مدارس علوم دینی یزد درعصر زندیه و قاجاریه

محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی

دکتر اصغر زرنگار ¹ (مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد)
دکتر جمال عابدنیا ² (مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد)

تاریخ دریافت : 1394/11/20 تاریخ پذیرش : 1394/11/20 تاریخ انتشار : 1393/02/01

کلید واژه: یزد, قاجاریه, زندیه, مدارس علوم دینی, خان, شاهزاده,

چکیده مقاله :

پس از ورود اسلام به ایران و فروپاشی نظام ساسانی تحصیل علم از انحصار طبقه ممتاز خارج و عمومیت یافت. با توجه به تاکید دین اسلام و نیاز جامعه ایرانی مسلمان به عالمان و مبلغان دینی و اشاعه دین و احکام آن، به امر حکام مسلمان در سراسر کشور مدارس علوم دینی بسیاری تاسیس گردید. شهر یزد به سبب موقعیت جغرافیایی و اقتصادیش نسبت به سایر شهرهای ایران و برخورداری از امنیت نسبی، مدارس علوم دینی متعددی در آن تاسیس گردیده. بر اساس منابع تاریخی موجود تاسیس مراکز علمی و مدارس در این شهر از دوران حکومت آل بویه آغاز شد و در دوران حکومت آل مظفر در یزد به اوج خود رسید. در عصر حاکمیت مغول بر ایران که بسیاری ازمراکز دینی و علمی در سراسر کشور نابود شد در یزد مدارس متعددی بنا گردید. رکود علمی در ایران پس از حملات تیمور تا عصر صفویه ادامه یافت. اما در عصر صفویه با توجه به پیوند دین و سیاست، تاسیس مدارس علوم دینی و اشاعه فقه شیعه مورد توجه شاهان و امرای صفوی قرار گرفت و مراکز علمی و مدارس مهمی در شهرها از جمله یزد مدرسه ای به نام مصلی ساخته شد. پس از زوال دولت صفویه مدارس علوم دینی نیز افول نمود. با برقراری امنیت و آرامش در عصرحاکمیت زندیه و قاجاریه تاسیس مدارس علوم دینی نیز مجددا رونق گرفت و در این دوران چندین مدرسه در یزد تاسیس شد از جمله دو مدرسه خان و شاهزاده که هر دو بنا از لحاظ معماری، استحکام و زیبایی همانند مدارس عصر صفویه است. این مدارس از زمان تاسیس تا کنون مرکز تعلیم و تربیت طلاب علوم دینی در یزد بوده است و بسیاری از علما و روحانیون مشهور معاصر در این مدارس تحصیل و تدریس نموده اند. در حال حاضر نیز مدارس علوم دینی یزد از رونق خوبی برخوردارند. در این مدارس از دوران صفویه تا کنون روش گزینش طلاب و منابع درسی تغییر یافته، اما روش تدریس، تامین منابع مالی و اداره ی آنها از گذشته تا کنون تغییری نکرده است.

چکیده انگلیسی:

The Islamic Republic of Iran and the collapse of the Sasani system of public education, and was out of the monopoly of certain classes. The Yazd of city Iranian is similar in many religious schools were established. Monuments and historical information on schools in Yazd Al-Boyeh  onwards is available from the government. The establishment and expansion of religious schools in Yazd   Rule outseries has been on Al-Muzaffar. During the Safavieh rule with regard to both religion and politics being established to promote the religious Shiite religious schools and Omara Safavieh kings were considered, and schools were built big and strong. Establishment of religious schools in Yazd mid Qajar rule continued. The main work of scholars and clerics and preachers of religious education in schools and advocate for the expansion of Islam and Shiite jurisprudence. Important school of religious sciences, because in Yazd, Mosalla school of Safavieh period, the period Afsharieh Khan school and school Zandieh the prince of the Qajar period of time since the establishment of lasting several years, these schools train scholars of religious science have paid