گزارش مقدماتی فصل اول کاوش در محوطه شماره ۱۱ سد تالوار، بیجار، کردستان

محورهای موضوعی : باستان‌شناسی پیش از تاریخ

حمیدرضا ولی‌پور ¹ (استادیار، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ابهر، ایران.)
ایمان مصطفی‌پور ² (دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.)
رضا بهدادفر ³ (دانشجوی کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ابهر، ایران.)
غفور کاکا ⁴ (دانشجوی کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ابهر، ایران.)

تاریخ دریافت : 1402/04/22 تاریخ پذیرش : 1402/04/22 تاریخ انتشار : 1389/06/01

کلید واژه: اشکانی, سفال جلینگی, سفال دالما, مس‌سنگی, سد تالوار, محوطه شماره ۱۱,

چکیده مقاله :

با آبگیری سد مخزنی تالوار که بر روی رود تالوار ساخته شده است؛ دریاچه ‌ای به طول ۳۰ کیلومتر ایجاد خواهد شد و در پی آن تعداد قابل توجهی از محوطه ‌های باستانی به زیر آب خواهند رفت. از این رو ضرورت انجام بررسی و کاوش‌های باستان‌ شناختی در حوضه آبگیر این سد احساس گردید. پس از انجام بررسی و شناسایی محوطه ‌های باستانی، کاوش در محوطه ‌های کلیدی در دستور کار قرار گرفت. محوطه شماره ۱۱ سد تالوار با هدف ابتدایی نجات بخشی و بدست آوردن اطلاعات باستان ‌شناختی کاوش شد. این محوطه طی یک فصل مورد کاوش لایه ‌نگارانه و افقی قرار گرفت و در پی این کاوش‌ها آثاری از دوره‌های مس ‌سنگی و تاریخی (دوره اشکانی) بدست آمد و از این رهگذر امکان انجام مطالعات تطبیقی و درک برهم‌کنش‌های فرهنگی در منطقه به‌وجود آمد. با توجه به انجام مقایسه‌های صورت گرفته، بیشترین برهم‌کنش‌های فرهنگی دوره مس ‌سنگی این محوطه با منطقه زنجان و تاکستان بوده است. البته برهم‌کنش‌های فرا منطقه‌ای با محوطه‌ های فرهنگ دالما در زاگرس مرکزی و شمال غرب نیز دیده می ‌شود. سفال‌های این محوطه در دوره اشکانی نیز ویژگی ‌های منطقه غرب ایران را ظاهر می‌ سازند.

چکیده انگلیسی:

Within the irrigation of Talvar storage Dam, constructed on the river Talvar, a 30-kilometer-length lake would be created. Consequently, a large number of the archeological site would be flooded. Thus, it was necessary to perform some studies and discoveries around this Basin. After recognizing and identifying the archeological sites, the discovering around the key areas and sites was started. Tel No. 11 was excavated with the basic aim of saving and achieving the archeological information. This site was excavated during one season through stratigraphy and in a horizontal way. In these excavations, some works of Chalcolithic and historical Parthian periods were obtained which paved the way for the possibility of performing some comparative studies as well as understanding cultural interactions in this area. With regards to the conducted comparisons, most of the cultural exchanges of Chalcolithic period in this area have been with Zanjan and Takestan regions. However, these infra-regional interactions with Dalma cultural areas in Central Zagros and NorthWest could be observed. The ceramics related to this area, in Parthian Period, reveal the features of Iran’s west region.