صنعت و هنر مغفرسازی اورارتویی
محورهای موضوعی : باستان‌شناسی تاریخی
بهرام آجورلو
1
(
کارشناس ارشد باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران؛ پژوهشگر باستان‌شناسی در مرکز تحقیقات هنر، معماری و شهرسازی نظر، تهران، ایران.
)
فرشید ایروانی قدیم
2
(
دکتری باستان‌شناسی اورارتو و عصر آهن، گروه باستان‌شناسی آغاز تاریخ و آسیای مقدم، دانشگاه استانبول؛ مدیر بخش ایران و اورارتو در موزه باستان‌شناسی هالوگ پرگ، استانبول، ترکیه.
)
کلید واژه: فلزکاری, اورارتو, تسلیحات دفاعی, مغفرسازی,
چکیده مقاله :
پادشاهی اورارتو از آغاز سده ۹ پ.م توسعة نظامی به شرق و جنوب قلمروی خود را آغاز کرد. توسعه‌طلبی اورارتو که اهداف اقتصادی داشت، همواره با کشمکش‌های نظامی همراه بود. به همین سبب، فلزکاران اورارتویی در ساخت و تولید انواع سلاح‌های تهاجمی و تدافعی مهارت یافتند، به‌گونه‌ای که شاخه‌های تخصصی در میان صنعتگران پدید آمد که یکی از آن‌ها ساخت مغفر و دیگر ادوات دفاعی بود. مغفرهای اورارتویی را به دو گروه اصلی می‌توان تقسیم کرد: (1) مغفرهای استاندارد و (۲) مغفرهای شانه‌دار. مغفرهای استاندارد از لحاظ شکل به سه گروه تقسیم می‌شوند: (۱) مخروطی، (۲) تیز خود، (۳) علم‌دار. کتیبه‌های روی مغفرها تاریخ‌گذاری و سالیابی آن‌ها را ممکن کرده است. مغفرهای کتیبه‌دار در طول تاریخ پادشاهی اورارتو ساخته می‌شدند. فلز اصلی به‌کار رفته در ساخت مغفرهای اورارتویی مفرغ است. برای ساخت مغفر، ابتدا با تکنیک ریخته‌گری، ورقه‌های نازک مفرغ تولید می‌شد. سپس، صنعتگر این ورقه‌ها را با روش خم‌کاری و یا پرچ‌کاری به شکل مخروطی در می‌آورد و آنگاه هنرمند با چکش‌کاری و قلم‌زنی روی آن نقش می‌انداخت. مغفرسازی با صنایع دستی جانبی چون گوش‌بندسازی، شانه‌بندسازی و چرم‌دوزی همراه بود.
From the beginning of the 9th century BC, the kingdom of Urartu began military expansion to the east and south of its territory. Urartu's expansionism, which had economic goals, was always accompanied by military conflicts. For this reason, the Urartian metalworkers became skilled in the production of various offensive and defensive weapons, so that specialized branches emerged among the craftsmen, one of which was the manufacture of helmets and other defense tools. Urartu helmets can be divided into two main groups: (1) standard helmets and (2) shoulder helmets. Standard helmets are divided into three groups in terms of shape: (1) conical, (2) sharp, (3) pointed. The inscriptions on the helmets have made it possible to date them. Inscribed helmets were made throughout the history of the Urartu Kingdom. The main metal used in making Urartu helmets is bronze. To make a helmet, first, thin sheets of bronze were produced by casting technique. Then, the craftsman makes these sheets into a cone shape by bending or riveting, and then the artist makes a pattern on it by hammering and penning. Helmet making was accompanied by side handicrafts such as earplugs making, shoulder strap making and leather embroidery.
_||_
