شواهد استفاده از غارهای صعب‌العبور در دورۀ دالما در غرب ایران
محورهای موضوعی : باستان‌شناسی پیش از تاریخ
امیر ساعد موچشی
1
(استادیار، گروه هنر و معماری، دانشگاه پیام نور همدان، همدان، ایران.)
علیرضا آذرشب
2
(معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان، سنندج، ایران.)
کلید واژه: غرب ایران, غارهای صعب‌العبور, دوره دالما (مس و سنگ میانه), کوچ‌نشینی, چراگاه‌گردی,
چکیده مقاله :
در مقاله حاضر به معرفی و بحث در مورد چند غار که در دورۀ دالمایی مورد استفاده بوده اند، پرداخته می شود. استفاده از غارها از جمله شواهد دامداری و بویژه دامداری کوچ نشینی (چه فصلی و چه دائم) است، از این جهت شواهد موجود می‌تواند بازتاب زندگی کوچ‌شینی در این دوره باشد. موقعیت جغرافیایی غار و نیز مسیر سخت دسترسی به آن‌ها به گونه ای است که احتمالاً اسکان در آن موقت و محدود به فصول خاصی از سال و هنگامی است که چراگاه گردان، گله های خود را جهت چرا به کوه ها می برده اند. یکی از ویژگی های خاص این غارها واقع شدن در ارتفاعات، دسترسی سخت و بویژه دهانه بسیار کم عرض آن‌هاست و به نظر می رسد که عواملی چون امنیت (هم از جنبه در امان ماندن از حیوانات وحشی و هم سرمای شبانه در منطقه) و دسترسی به چراگاه ها در استفاده از آن‌ها تأثیر زیادی داشته است. این غارها شامل غار کنه شمشم در ارتفاعات شهرستان مریوان و غارهای سمنگان و کولان گورا در شهرستان دیواندره در استان کردستان و در غرب ایران است که در بررسی های باستان شناختی اخیر مورد بازدید و شناسایی قرار گرفته اند و نوشته حاضر براساس داده های بدست آمده از این بررسی است.
This article is an attempt to introduction and studying if dozen caves that used of them in the period of Dalma (Middle Chalcolithic). The use of caves is one of the sign of the pastoralism (both permanent and temporary), nomadism and especially transhumance pastoralism. In the base of available evidences in this study area could be posed the transhumance pastoralism strategy in the life in this period. The position of the caves and the sever accessibility of them is showed that use of this caves is probably impermanent and limited in the special season and when the nomadic pastoral have taken their flocks to the mountains. One of the property of these caves are their height, sever accessibility and narrow entrance and seems that safety (wild animal of cold temperature at night), accessibility of different pastures have been involved at the use of them. There caves include the Kona Shamsham in the highlands of Marivan county and Samangan and Koolan Gawra in the county of Divandareh in the Kurdistan province in the west of Iran that surveyed in the late archaeological investigations.
_||_
