بررسی اسناد اقتصادی خرید-فروش، اجاره، وام در دوره عیلام قدیم

محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی

زهرا میراشه ¹ (هیات علمی)
کمال الدین نیکنامی ² (هیات علمی)
بهمن فیروزمندی ³ (هیات علمی)

تاریخ دریافت : 1395/05/10 تاریخ پذیرش : 1395/11/30 تاریخ انتشار : 1397/08/08

کلید واژه: شوش, قرارداد اقتصادی, خرید و فروش, اجاره, وام,

چکیده مقاله :

به دنبال ظهور کشاورزی متمرکز، با ظهور شهرهای بزرگ مرکزی مواجه هستیم که منجر به برقراری روابط اقتصادی و سیاسی نسبتاً پیچیده‌ای در سراسر خاور نزدیک شده است؛ در این بین مناطقی با زمین‌های کشاورزی وسیع‌تر و حاصلخیزتر توانستند جمعیت بیشتری در خود جای دهند. دشت آبرفتی شوشان کاملاً مناسب برای تولید محصولات کشاورزی بود. زمین‌های کشاورزی یا تحت تملک طبقه حاکم و اشراف، معابد و یا در دست کشاورزان آزاد بود. حاکمان عیلامی وظایف پیچیده و گسترده‌ای داشتند. آن‌ها برای حفظ و رشد تولیدات کشاورزی، اموری مانند رسیدگی به سیستم های آبیاری و ساخت کانال‌های آب و وضع قوانین در این رابطه را در دستور کار خود قرارمی دادند. اسناد به دست آمده از این دوره تا حدودی معرف مناسبات و روابط اقتصادی – اجتماعی پیچیده بین اقشار مختلف جامعه است و می‌تواند کمک موثری به شناخت و درک جامعه عیلامی باشد. آنچه ما از اقتصاد عیلام قدیم به عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان شکل‌گیری فرهنگ عیلامی می‌دانیم را مدیون اسناد نوشتاری و شواهد باستان‌شناسی محدود حاصل از کاوش‌های منطقه شوشان و همچنین اسناد بین‌النهرینی هستیم؛ که البته نمی‌توانند مدارک کامل و گویایی برای بازسازی الگوی اقتصادی این دوره خاص باشند. در این مقاله، ابتدا به نقش کشاورزی در اقتصاد دشت شوشان پرداخته می‌شود و سپس به بررسی قراردادهای مربوط به معاملات زمین‌های کشاورزی و وام‌های معمول در دوره عیلام قدیم پرداخته می‌شود.

چکیده انگلیسی:

Ancient Susa lay at the northwestern edge of the Khuzestan plain in the southwest of Iran. The Concentration on crops and harvesting consequently led to technological advancement and wealth accumulation. Gradually, as the result of unsuitable conditions and improper performance, starvation, violence and wars emerged in this area. Susiana plain was suitable for agricultural activities. Farm lands belonged either to the royal family and ruling class, temples or free farmers. Elam rulers had complicated and overwhelming responsibilities to maintain and improve agricultural products, or other matters such as observing irrigation systems, creating water canals and passing laws in this regard. Discovered documents from this period are relatively indicating the complicated social and economic relationships among different classes of the society which can shed light on the socio-economic structures in Elam society. Our current knowledge concerning the ancient economy of Elam as one of the main corner stones of the Elam culture formation comes from the written documents and limited archaeological evidences from Susiana excavations and Mesopotamian documents which are not sufficient enough to recreate the economical pattern of this era. In the present paper, we first analyze the role of agriculture in the economy of the Susiana plain as well as selling, purchasing and renting contracts of agricultural lands. Finally, the common system of collateral concerning agricultural lands will be discussed.