کاسه‌های قیفی شکل عصر مفرغ قدیم منطقه غرب و جنوب غربی ایران
محورهای موضوعی : باستان‌شناسی پیش از تاریخ
خداکرم مظاهری
1
(استادیار، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام، ایلام، ایران.)
حسن طلایی
2
(استاد، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.)
کمال‌الدین نیکنامی
3
(استاد، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.)
کلید واژه: زاگرس مرکزی, گودین III, آغاز عیلامی, کاسه‌های قیفی شکل,
چکیده مقاله :
نیمه نخست هزارۀ سوم ق.م یکی از دوره های مهم باستان‌شناسی حوزه جغرافیایی زاگرس مرکزی است که علیرغم کمبود و پراکندگی مدارک باسـتان‌شـناختی (به‌ویژه در منطقه لرسـتان مرکزی)، تغییر و تحولات فرهـنگی عمیقی در این دوره به وقوع می پیوندد و به نظر می‌رسد که همین تغییر و تحولات، در نهایت زمینه ساز شکل گیری فرهنگ گودین III (گیان II- IV) می گردد. در این تحقیق گونه‌ای نادر از سفال های متعلق به نیمه اول هزاره سوم ق.م را مورد مطالعه قرار داده ایم که از دره ها و مناطق جنوبی حوزه زاگرس مرکزی به‌دست آمده است. این نوع سفال که به نظر می رسد، غالباً در بافت های تدفینی یافت می گردد؛ گونه ای از سفال های متعلق به نیمه دوم دوره آغاز عیلامی (شوش IIIB-c) است و پراکندگی آن در دامنه های جنوبی ارتفاعات زاگرس، حاکی از نفوذ فرهنگ آغاز عیلامی در ربع دوم نیمه اول هزاره سوم ق.م در این حوزه است. از سوی دیگر مطالعات سبک شناسی این نوع سفال، حاکی از تأثیرات عمیق سنت سفالگری فرهنگ آغاز عیلامی در شکل گیری سنت سفالگری فرهنگ گودین III است.
The first mid of third millennium B.C. is one of the main archaeological periods in central Zagros that nevertheless lack and dispersion of archaeological documents(specially in central Lorestan), change and depth culture evolutions happen in this period that seems this change and evolutions finally be the base formation of Godin III culture (Giyan IV-II). In this research, we studied one kind of rare pottery that belongs to first mid of third millennium B.C. and obtained from valleys and southern districts of central Zagros. this kind of pottery that almost seems be find in burial textures, is belongs to second mid of Proto-Elamite period (Susa IIIB-C) and its distribution in southern districts of central Zagros, indicate penetration of Proto-Elamite culture in second quarter of third millennium B.C in this area. In the other hand typology studies of this kind of pottery, indicate the remarkable role of the Proto-Elamite culture pottery tradition in formation of Godin III culture pottery tradition.
_||_
