نگرشی بر سازمان سپاه در عصر شاه عباس اول صفوی

محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی

جهانبخش ثواقب ¹ (دانشیار گروه تاریخ دانشگاه لرستان)

تاریخ دریافت : 1394/10/04 تاریخ پذیرش : 1394/10/04 تاریخ انتشار : 1391/10/01

کلید واژه: شاه عباس, سازمان نظامی, ارتش جدید, مناصب, وظایف,

چکیده مقاله :

یکی از اقدامات مهم شاه عباس اول صفوی (سلطنت 1038- 995 هـ.ق) که در تقویت بنیان‌های قدرت سلطنت در زمان وی مؤثر بود تغییراتی است که وی در وضعیت قشون به منظور پایه‌گذاری یک نیروی قابل اتکاء برای دولت خود و گذر از ساختار نظامی پیشین که ساختاری ایلی و عشیره‌ای بود، پدید آورد. تنش‌های موجود میان امرای ایلات و رقابت و افزون‌طلبی آن‌ها در عرصه‌ی سیاسی و پیامدهای ناگواری که در پی داشت، ضرورت این تغییرات را از جانب شاه عباس حتمی کرد و با ایجاد ارتش جدید در زمان خویش به ثبات اجتماعی و تقویت پایه‌های حکومت صفویه کمک کرد. بر این مبنا، مقاله‌ی حاضر نگرشی دارد به سازمان سپاه در عصر شاه عباس اول و ضمن بررسی ساختار و ارکان اصلی آن، به تغییراتی که شاه عباس در وضعیت قبایلی قشون و پایه‌گذاری ارتش شاهی (در سده‌ی یازدهم هجری قمری) پدید آورد می‌پردازد. این پژوهش‌ از نوع پژوهش تاریخی و به شیوه‌ی کتابخانه‌ای با استناد به منابع تاریخی به روش تحلیلی- توصیفی، سامان یافته است.

چکیده انگلیسی:

One of the important accomplishments of Shah Abbas Safavid I (995-1038 A.H) which strengthened the foundations of his ruling power during his time initiated from his attempt to put fundamental changes concerning the enhancement of the military forces in order to establish a reliable military power supporting his government and so let him pass by the traditional military structure; a structure that followed a tribal pattern. Serious disputes among tribe commanders who compete for gaining higher political positions along with the undesired consequences of which, made the king (Shah) certain about inevitable changes, as a result, he could establish a new army through which Shah Abbas could stabilize peace and security in the country. In this way, he succeeded to make the Safavids unshakable.  Accordingly, this essay aims at an overviews of Army organization during the ruling period of Shah Abbas I. while having a look at its main foundations and structure the essay deals with the changes Shah Abbas undertook about the traditional patterns of military forces and their substitution with the kingly arm. The research is history- based, and carried out with the aid of library sources and is accomplished under the analytical- descriptive method