نگاهی دیگر به باستان‌شناسی پیش از تاریخ دشت تهران در پهنه فلات مرکزی ایران

محورهای موضوعی : باستان‌شناسی پیش از تاریخ

حمیدرضا ولی‌پور ¹ (استادیار، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ابهر، ایران.)

تاریخ دریافت : 1402/04/19 تاریخ پذیرش : 1402/04/19 تاریخ انتشار : 1390/06/01

کلید واژه: فلات مرکزی ایران, تغییرات فرهنگی, سفال آلویی, دوره نوسنگی, دوره مس‌سنگی,

چکیده مقاله :

یکی از مهم‌ترین اهداف مطالعاتی در باستان‌شناسی مطالعه تغییرات فرهنگی است. تفسیر دلایل تغییرات فرهنگی در یک جامعه یا منطقه در دوران پیش از تاریخ نیازمند درک درست روابط بین مواد فرهنگی است. داشتن دیدگاه یا رویکرد نظری خاص به موضوع تغییرات فرهنگی نیز سمت و سوی جهت‌گیری محقق را نشان می‌دهد. یکی از مناطق فرهنگی ایران که بحث‌های فراوانی پیرامون تغییرات فرهنگی آن در پیش از تاریخ مطرح است فلات مرکزی ایران است. بیشتر نظریات ارائه شده در باره تغییرات فرهنگی این منطقه مبتنی بر رویکرد تاریخی- فرهنگی بوده است. در این مقاله ضمن بازنگری و نقد نظریات پیشین با تعریف مفاهیم نظری و ارائه زمینه نظری موضوع با رویکردی تازه به تحلیل این تغییرات در دشت تهران پرداخته و ساختار فرهنگی جوامع پیش از تاریخی این منطقه را بر اساس داده‌های باستان‌شناختی مورد بحث و بررسی قرار داده‌ام.

چکیده انگلیسی:

Concentrating on cultural changes is one of the most significant aims of studying archeology. The interpretation of the cultural changes in a society or a region in prehistoric periods requires a decent understanding of the relation between the cultural materials. Having a specific view or a theoretical approach towards the so-called issue reflects the researcher’s orientations. One of the cultural areas in Iran about which there have been several ideas and disputes on its prehistoric cultural changes could be the Central Plateau of Iran. Most of the proposed theories about the cultural changes of this area have been based on historical-cultural approach. In this study, we have been analyzing these changes in Tehran plain along with revision and considering the past theories together with defining theoretical concepts for presenting a new viewpoint.