تأثیر برنامة طراحی شده براساس نظریة خودتعیین‌گری برافزایش انگیزش خواندن دانش‌آموزان پسر پایة دوم راهنمایی

محورهای موضوعی : علوم تربیتی

رویا راقبیان ¹ (دکتری روانشناسی تربیتی دانشگاه الزهرا)

تاریخ دریافت : 1391/03/07 تاریخ پذیرش : 1391/10/07 تاریخ انتشار : 1391/04/01

کلید واژه: نیازهای روان‌شناختی, انگیزش خواندن,

چکیده مقاله :

در این پژوهش، سودمندی برنامة طراحی شده بر اساس نظریة خودتعیین‌گری و حمایت از نیازهای روان‌شناختیِ شایستگی، خودمختاری و ارتباط داشتن در افزایش سازه‌های انگیزشیِ کارآمدی در خواندن، علاقه به خواندن و تعامل اجتماعی برای خواندنِ دانش آموزان دورة راهنمایی بررسی شد. بدین منظور 71 دانش‌آموز پسر پایة دوم راهنمایی دو کلاس یک مدرسه راهنمایی به طور تصادفی به دو گروه آزمایشی و گواه گماشته شدند. برنامة طراحی شده با استفاده از متن‌های حکایت کهن، نثر امروزی و داستان کوتاه، برای 35 دانش آموز گروه آزمایشی در هشت جلسة 60 دقیقه‌ای- پنج جلسه بحث کلاسی و سه جلسة کار گروهی- به کار گرفته شد. برای سنجش انگیزش‌‌های خواندن از پرسشنامة پژوهش‌گرساخته به عنوان پیش‌آزمون و پس آزمون استفاده شد. از آزمون مک ‌نمار برای تعیین معنادار بودن تفاوت پاسخ‌های دانش‌آموزان هر یک از گروه‌های آزمایشی و گواه از پیش‌آزمون به پس‌آزمون و از تحلیل محتوا برای پردازش پاسخ‌های دانش‌آموزان به پرسش‌های بازپاسخ پرسشنامه استفاده شد. یافته‌ها نشان دادند شرکت در برنامه به افزایش خودکارآمدی، علاقه و تعامل اجتماعی دانش‌آموزان شرکت کننده در برنامه انجامید. همچنین تحلیل محتوای داده‌های به دست آمده از پاسخ به پرسش‌های بازپاسخ نشان دهندة این بود که شرکت در برنامه موجب شد دانش‌آموزان با سه روش تازه در برخورد با دشواری خواندن آشنا شوند: بحث و گفتگو با دوستان، مراجعه به واژه نامه و مطرح کردن پرسش از متن. به علاوه، علاقة دانش‌آموزان شرکت کننده در برنامه به خواندن متن‌های حکایت کهن و داستان کوتاه به کار برده شده در برنامه افزایش یافت .

چکیده انگلیسی:

This study investigated the effectiveness of a program developed on the basis of self-determination theory and supporting student’s psychological needs -competence, autonomy and relatedness- to promote reading motivational constructs-  self-efficacy, interest and social interaction. To this end, 71 second-grade school boys of guidance school from two classes were chosen and were randomly assigned to control and experimental groups. Then program performed for 35 students in 8 sessions of 60 minutes -5 sessions for whole class discussion and 3 sessions for group activities – with different texts of Persian Language- ancient fiction, modern prose and short story.  Researcher- made questionnaire was used   for assessing reading motivation. To determine the significant differences of the students of experimental and control groups’ responses   McNemar test was used and content analysis was used to analyze the students’ answers to open-ended questions of the questionnaire. The result indicated that the program increased students’ reading self-efficacy, reading interest and social interact. Also the results of content analysis showed that students participated in this program became familiar with three new ways of confronting with reading difficulties: discussion with peers, refer to dictionary and text questioning. In addition, students’ interest to ancient fiction and short story increased.