تحولات اجتماعی در دیلم و تشکیل حکومت آل بویه

محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی

فرناز دهقانی اسمعیل آقا محله ¹ (کارشناسی ارشد تاریخ)

تاریخ دریافت : 1394/10/04 تاریخ پذیرش : 1394/10/04 تاریخ انتشار : 1391/07/01

کلید واژه: تشیع, دیلمیان, دیلمستان, آل بویه,

چکیده مقاله :

بررسی عوامل اجتماعی فرهنگی تشکیل حکومتها در تاریخ ایران همواره از موقعیت ویژه ای برخوردار بوده و یک رکن اصلی در ایجاد حکومتها هستند تشکیل حکومت شیعه آل بویه به عنوان یک تحول نقش اجتماعی فرهنگی شیعه را در تحولات قرن چهارم دیلمستان رقم زد. وجود تعداد زیادی از علویان در طبرستان و دیلمستان به خاطر عدم دسترسی خلفای ستمگر به ایشان و در پی آن آشنایی دیلمیان با عقاید و افکار سادات و وجود دشمن مشترکی چون عباسیان، دشمنی عباسیان و حکام محلی در دیلمستان، انحطاط دولت مستقل علویان، ضعیف شدن فرزندان ایشان، ناکارآمدی حکومت مرکزی ـ کم شدن قدرت سامانیان، ضعف حکام محلی، رها شدن نیروی جنگی مهارنشده گیل و دیلم موجب گردید تا حکومتهای محلی از هر طرف سر برآوردند و داعیه استقلال یافتند . اندیشه یک دولت قدرتمند و احیای مرده ریگ باستان ایرانی در میان بسیاری از اقوام ایرانی رواج یافت که در این میان توفیق این اندیشه آرمانی بیشتر از همه نصیب خاندان شیعه مذهب بویه گردید که از میان طوایف سرکش دیلم ظهور یافته بود و توانست نه تنها ایران بلکه تا بغداد را تحت سیطره قدرت خود قرار دهند.مقاله حاضر نیز بر آن است تا به برررسی تحولات اجتماعی منطقه دیلم در تشکیل حکومت شیعی آل بویه بپردازد.

چکیده انگلیسی:

Considering the sociocultural factors in formation of government in Iran always have had a special positions and plays a key role on it .  Formation of Dylmstan Shia government as a transformation marked the sociocultural role of Shia in fourth-century developments in Dylmstan . Existence of lots of Alavian in Tabarestan and Dylmstan because of their inaccessibility  to oppressive caliphs and then familiarity of Dylaman with Sadat ideas and existence of a common enemy like Abbasian , degenerating of Alavian free-government , weakening their children , inefficiencies of the central government , losing the power of the Samanids , weakness of local government and releasing the uncontrolled fighting forces of Gils and Dylm caused the local government emerged from each side and became independent . The idea of a strong state and the revival of the ancient heritage of Iran permeated among many ethnic groups ,that in the meantime , the success of this local ideal idea most of all  was allotted to the Shia family of Buey that appeared among the rebellious tribes of Dylm and could put  not only Iran but also to Baghdad under their own authority. This paper is based on considering the social changes of Dylm in formation of Shia government Buwahid.