بررسی آلودگی فلزات سنگین رسوبات رودخانه با استفاده از شاخص های زمین انباشتگی ، ضریب آلودگی و تحلیل مؤلفه اصلی (مطالعه موردی : جاجرود محدوده شهرستان پردیس)

محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

علیرضا نیکنام بجندی ¹ , فرحناز کریم زاده ² , معصومه سهرابی ملایوسفی ³

1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد زمین شناسی محیط زیست دانشگاه آزاداسلامی واحد اسلامشهر
2 - استادیار گروه زمین شناسی دانشگاه آزاداسلامی واحد اسلامشهر
3 - دانشیار گروه زمین شناسی دانشگاه آزاداسلامی واحد اسلامشهر

تاریخ دریافت : 1399/10/30 تاریخ پذیرش : 1399/10/30 تاریخ انتشار : 1399/06/01

کلید واژه: فلزات سنگین, رسوب, رودخانه جاجرود, عناصر آلوده کننده, محدوده پردیس,

چکیده مقاله :

مهمترین رودخانه شهرستان پردیس در شرق تهران جاجرود است. در این تحقیق تعداد 16 نمونه از رسوبات کف این رودخانه که در اوایل تیرماه 1397 برداشت گردید ، مطالعه شده است. نمونه های مزبوربرای تعیین غلظت فلزات سنگین Fe ، Cr ، Cd ، Zn ، Pb ، Cu ، Co، Hg، As وMn به روش ICP مورد آنالیز قرار گرفتند. رسوبات رودخانه جاجرود به عناصر روی، سرب، و در برخی ایستگاهها به ، مس ، منگنز و کادمیوم آلوده شده اند. منبع احتمالی عناصر مس، سرب تخلیه نخاله های راهسازی و نخاله های ساختمانی و فعالیتهای انسانی اعم از باغداری ، مسکونی و صنایع در اطراف رودخانه جاجرود است. افزایش غلظت منگنز در ایستگاه سنجریان ، نشاندهندهء فعالیتهای دامداری ، زمین کشاورزی و مناطق مسکونی در نزدیکی بستر رودخانه است. نتیجه گیری مؤلفه اصلی با نتایج حاصل از آنالیز خوشه ای نیز همخوانی دارد و براساس آنالیز های آماری انجام گرفته می توان گفت که آهن و کبالت و کروم و روی منبع یکسانی دارند (زمین زاد). این مطلب در مورد کادمیوم و آرسنیک وجود منبع مشترک (انسان زاد) و در مورد سرب نیز یک منبع (انسان زاد) مجزا را بیان می دارد.

چکیده انگلیسی:

The most important river in the city of pardis at the east of Tehran , is Jajrood . In this research 16 samples of sediment of this river were studied that collected in early July (2018). These samples were analyzed to determine the concentration of Fe , Cr , Cd , Zn , Pb , Cu , Co , Hg , As and Mn elements with TCP method for heavy metals. The Jajrood River sediments are contaminated with Zinc, lead and at some stations to copper and manganese and Cadmium. The possible source of copper and lead elements is the discharge of construction waste and road construction, agricultural and horticultural activities, residential areas and industry activity near the river. The increase in manganese concentration at Sanjrian station is due to human activities, including agriculture, horticulture and residential areas near the river. Conclusion the principal component is consistent with the results of cluster analysis. Based on statistical analysis, it can be said that iron, cobalt, chromium and zinc have the same source (Lithogenic). This article also discusses cadmium and arsenic as a common source (Anthropogenic) and also provides a separate source (Anthropogenic) for lead.