بررسی هنر کورا – ارس
محورهای موضوعی : باستان‌شناسی پیش از تاریخ
بهرام آجورلو
1
(
کارشناس ارشد باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران؛ پژوهشگر باستان‌شناسی در مرکز تحقیقات هنر، معماری و شهرسازی نظر، تهران، ایران.
)
کلید واژه: سفالگری, معماری, فلزکاری, عصر برنز قدیم, فرهنگ کورا- ارس, هنر کورا- ارس, هنرهای تجسمی,
چکیده مقاله :
فرهنگ کورا – ارس در اواسط هزاره چهارم ق.م (حدود ۳۵۰۰ ق.م) در قفقاز و حوزه دریاچه ارومیه گسترده شد. مردمان فرهنگ کورا - ارس را دامدارانی نیمه کوچرو معرفی کرده اند که با زراعت هم آشنا بودند. مباحث لایهنگاری، خاستگاه، گسترش و نحوه تعامل فرهنگی و اقتصادی جوامع فرهنگ کورا – ارس با دیگر جوامع خاورنزدیک عصر برنز قدیم همواره از بحث هنری آن پیشی گرفته است. شاید نتوان در نگاه اول با معیارهای زیباشناسی کلاسیک از هنر کورا – ارس سخن گفت؛ اما تعریف هنر به همان اندازه تعریف زیبایی و اینکه چه چیزی زیباست، نسبی است و گوناگون. بنابر همین نسبت، حضور تاریخی هنر مردمان کورا – ارس نیازمند تحقیق و بررسی است تا معیارهای آن شناخته و دسته بندی شود؛ زیرا در کاوش‌های باستان‌شناختی صور تجسم یافته‌ای را فراپیش داریم که دارای فرم مشخص، والور معین و هارمونی بوده و سبک و سنتی یک هزاره‌ای دارند. پژوهشگر باستان‌شناس یا تاریخ هنر، در مطالعه فرهنگ کورا – ارس، دست ساخته‌های مردمانی را می‌یابد که محصول فعالیتی خلاقانه بوده و استمرار هزار ساله سنت ساخت آنها نشانه ارزش و اقبال اجتماعی نزد جامعه‌ای بس کهنسال است. در این نوشتار، آثار هنری فرهنگ کورا – ارس در چهار مقوله سفالگری، هنرهای تجسمی، معماری و فلزکاری دسته‌بندی و بررسی شده است تا مشخصات آن بازشناسی شود.
Culture of Kora-Araxes in the middle of fourth millennium (about 3500 B.C) was expanded in Caucasian and region of Urumieh lake. People of culture of Kora-Araxes are introduced as pastoral semi migrant tribes who were also familiar with agriculture. Stratigraphical discussions, its origin, expansion, and the manner of economical and cultural interaction of societies of Kora-Araxes culture with other societies of near east in the age of old bronze has always preceded from its artistic discussion. Maybe in the first glance we cannot speak about Kora's art with classical and aesthetical criterions, but definition of art is just like the definition of beauty, and seeing that what is beautiful, is relative and diverse. Due to the same relativity, historical presence of Kora-Arakes people's art needs to be surveyed in order to recognize and classify its criterions; because in archaeological excavations are confronted with manifested forms which have distinct form, definite value and harmony and they have one thousand style and tradition. Archaeologists or art historian study about Kora-Araxes culture finds manipulations of people which have been the production of a creative activity and continuation of one thousand years tradition of its creation is a sign of its value and social acceptance before a very old society. In this article, artistic work of Kora –Araxes culture are surveyed and classified in four categories of pottery, manifested arts, architecture, and metal working in order to recognize its characteristics.
_||_
