ارزیابی زیست‌محیطی فلزات سنگین در رسوبات ساحلی بندر امام و دیلم، شمال خلیج‌ فارس، ایران

محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

قدرت الله رستمی پایدار ¹ , هومن مرادپور ²

1 - استادیارگروه زمین شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، اهواز، ایران
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی دانشگاه تبریز

تاریخ دریافت : 1397/08/08 تاریخ پذیرش : 1397/08/08 تاریخ انتشار : 1397/09/01

کلید واژه: فلزات سنگین, دیلم, بندرامام, رسوبات ساحلی, شاخص زمین زیست‌محیطی, روش درون یابی,

چکیده مقاله :

ارزیابی غلظت فلزات سنگین جهت پایش آلودگی خاک، حفظ کیفیت محیط زیست و سلامت انسان ضروری است. این مقاله با هدف ارزیابی غلظت فلزات سنگین در رسوبات ساحلی بندر امام و دیلم انجام گرفته است. جمع‌آوری داده‌های این مطالعه طی سال 1394 در 20 ایستگاه نمونه‌برداری و تعداد 42 نمونه برداشت‌شده از رسوبات ساحلی انجام شد و فلزات سنگین با روش ICP-MS و جذب اتمی مورد تجزیه قرار گرفت. سپس متغیرهای آماری و شاخص‌های مهم زیست‌محیطی از قبیل شاخص زمین‌انباشت(Igeo)، ضریب غنی‌شدگی(EF)، فاکتور آلودگی(Cf)، درجه آلودگی(Cd)، شاخص بار آلودگی‌( ) و شاخص ریسک اکولوژیکی( ) و روش های درون یابی از وزن‌دهی معکوس فاصله (IDW) و روش تایع شعاعی پایه(RBF) با پنج زیر شاخه آن، روش چند جمله ای محلی(LP) و همگانی(GP) برای بررسی بهترین توزیع در منطقه محاسبه گردید. بر مبنای نتایج تجزیه شیمیایی مقدار میانگین این فلزات سنگین برای کروم، جیوه، آرسنیک، سرب و کادمیوم بترتیب 27/54، 07/0، 49/5، 13/10 و 25/0mg/kgبه‌دست آمده است. در ادامه غلظت فلزات سنگین به تفکیک منطقه با مطالعات مشابه در جهان تطبیق داده شد. با توجه به اینکه منطقه مورد مطالعه دارای صنایع تولیدی سنگین و موقعیت بندرگاهی هستند، آلودگی‌های فلزات سنگین حاکی از عملکرد غالب فعالیت‌های انسان‌زاد(آنتروپوژنیک) در منطقه می‌باشد و بندر امام در مقایسه با خط ساحلی دیلم از ریسک آلودگی بالاتری برخوردار است.

چکیده انگلیسی:

Evaluation of heavy metals is essential to monitoring of soil pollution, maintain the quality of the environment and human health. The aims of these study to assess concentrations of heavy metals in Bandar-e-Imam and Deylam coastal sediments. The data collected during 2015, in 20 stations, 43 samples were collected from coastal sediments and heavy metals were analyzed by ICP-MS and atomic absorption. Then, statistical parameters and important geoenvironmental index such as geoaccumulation index(Igeo), Enrichment factor (EF), contamination factor(Cf), degree of contamination(Cd), Pollution load index(Pli) and ecological risk index(Er) was calculated and for the best distributoin we used inverse distance weighting interpolation (IDW) and radial basis function (RBF) with five sub-branch of the local polynomial method (LP) and global (GP). Based on the results of chemical analysis the average of the chromium, mercury, arsenic, lead and cadmium is 54.27, 0.07, 5.49, 10.13 and 0.25 mg/kg respectively. As following the concentration of heavy metals is compared with similar studies in the world. The study area has a heavy manufacturing industries and harbor position, so heavy metal pollution showed a dominant performance of anthropogenic activities and in comparison, risk of contamination in the Bandar-e- Imam  is higher than the Deylam shoreline.