اثر سلنیوم بر شاخص‌های آنتی اکسیدانی و غلظت هورمون‌های موثر بر متابولیسم در موش صحرایی در معرض تنش گرمایی

محورهای موضوعی : فیزیولوژی جانوری

حمید اشرفی ¹ , علی اصغر صادقی ² , محمد چمنی ³

1 - گروه علوم دامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - گروه علوم دامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - گروه علوم دامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1401/09/18 تاریخ پذیرش : 1402/03/21 تاریخ انتشار : 1401/12/01

کلید واژه: کورتیزول, انسولین, کراتینین, هموگلوبین, گلوتاتیون پراکسیداز, مالون دی آلدئید,

چکیده مقاله :

هدف: دمای محیطی بالا سبب ایجاد تنش اکسیداتیو در بدن حیوانات می‌شود. سلنیوم ماده معدنی است که در شرایط تنش بر سلامتی و عملکرد بدن اثر دارد. مطالعات محدودی در زمینه اثر سلنیوم در شرایط تنش گرمایی بر فراسنجه‌های فیزیولوژیکی و شاخص‌های سلامتی وجود دارد. پژوهش کنونی به منظور تعیین اثرات دوزهای مختلف سلنیوم از مکمل سلنیوم-متیونین بر وضعیت آنتی‌اکسیدانی )غلظت گلوتاتیون، فعالیت آنزیم‌های سوپراکسید دیسموتاز و گلوتاتیون پراکسیداز)، شاخص سلامتی کبد و کلیه (فعالیت آنزیم‌های ترانسفرازی و غلظت کراتینین) و غلظت هورمون‌های موثر بر متابولیسم (انسولین، کورتیزول، تری یدوتیرونین و تترا-یدوتیرون) انجام شد. مواد و روش ها: در طرح کاملا تصادفی، 25 سر موش صحرایی ماده (سن 4 هفته، وزن بدن 56/1 ± 70 گرم) نژاد ویستار به پنج گروه و هر گروه پنج سر موش صحرایی تقسیم شدند. تعداد 5 سر موش صحرایی در کل دوره آزمایش در دمای استاندارد و بقیه موش‌های صحرایی در تنش گرمایی (دمای 2±38 درجه سلسیوس به مدت 6 ساعت در روز) قرار داده شدند. موش‌های صحرایی گروه کنترل منفی (بدون تنش گرمایی) و کنترل مثبت (تنش گرمایی) پلت استاندارد بدون افزودنی و سه گروه دیگر به ترتیب پلت استاندارد به اضافه 15/0، 30/0 و 45/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم سلنیوم از مکمل سلنیوم-متیونین به مدت 30 روز دریافت کردند.نتایج: موش‌های صحرایی تحت تنش گرمایی و دریافت‌کننده سلنیوم به طور معنی‌داری هموگلوبین و فعالیت آنزیم آلانین ترانس آمیناز بیشتری در مقایسه با گروه کنترل مثبت داشتند(001/0=P). غلظت کورتیزول در موش‌های گروه کنترل مثبت نسبت به کنترل منفی بیشتر بود (001/0=P). افزودن سلنیوم به جیره موش‌های تحت تنش گرمایی سبب کاهش غلظت کورتیزول، افزایش غلظت انسولین و تری یدو تیرونین در مقایسه با گروه کنترل مثبت شد(001/0=P). مالون دی آلدئید سرم موش‌های کنترل مثبت به طور معنی‌داری بیشتر از کنترل منفی و سایر گروه‌های آزمایشی بود (001/0=P). افزودن سلنیوم به جیره سبب کاهش معنی‌دار غلظت مالون دی آلدئید شد و موش‌های دریافت‌کننده سلنیوم در دوز 45/0 میلی‌گرم بر کیلوگرم کمترین غلظت مالون دی آلدئید داشتند. بیشترین غلظت گلوتاتیون و گلوتاتیون پراکسیداز به گروه دریافت‌کننده سلنیوم در دوز 45/0 میلی‌گرم تعلق داشت.نتیجه گیری: بنابر نتایج این پژوهش تنش گرمایی سبب ایجاد تنش اکسیداتیو در بدن می‌شود و تغییراتی را در غلظت هورمون-ها و فعالیت آنزیم‌های بدن ایجاد می‌کند. به طور کلی، می‌توان نتیجه گرفت که مکمل سلنیوم با غلظت 45/0میلی bگرم بر کیلوگرم موجب بهبود شاخص‌های کبدی وکلیوی، غلظت هورمون‌ها و پاسخ آنتی اکسیدانی در موش های صحرایی تحت شرایط تنش گرمایی می‌شود.

چکیده انگلیسی:

Aim: High temperature causes oxidative stress in the body of animals. Selenium is a trace mineral that affects the health and performance of the body in stressful conditions. There are limited studies on the effects of different doses of selenium in long-term heat stress conditions on physiological parameters and health indicators. This study was conducted to determine the effects of different doses of selenium from selenium-methionine supplement on the antioxidant status (glutathione concentration, activity of superoxide dismutase and glutathione peroxidase), liver and kidney health index (the activity of transferase enzymes and creatinine concentration) and concentration of metabolism-related hormones (insulin, cortisol, triiodothyronine and tetra-iodothyronine).Materials and methods: In a completely randomized design, 25 female rats were randomly divided into five groups and five replicates. Five rats were placed at standard temperature during the experiment period and the rest of the rats were placed under heat stress (38 ± 2 °C for 6 hours/day). Rats in the negative control group (without heat stress) and positive control (heat stress) were fed with standard pellets without additive and the other three groups were fed with standard pellets plus 0.15, 0.30 and 0.45 mg selenium/kg as a selenium-methionine supplement for 30 days.Results: Rats receiving selenium had more hemoglobin and alanine transaminase enzyme activity (P=0.001) compared to the positive control group. Cortisol concentration in the positive control group was higher than the negative control group (P=0.001). Adding selenium to the diet of rats under heat stress decreased (P=0.001) the concentration of cortisol, and increased the concentration of insulin and triiodothyronine compared to the positive control group. The serum malondialdehyde of the positive control was higher than the negative control and other experimental groups (P=0.001).Conclusion: According to the results of this study, heat stress causes oxidative stress in the body and causes changes in the hormonal concentration and the activity of the body's enzymes. In overall, it can be concluded that higher selenium supplementation (0.45 mg/kg) is optimal for improving the liver and kidney indices, hormone concentration and antioxidant response in rats under heat stress conditions.