بررسی و ارزیابی میزان تاب آوری ساختاری- کالبدی کاربری اراضی شهری در برابر بلایا(مطالعه موردی: منطقه ی یک شهرداری تهران)

محورهای موضوعی : جغرافیا و برنامه ریزی شهری و منطقه ای

یاسر معرب ¹ (دانشجوی دکتری رشته برنامه ریزی محیط زیست، دانشگاه تهران، ایران)
امید حیدری ² (دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته برنامه ریزی محیط زیست، دانشگاه تهران، ایران)
اسماعیل صالحی ³ (دانشیار گروه برنامه‌ریزی، مدیریت و آموزش محیط‌زیست، دانشکده محیط‌زیست، دانشگاه تهران، ایران)
پیمان گلچین ⁴ (کارشناس ارشد مهندسی طراحی محیط زیست دانشگاه تهران، مربی گروه مهندسی فضای سبز دانشگاه سیستان و بلوچستان)

تاریخ دریافت : 1397/07/10 تاریخ پذیرش : 1397/11/09 تاریخ انتشار : 1398/02/01

کلید واژه: آسیب پذیری, کاربری اراضی, تاب آوری, ساختاری – فیزیکی, شهرتهران,

چکیده مقاله :

ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ راﺑﻄﻪ فعالیت های اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ، ﺷﻬﺮ ﺑﺴﺘﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﻓﺮﻫﻨﮓ از طریق فعالیت ها و ارﺗﺒﺎﻃﺎت اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﻪ جریان می افتد. شهرها، محل تراکم بالای جمعیت و پدیده های انسان ساخت هستند. در صورت وقوع زلزله در شهرها با تراکم جمعیتی بالا و نبود آمادگی برای مقابله با این بلایای طبیعی، احتمال بروز خسارات جانی و مالی بالا می رود. به منظور جلوگیری ازاین امر، پرداختن به تاب آوری ساختاری کالبدی کاربری اراضی شهری از اهمیت و ضرورت دو چندانی برخوردار می گردد. هدف از پژوهش حاضر، بدست آوردن عوامل تاثیرگذار در میزان تاب آوری ساختاری – کالبدی کاربری اراضی شهری و تعیین میزان اهمیت نقش هر یک از معیارهای تاب آوری و بررسی آن ها در منطقه ی یک شهر تهران، که دارای جمعیت زیاد و موقعیت ویژه زمین شناسی است، می باشد. روش تحقیق این پژوهش، توصیفی تحلیلی، و ماهیت آن کاربردی است. در این پژوهش به منظور بررسی میزان تاب آوری ساختاری- کالبدی کاربری اراضی، معیارهای تاب آوری براساس نظرات کارشناسان و بررسی پژوهش های قبلی، تعیین گردید. همچنین به منظور بررسی نهایی میزان تاب آوری، از روش FAHP، GIS و Idrisi، TOPSIS و SWOT استفاده شد. بررسی ها نشان داد که میانگین تاب آوری ساختاری- کالبدی کاربری اراضی منطقه ی یک تهران، معادل 53/0 است. بر این اساس و با در نظر گرفتن یافته های تحقیق، راهکارها و پیشنهاداتی در قالب چهار راهبرد بازنگری، تهاجمی، تدافعی و تنوع به منظور بهبود و ارتقاء میزان تاب آوری منطقه یک ارائه شده است.