تغییرات فصلی جمعیت زنبور‌های پارازیتوئید تخم سن گندم و تعیین گونه‌‌‌های غالب در منطقه ورامین و حومه
محورهای موضوعی : آفات گیاهی
حسن قهاری
1
(
دانشیار حشره‌شناسی، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری، تهران، ایران
)
کلید واژه: تغییرات فصلی جمعیت, Encyrtidae, سن گندم, Scelionidae, ورامین, پارازیتوئید, گونه غالب,
چکیده مقاله :
تغییرات فصلی جمعیت زنبور های پارازیتوئید تخم سن گندم (شامل Scelionidae و Encyrtidae) در پنج منطقه مختلف ورامین شامل جواد آباد، ده‌ماسین، قرچک، عسگر آباد و پیشوا مطالعه گردید. هفت گونه پارازیتـوئید شـامل Telenomus chloropus،Trissolcus basalis ،Tr. grandis ،Tr. rufiventris ، Tr. semistriatus، Tr. vassilieviوOoencyrtus telenomicida از ورامیـن و منـاطـق اطـراف جمع آوری شـدنـد. بر اسـاس نمونـه بـرداری ها، در منطقـه قرچک چهـار گـونـه T. semistriatus، T. grandis،T. vassilievi و T. rufiventris جمـع آوری شـدنـد کـه دو گـونـه T. semistriatus و T. grandis جـزو گـونـه های غـالب منطقـه بـودنـد. میانگیـن درصـد پـارازیتیـسـم T. semistriatus همواره بیش تر از سایر گونه های رقیب بود و بالا ترین درصد پارازیتیسم آن (63/44%) در تاریخ 1/3/1393 حاصل گردید. در منطقه پیشوا پنج گونه پارازیتوئید شامل T. grandis،T. vassilievi،T. semistriatus، T. chloropus و T. basalis جمع آوری شدند که T. grandisوT. vassilieviجزوگونه های غالب بودند. پارازیتیسم زنبور های T. grandis و T. vassilievi از تاریخ 21/1/1393 آغاز و حداکثر درصد پارازیتیسم (89/27 درصد) برای T. grandis در تاریخ 1/3/1393 و برای گونه T. vassilievi (39/22 درصد) در تاریخ 8/3/1393 به دست آمد. پارازیتوئید های منطقه جواد آباد شامل سه گـونه T. rufiventris، T. grandisوTelenomus chloropusبودنـد کهT. rufiventris به عنوان گونه غالب تعیین گردید. آغاز فعالیت پارازیتیسمی آن از تاریخ 28/1/1393 و حداکثر آن در تاریخ 17/2/1393 و به میزان 44/26 درصد به دست آمد. پارازیتوئید های جمع آوری شده از منطقه ده‌ماسین چهار گونه T. semistriatus، T. vassilievi، T. grandis و O. telenomicida بودند که دو گونه T. semistriatus و O. telenomicida جزو گونه های غالب منطقه بودند. حداکثر پارازیتیسم برای گونه T. semistriatus در ابتدای خرداد و برای گونه رقیب آن (O. telenomicida) یک هفته بعد و در تاریخ 8/3/1393 به دست آمد. پارازیتوئید های فعـال در منطقـه عسگـرآبـاد شـامل شـش گـونـه O. telenomicida، T. rufiventris، T. vassilievi، T. grandis، T. semistriatus و T. simoni بودند که سه گونه اول جزو گونه های غالب منطقه بودند. بالا ترین درصد پارازیتیسم برای گونه T. vassilievi در تاریخ 8/3/1393 و 68/16%، برای گونه T. rufiventrisدر تاریخ 8/3/1393 و 21/13% و برای گونه T. grandisدر تاریخ 15/3/1393 و به میزان 72/23% تعیین گردید. در رابطه با نسبت جنسی پارازیتوئید های فوق، میانگین درصد ماده های تولید شده در تمام مناطق نمونه برداری بیش تر از نر ها بود.
Population fluctuation of sunn pests’ parasitoids (Scelionidae and Encyrtidae) was studied in 5 different localities of Varamin including, Javad-Abad, Dehmacin, Gharchak, Asgar-Abad and Pishva. Seven parasitoid species including, Telenomuschloropus, Trissolcusbasalis, Tr. grandis, Tr. rufiventris, Tr. semistriatus, Tr. vassilievi and Ooencyrtustelenomicida were collected from the mentioned regions. Upon the samplings in Gharchak, 4 species, T. semistriatus, T. grandis, T. Vassilievi and T. Rufiventris, were collected which of these T. semistriatus and T. grandis were determined as dominant species. Mean percent parasitism of T. semistriatus was higher than the other species and the highest parasitism (44.63%) was obtained in 22 May 2014. In Pishva, 5 parasitoids, T. grandis, T. vassilievi, T. semistriatus, T. chloropus and T. Basalis, were collected, which T. grandisand T. vassilievi were the dominant. The parasitism of these two parasitoids were started in 10 April 2014 and the maximum parasitism of T. grandis(27.89%) in 22 May 2014 and for T. vassilievi (22.39%) in 29 May 2014. Parasitoids of sunn pest in Javad-Abad were identified as T. rufiventris, T. grandis and Telenomus chloropus which of these, T. rufiventris was determined as the dominant species. The beginning of its parasitism activity was observed in 17 April 2014 and its maximum (26.44%) in 7 May 2014. The collected species in Dehmacin were included T. semistriatus, T. vassilievi, T. grandis and O. telenomicida which 2 species T. semistriatus and O. telenomicida were the dominant. The maximum percent parasitism was obtained in 22 May 2014 for T. semistriatus and 29 May 2014 for O. telenomicida. Six parasitoid species including, O. telenomicida, T. rufiventris, T. vassilievi, T. grandis, T. semistriatus and T. simony were collected from Asgar-Abad, which of these 3 first species were the dominant species. The highest percent parasitism for T. vassilievi(16.68%) and T. rufiventris (13.21%) was obtained in 22 May, 2014, and for T. grandis(23.72%)in 5 June 2014. Regarding to sex ratio of parasitoids, mean percent of emerged females was more than the male production in all sampled regions.
_||_
