مطالعه آلودگی زیست‌محیطی بر اساس میزان سرب موجود در استخوان‌های باستانی، مطالعه موردی: گوهرتپه مازندران

محورهای موضوعی : باستان‌شناسی پیش از تاریخ

پرستو مسجدی خاک ¹ , مصطفی خزایی کوهپر ² , فرهنگ خادمی ندوشن ³ , مهدی سبزعلی ⁴ , علیرضا گودرزی ⁵

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
3 - دانشیار، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
4 - دانشجوی کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
5 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1402/04/19 تاریخ پذیرش : 1402/04/19 تاریخ انتشار : 1389/12/01

کلید واژه: آلودگی, فلزات سنگین, سرب, دندان, عناصر نادر,

چکیده مقاله :

سرب از جمله فلزات سنگین است که به‌طور طبیعی و به مقدار نادر (کمتر از ا% وزن بدن را تشکیل می‌دهد)، در خاک، آب، گیاه و حیوان و در همه مواد زیست‌شناسی (بیولوژیکی) وجود دارد. این فلز سنگین معمولاً از طریق غذاخوردن، استنشاق یا از طریق تماس پوستی جذب بدن می‌شود. سرب همچنین به‌طور طبیعی در پوسته زمین در کنار سنگ معدن سولفید روی و مس یافت می‌شود. منابع دیگر تولید سرب شامل لعاب سفالگری، باتری‌های سربی، رنگ‌های سربی، بنزین، لحیم‌کاری با سرب در لوله‌های آب و نیز دودی است که از اتومبیل‌ها خارج می‌شود. سرب موجود در خاک و اتمسفر می‌تواند موجب آلوده‌شدن آب شده و به‌طور مکرر وارد زنجیره غذایی موجودات آبزی گردد. در این پژوهش نمونه‌های دندانی از ۹ انسان عصر برنز محوطه گوهر تپه در شمال ایران را جهت تعیین سطح سرب در دندان‌های باستانی این محوطه با استفاده از دستگاه طیف‌بینی جذب اتمی آنالیز نمودیم. هدف از این مطالعه تعیین سطح سرب و آلودگی زیست‌محیطی در محوطه گوهر تپه است.

چکیده انگلیسی:

Lead is a microelement naturally present in trace amount in all biological materials, in soil, water, plants and animals. It has no physiological function in the organism. The main source of lead contamination are smelting works, application of wastewater treatment sludge’s to soil, transportation, rain, snow, hail and other. Lead enters the organism with food and air and tends to accumulate more in hard tissue than in soft tissue. Bone lead levels increase with age at rates dependent on the skeletal site and lead. In this research we analyzed teeth samples of 9 humans of Bronze Age from Gohar Tepe in north of Iran. These samples were analyzed for Lead by graphite furnace atomic absorption spectrometry to establish levels of this element in area. Our objective is to find out if Lead can prevent forming a settlement in site.