بررسی باستانشناسی بخش کردیانِ شهرستان جهرم، استان فارس
محورهای موضوعی : باستانشناسی پیش از تاریخ
مجید منصوری
1
(دانشجوی دکتری باستانشناسی، گروه باستانشناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.)
کمال لطفی‌نسب
2
(دانشجوی کارشناسی ارشد باستانشناسی، گروه باستانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، مرودشت، ایران.)
کلید واژه: فارس, جهرم, باستانشناسی, بررسی باستان‌شناختی, کردیان,
چکیده مقاله :
کردیان یکی از بخشهای چهارگانه شهرستان جهرم است که در شرق و جنوب شرقی این شهرستان قرار دارد. بررسی باستانشناسی این بخش در تیرماه سال ۱۳۹۳ انجام شد که منجر به شناسایی ۵۷ اثر از دوره های مختلف گردید. آثار و محوطه‌های شناسایی شده شامل دو غار، نه برج دیده بانی، نه قلعه یک چهار طاقی، پنج کاروانسر، هفت تپه محوطه، هفت بند و پل، پنج آسیاب، پنج گورستان، چهار آب انبار، دو امامزاده و یک راه باستانی بود. از دوره پیش از تاریخ هیچ تپه محوطه‌ای شناسایی نشد. اولین استقرارهای تقریباً گسترده در منطقه، در دوره ساسانی شکل گرفته که به نظر می‌رسد، دلیل این امر کنترل منابع آب از طریق ایجاد بند و بست بر روی رودخانه‌های فصلی، زیر کشت بردن زمین‌های مرغوب و همچنین تجارت دریایی از طریق خلیج فارس بوده است. از دورۀ اسلامی نیز استقراهای پراکنده‌ای شناسایی شد که احتمالاً ساکنین آنها از قنات‌های مختلفی که در منطقه وجود داشته برای کشاورزی و باغداری استفاده می‌کرده‌اند. در دوره صفوی و با رونق گرفتن تجارت از طریق بنادر جنوبی مسیری که به سمت جنوب ادامه داشته و از بخش کردیان عبور می کرده، از پویایی زیادی برخوردار شده که وجود کاروانسراهای متعدد و توصیف جهانگردان خارجی بیانگر این امر است. به نظر می‌رسد، دسترسی به منابع آب، زمین حاصلخیز و قراگیری در مسیر کاروانی - تجاریی که به بندر عباس ختم می‌شد، در پراکنش محوطه‌ها و آثار بخش کردیان در دوره‌های مختلف نقش بسزایی داشته است.
Kordian distrct is located in the east and south east of Jahrom region, Fars, Iran. The archaeological survey of Kordian district was conducted in 2014, led to identifying 57 sites. The all identified sites are divided in 12 groups: Cave-sites, watchtowers, castles, Chahar taqi, Carvanserais, Tappeh-sites, bridge and dams, mills, cemeteries, cisterns, holly shrines and an old route. No prehistoric Tepes were found in the survey. Nonetheless, the first extensive settlements in the region were revealed in the Sassanid period. It seems that, control of water resources by dams, cultivating fertile lands and trading through the Persian Gulf, were the factors of rising settlements in this period. Some dispersal Islamic settlements were also identified. It is likely that, the main subsistence economy in this period was horticulture and agriculture and the main resource of water was Qantas. With prosper of trade in the Safavid period, through the southern Persian Gulf harbors, the trading routes, which were passed from the Kordian district, were so dynamic. The existence of different Caravanserais and description of tourists indicate the dynamic of these routes. In sum, it seems that, easy access to the water resources, fertile lands and trading and traveling routes were the main factors in the distribution of sites.
_||_
