نشانه‌شناسی حافظۀ فرهنگی «هزار و یک شب» و «هزار و یک روز»
محورهای موضوعی : ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)
رضا طاهری
1
,
اسماعیل آذر
2
,
ساره زیرک
3
1 - دانشجوی دکترای زبان وادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران
2 - دانشیار گروه زبان وادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم وتحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران
3 - استادیار گروه زبان وادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران
کلید واژه: هزار و یک شب, نشانه‌شناسی فرهنگی, خود و دیگری, هزار و یک روز, سپهر نشانه‌ای,
چکیده مقاله :
هزار و یک شب و هزار و یک روز از رستۀ ادبیات عامیانۀ فارسی و بخش معنادار حافظۀ تاریخی فرهنگ مردم ایران‌اند. این دو اثر که در بستر زبان فارسی و سپهر نشانگانی فرهنگ خودی (ایرانی) برای ایجاد هنجار و نظم سیستم فرهنگی ایجاد شده بودند در فرایند ترجمه موجب شگفتی فرهنگ دیگری شدند و در گذر زمان بر ادبیات جهان تأثیر بسزایی گذاشتند. این دو اثر با همسانی نشانه‌ها، چینش نشانه‌ای و دلالت معنایی در سپهر نشانگانی و متون همریخت قصه‌های ایرانی این پرسش را تولید می‌کنند که مناسبات این دو اثر در حافظۀ متن ادبیات جهان چگونه است؟ از این رو این پژوهش با رویکرد توصیفی- تحلیلی بر پایۀ نظریۀ نشانه‌شناسی فرهنگی یوری لوتمان، مطالعۀ ارتباط دوسویه و نقش‌مند میان نظام‌های نشانه‌ای متفاوت، با بررسی ترجمه‌ها و متون تأثیرگرفته از این دو اثر در حافظۀ فرهنگی ادبیات جهان نتیجه می‌گیرد: نشانه‌های فرهنگی این دو کتاب بازنمونی از ستیز، مدارا و گفتگوی انسان ایرانی با طبیعت، جامعه و با فرهنگ‌های مجاور است. ترجمۀ این قصه‌ها گفتمان فرهنگ ایرانی با فرهنگ‌های دیگری بود. شروع این گفتمان با تکرار و تسلسل تولید ترجمه همراه بود، سپس با تأثیرگذاری بر شیوۀ تولید متن‌های جدید بر پایۀ الگوی قصه‌های ایرانی، خودکارشدگی و بازتاب آن در فرهنگ‌های دیگری موجب تحول آن فرهنگ‌ها شد.
One Thousand and One Nights and One thousand and one days are Persian folk literature and the meaningful part of the historical memory of the Iranian people. These two works, which were created in the context of the Persian language and the Iranian (Himself) Semiosphere to create the norm and order of the cultural system, In the translation process They surprised other culture and Over time, they greatly influenced world literature. These two works, with the Insignia similar, signifier arrangement and semantic guidance in the Semiosphere and similar texts in Persian tales, making this question , how is the relation the relationship between these two works and in memory of the text of world literature? So, this research has a descriptive analytical approach based on Yuri Lutman's theory of cultural semiotics: Study of bilateral and calico relationship between different sign systems, Affected by examining translations and texts of these two works In the cultural memory of world literature. and concludes: The cultural signs of these works has the representation of conflict, tolerance and Iranian man’s dialogue with nature, society and with Adjacent cultures. The translation of these stories was the discourse of Iranian culture with other cultures. The beginning of this discourse was accompanied by the repetition and sequence of translation production, Then, by influencing the method of producing new texts based on the pattern of Iranian stories, the automation and its reflection in other cultures, it caused the evolution of those cultures.
_||_
