المللی هدی

محقق­داماد، س.م،(1390)، بررسی فقهی حقوق خانواده، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی

مصطفوی، ح،(1416ه.ق)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم ، چاپ نخست، تهران: موسسه الطباعه و النشر،ج6

مطهری،م،(1389)، مجموعه آثار،تهران: انتشارات صدرا،ج1

مکارم شیرازی، ن،(1428ق)، حیله­های شرعی و چاره­جوئی­های صحیح، چاپ دوم، قم: مدرسه الامام علی بن ابی­طالب علیه السلام

موسوی خمینی،ر،(1385)،صحیفه امام، چاپ چهارم، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی،ج21

منصور­نژاد، م،(1388)، بررسی تطبیقی مفهوم مصلحت از دیدگاه اندیشمندان غربی و اسلامی،چاپ نخست، تهران: جوان پویا

مقالات

احمدوند، سپهوند،ز، خ،« قلمرو نقش زمان و مکان در فرایند اجتهاد»، (1393)،پژوهش­نامه میان رشته­ای فقهی، سال سوم،ص120-97

دارایی،ناصر، رضایی، م.ه،م،م،« بازپژوهی در تحلیل ابعاد فقهی و حقوقی ازدواج با فرزندخوانده، با رویکردی بر نظرات امام خمینی(ره)»،(1398)،مبانی فقهی حقوق اسلامی، شماره 23، ص61-35

طباطبایی، حیدری ایرانی، جعفری،س.م.ص، ح،ن« بررسی تطبیقی نکاح سرپرست با فرزندخوانده در حقوق اسلام، ایران و فرانسه »،(1398)، فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب،سال ششم،ص118-87

عباسی سرمدی،مشایخ،م،م، « تعیین جایگاه مقتضیات زمان و مکان در فرآیند اجتهاد(مطالعه­ای در آرای فقهای امامیه با رویکردی خاص بر اندیشه امام خمینی »،(1395)، پژوهشنامه متین،شماره 72،ص122-97

عظیم­زاده، افقه، ف، آ،س،(1395)،« نهاد ولایت بر کودک و خلأها و چالشهای آن در فقه و حقوق »، مجله فقه و حقوق خانواده(ندای صادق) ، شماره 65،ص29-5

غدیری، اسماعیلی،م،م،(1396)، « ازدواج با فرزندخوانده از منظر اصول قانون اساسی ایران »، فصلنامه خانواده پژوهی، شماره 50، ص318-293

مظاهری،افقه،م، آ،س،(1395)، « نقدی بر محدودیت قانونی حضانت مادر پس از فوت پدر در نظام حقوقی ایران »، فصلنامه خانواده پژوهی،شماره47، ص519-501

نقیبی،س.ا،(1389)، « قواعد عام فقه و کاربرد آن در حقوق خانواده »، دو فصلنامه فقه و حقوق خانواده دانشگاه امام صادق(ع)، شماره 53،ص47-23

Abasi Sarmadi.M And Mashayekh.M.,(2016),Determining the place of the requirements of time and place in the process of ijtihad: A study on the views of Imami jurists with a special approach to the thought of Imam Khomeini, Matin Research Journal [in Persian].

Ahmadvand.Z And Sepahvand. J., (2014), The realm of the role of time and place in the process of ijtihad, Journal of Jurisprudence [in Persian].

Alidoust, A.(2009). Jurisprudence and Expediency, Tehran: Organization of Islamic Thought and CultureResearch Publications[in Persian].

Asadi, L, S.,(2011).Family  Criminal Law.Tehran : Karvar [in Persian].

Azimzadeh Ardebili.F. And Afghah.A.S.,(2017), The institution of the province on the child and its gaps and challenges in jurisprudence and law, Journal of Jurisprudence and Family Law [in Persian].

Bahjat,M,T.(2006)، Jame Al-Masael.Qom: Moazam lah Office publications

Bojnordi,S, M, (2000), Rules of jurisprudence, Tehran: oroj

Daraei.M.H. And Naser.M. And Rezaei.M(2019), Research in the analysis of the jurisprudential and legal aspects of marriage with an adopted child with an approach to the views of Imam Khomeini, Matin Research Journal [in persian].

Emami,A., (2013). Camparative Study of Lineage and Sex Reassignment in Iranian and French law, Tehran: Mizan [in persian].

Ghadiri.M, And Esmaeili. M,(2017), Marriage with and adopted Child from the Iranian Constitutional Law Perspective, Family Research [in persian].

Ibn Babaway (Sheikh Saduq),.(1998). Man La Yahzar Al-Feqhiyah,Tehran: Sadiq Pablication [in Arabic].

Ibn Fares,A.(1984), Mujam Maghayees Al-Loghah.Qom:Maktab Al-Islami [in Arabic].

Jaefari Langroudi.M.J.(2004). Legal terminolpgy, Tehran: ganj danesh [in Persian].

Khatouzian,A.N.,(2006),Civil Law: Family, Tehran: Sahami Enteshar Company [in Persian]

Makarem Shirazi,N, Sharia Tricks and Correct Solutions,Qom: Imam Ali School

Mansurnejad,M.,(2009), Comparative Study of the concept of Interest from the Perspective of Western and Islamic Thinkers,Tehran:Javan

Mazaheri.M, And Afghah.A.S., (2016), Criticism of the Legal Limitations on Maternal Child Custody after Death of Father in the Iranian Legal System, Family Research[in Persian].

Mohaghegh Damad,S.M.,(2011),Jurisprudential Study of Family Law, Tehran: Islamic Sciences Publishing Center [in Persian].

Motahari,M.(2010), Collection of Books,Tehran: Sadra Publications [in Persian].

Mostafavi,H.(1995 ).Al-Tahghigh fi Kalimat Al-Quran Al-Karim, Tehran: Al-Tebae va Al-Nashr Institution[in Arabic]

Musavi Khomeini,S.R.,(2006),Sahife Imam, Tehran:Imam Khomeini Publication

Naghibi.S.A.,(2010), General rules of jurisprudence and its application in family law, Journal of Jurisprudence and Family Law [in Persian].

Quinton.A.,(1994 ), Political Philosophy, Tehran: Hoda International Publications[ in Persian ].

Roshan.M.,(2014),Family Law, Tehran: Jangle [in Persian].

Safaei.S, and Imami.A, (2016),Family Law, Tehran: Mizan [ in Persian ].

Safi Golpaygani,L.,(1997),Jame Al-Ahkam, Qom:Hazrat Masoumeh Publications

Shobeirizanjani,S.M.,Marriage Book, Qom: Rai Pardaz Research institute

Tabatabaei,S.M.H,(2008).Women in the Quran [in Persian].

Tabatabaei,S.M.S.And Heidari irani.H, And Jafari.N.,(2019),A Comparative Study of Marriage of the Adopter with the Adopted Child in Islam, Law of Iran and French Law, Comparative research of Islamic and Western law[in Persian].

Tabrizi,J.,(no date), Ahkam for Women,Qom