تحلیل تشابهات ماهیت خرد در ابرانسان فریدریش نیچه و بینش الهی در عرفان اسلامی

محورهای موضوعی : ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

سعید محمدی کیش ¹ , فرح نیازکار ²

1 - دانشجوی دکتری، زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز، ایران
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی ، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.(نویسندۀ مسئول)

تاریخ دریافت : 1400/09/03 تاریخ پذیرش : 1401/01/27 تاریخ انتشار : 1401/09/05

کلید واژه: عرفان اسلامی, ابر انسان, فریدریش نیچه,

چکیده مقاله :

از اساسی ترین ارکان عرفان اسلامی که آن را اصل برگزیده تصوف می نامند، انسان کامل است. انسان کامل، مظهر تجلّی اسماء الهیست که واسطة فیض حق در میان خلق شده است. در این پژوهش به خرد ابر انسان فریدریش نیچه در کتاب چنین گفت زرتشت از منظر بینش الهی در عرفان اسلامی به شیوۀ توصیفی - تطبیقی پرداخته می شود. این اثر، روایتی فلسفی و شاعرانه است که در آن نیچه دیدگاه‌های خود را از زبان زرتشت بازگو می‌کند. نتایج تحقیق، مبین وجود شباهت هایی میان ابر انسان نیچه و بینش انسان کامل در عرفان اسلامی است. نیچه اراده و بینش درونی معطوف به قدرت را تنها رهیافت حقیقت می پندارد، همچنان که در عرفان اسلامی بینش الهی انسان کامل در پوشش اسماء و صفات، تجلّی حقیقت مطلق هستند. از منظر نیچه اکنون فعلیت مقلّدانه و متحجرانه بشریت، خدای حاضر در عالم شده است و جهانی رنجور را بر اساس احاطة افکار کهنه در پیشگاه خود یکسان می داند. نیچه به مدد ارادۀ مستقل، این عرصه را به بازآفرینی فرا می خواند. از منظر وی، انسان متأثر از آزادی و انتخاب و تحلیل تفکّرات خویش نیست و در میان اعتقادات غیر و ارزیابی های دروغین زندگی ‌کرده‌ است. پس حیات انسان، رسالت والاتری نسبت به بی حاصلی و تبعیت منفعل دارد، همچنان که در عرفان اسلامی، انسان با مجاهدات نفس بر عالم ماده و ظواهر آن پشت کرده و در بینش الهی، حقایق هستی را باز می یابد و به معرفت وجودی خویش نائل می‌شود.

چکیده انگلیسی:

One of the most fundamental pillars of Islamic mysticism, which is called the chosen principle of Sufism, is the perfect human being. The perfect human being is the manifestation of the divine names, which was created in the midst of the grace of truth. In this research, the wisdom of Friedrich Nietzsche's perfect man in the work "So Said Zarathustra" is discussed from the perspective of divine insight in Islamic mysticism in a descriptive-comparative way. This work is a philosophical and poetic narrative in which Nietzsche recounts his views in the language of Zoroaster.The results of the research show that there are similarities between Nietzsche's perfect man and the vision of the perfect man in Islamic mysticism. Nietzsche considers the will and the inner insight directed to power as the only approach to truth. As in Islamic mysticism, the divine vision of the perfect human being is the manifestation of the absolute truth in the form of names and attributes. From Nietzsche's point of view, now the imitative and petrified reality of humanity has become the present God in the world and considers the suffering world to be the same in front of him based on the surrounding of old thoughts.With the help of independent will, Nietzsche calls this field to be recreated. From his point of view, man is not affected by the freedom and choice and analysis of his thoughts and has lived among other beliefs and false evaluations. Therefore, human life has a higher mission than fruitlessness and passive obedience, just as in Islamic mysticism, man turns his back on the world of matter and its appearances with the efforts of the soul and discovers the truths of existence in divine vision and attains its existential knowledge.