شواهدی از فعالیت‌های پل‌سازی ساسانیان در دشت بیستون

محورهای موضوعی : باستان‌شناسی تاریخی

مژگان خان‌مرادی ¹

1 - دانشجوی دکتری باستان‌شناسی دوران تاریخی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران ، تهران، ایران. پایگاه میراث جهانی بیستون.

تاریخ دریافت : 1402/04/19 تاریخ پذیرش : 1402/04/19 تاریخ انتشار : 1390/12/01

کلید واژه: ساسانی, بیستون, پل خسرو, پل بیستون, پل سازی,

چکیده مقاله :

بنا بر شواهد موجود در اواخر دوره ساسانی، بیستون به دلیل شرایط مطلوب آب‌وهوایی، نزدیکی به تیسفون، وجود چشمه‌ها و رودخانه‌های پرآب، قرارداشتن بر سر راه‌های مهم و استراتژیک مورد توجه قرار گرفت. همین امر باعث شد تا آثار در خور توجهی همزمان و طی طرح عمرانی عظیمی پایه‌ریزی گردد. از آنجا که بیستون بر سر شاهراهی بوده که شرق و غرب امپراطوری شکوهمند ساسانی را بهم پیوند می‌داده، ایجاد پل‌هایی بر روی رودخانه‌های پرآب منطقه که موانع بزرگی بر سر راه‌های ارتباطی بوده‌اند؛ از برنامه‌های مهم عمرانی به شمار می‌رفته است. پل بیستون، پل قوزیوند و پل خسرو از آثار ناتمام این دوره‌اند که بنا بر اصول و تکنیک‌های پل‌سازی ساسانی در این منطقه پایه‌ریزی شده، اما بنا به دلایلی همزمان با سایر آثار ناتمام دشت بیستون رها می‌شوند. در این مقاله سعی شده است تا با استناد به شواهد باستان‌شناختی پل‌های ساسانی دشت بیستون و فعالیت‌های پل‌سازی در این محدوده مورد بررسی قرار گیرد.

چکیده انگلیسی:

The holiness of Bisotun Mountain (Baghistan), Geopolitical position of Bisotun in western Iranlocated along the one of the main ancient trade routes in western Iran linking the high plateau of Iran to Mesopotamia- existence of permanent spring and rivers such as Gamasiāb and Dinavarāb and proximity to the Ctesiphon play a key role in attention of Sasanian kings to Bisotun specially at the end of this period. As mentioned, Bisotun is located along an important military and trade route connected the western and eastern parts of Sasanin Empire. Obviously it is necessary to build huge bridge on two permanents Rivers of the area (Gamasiāb and Dinavarāb) for military and trade proposes. Pol-e Bisotun, Pol-e Khosrw and Pol-e Ghozivand are Sasanian bridges in Bisotun that left unfinished without clear reason at that time. At this paper, the author trying to survey 3 mentioned bridges and also bridge construction activities of Sasanian king in Bisotun region based on archaeological evidences.