درآمدی نظری بر مفهوم تخصص‌گرایی در مطالعات باستان‌شناختی
محورهای موضوعی : باستان‌شناسی پیش از تاریخ
حمیدرضا ولی‌پور
1
(استادیار، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ابهر، ایران.)
کلید واژه: سبک, استانداردسازی, تخصص‌گرایی, سازمان تولید, پیچیدگی فرهنگی,
چکیده مقاله :
مطالعه تخصص گرایی فن و تخصص گرایی اقتصادی در جوامع پیش ازتاریخی و چگونگی استنباط تخصص گرایی، میزان و مقیاس آن، از میان مدارک باستان شناختی با دشواری های فراوانی روبرو است. اصطلاح تخصص گرایی به عنوان یک موضوع مهم در ارتباط با اقتصاد جوامع باستان مدت هاست که مورد توجه انسان شناسان و باستان شناسان قرار گرفته است. از دهه ۱۹۶۰ میلادی تعریف اصطلاح تخصص‌گرایی، خاستگاه های آن و تعریف باستان شناختی این شکل از سازمان تولید همواره در کانون مباحث باستان شناسی بوده است. در صورت عدم وجود معیارهای روشن برای تشخیص تخصص گرایی و بدون درک درستی از مفهوم این واژه، ممکن است محققین باستان‌شناس در تفسیر داده های خود به بیراهه روند. باستان شناسان خاستگاه های تخصص گرایی را با استفاده از سه نوع مدل تفسیر می‌کنند: ۱-مدل توسعه تجاری، ۲-مدل تطبیقی، ۳-مدل سیاسی. مدل های مذکور ضمناً رهیافت های متفاوت به موضوع مطالعه تخصص گرایی در باستان‌شناسی را نشان می دهند. این رهیافت ها با تطور فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جوامع ارتباط دارند. در این مقاله مفهوم و ابعاد تخصصی‌شدن پیشه، سازمان تولید، استانداردسازی، سبک، سرمایه گذاری کار، مقیاس و روش تخصصی‌شدن مورد توجه قرار گرفته است.
Studying technological and economical specialization in the prehistoric societies, as well as the way of understanding the same specialization, their measurements and Scales from the remaining evidences have faced a large number of difficulties. The term 'specialization' as a significant subject along with the economy of the prehistoric societies has long been regarded by anthropologists and archaeologists. The definition of the term, its origins, and the archaeological interpretation of this form of production organization has always been focused since 1960s. Archaeological researchers might lose the track in their interpretations of data without having clear standards for recognizing specialization lacking a lucid understanding of the term. Archaeologists delineate the origins of specialization using three models: 1. Commercial development model, 2. Adaptive model, 3. Political model. The given models indicate different approaches to the concept of studying specialization in archaeology. Such approaches are connected to the cultural, social, and economical evolution in prehistoric societies. In this paper, the concept and facets of craft specialization, production organization, standardization, styles, labor investment, the standards and methods of specialization have been concentrated.
_||_
