تأثیر نوروفیدبک آلفا/تتا بر خلاقیت هیجانی و شناختی کودکان

محورهای موضوعی : خلاقیت و نوآوری از جنبه‏های روان‏شناختی، علوم شناختی، علوم تربیتی و آموزشی (خلاقیت شناسی روان‏شناختی، خلاقیت شناسی پرورشی)

زهره علاءالدینی ¹ , مهرداد کلانتری ² , محمدباقر کجباف ³ , حسین مولوی ⁴

1 - استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه المهدی مهر اصفهان
2 - استاد و عضو هیئت علمی گروه روانشناسی دانشگاه اصفهان
3 - استاد و عضو هیئت علمی گروه روانشناسی دانشگاه اصفهان
4 - استاد و عضو هیئت علمی گروه روانشناسی دانشگاه اصفهان

تاریخ دریافت : 1395/11/18 تاریخ پذیرش : 1396/11/14 تاریخ انتشار : 1396/12/20

کلید واژه: خلاقیت شناختی, خلاقیت هیجانی, نوروفیدبک آلفا/تتا,

چکیده مقاله :

زمینه: صدها روش برای ایجاد خلاقیت در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان وجود دارد، اما ایده‌ها و روش‌های جدید خلاقیت بهتر است با علایق و سرگرمی‌های جوانان هماهنگ باشد. هدف: این مقاله به بررسی تاثیر نوروفیدبک آلفا/تتا بر خلاقیت هیجانی و شناختی می‌پردازد. روش: به این منظور 75 دانش‌آموز دبستانی (7 تا 12 ساله) به طور داوطلبانه در تحقیق شرکت نمودند. آموزش نوروفیدبک آلفا/تتا در 15 جلسه 45 دقیقه ای و 3 بار در هفته به صورت انفرادی اجرا شد. اثربخشی آموزش با استفاده از آزمون خلاقیت تورنس و آزمون خلاقیت هیجانی آوریل ارزیابی شد. یافته‌ها: تحلیل مانکوا نشان داد که آموزش نوروفیدبک آلفا/تتا در مکان Pz می‌تواند باعث افزایش نمرات خلاقیت شناختی و هیجانی شود(05/0p< ). نتیجه گیری: نوروفیدبک آلفا/تتادر مکان‌های مختلف بر مؤلفه‌های مختلف خلاقیت هیجانی و شناختی کودکان موثر است.

چکیده انگلیسی:

Introduction: There are hundreds of ways to develop creativity among children, youths and adults. Developing new ideas and ways of teaching creativity should also incorporate youth’s interests and hobbies. Perpouse: The article presents the main information about the effect of alpha/theta neurofeedback on creativity. Method: 75 primary school students (7-12 old) participated in the study voluntarily. Alpha/theta neurofeedback training was administrated in fifteen 90 minutes sessions. The variables were evaluated through Torrance Test of Creative Thinking and Averill's Emotional Creativity Test. Results: MANCOVA analysis disclosed that this training can increase students' scores in cognitive and emotional creativity scales (p< 0.05). Conclusion: Alpha/theta neurofeedback increases cognitive and emotional creativity.

منابع و مأخذ:

بهرامی، ه. (1377). آزمون های روانی. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.

پیرخائفی، ع. (1376). بررسی رابطه هوش و خلاقیت در بین دانش­آموزان پسر مقطع دوم نظری دبیرستان­های شهر تهران. رساله کارشناسی ارشد (چاپ نشده)، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، تهران. 

حسنی، ز. (1380). بررسی مقایسه­ای اثرات روشهای تدریس فعال بارش مغزی و حل مساله با روش­های رایج در پرورش خلاقیت دانش­آموزان ابتدایی پایه چهارم شهرستان زاهدان. (گزارش طرح پژوهشی، چاپ نشده). زاهدان: آموزش و پرورش زاهدان.

جوکار، ب. و البرزی، م. (1387). رابطه ویژگی­های شخصیت با خلاقیت شناختی و خلاقیت هیجانی. مطالعات روانشناختی، 6 (1)، 68-82. 

عابدی، ج. (1372). خلاقیت و شیوه­ای نو در اندازه­گیری آن. پژوهش­های روانشناختی،21 (1)، 89-112.

علاءالدینی، ز.، کلانتری، م.، کجباف، م. و مولوی، ح. (1394). تأثیر بازی های ایفای نقش بر خلاقیت هیجانی و شناختی کودکان. فصلنامه روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، سال دورازدهم, شماره 45، 15-25.

قره قوزلو، ح.، عسگری، ک. و کلانتری، م. (1394). ثربخشی روشهای القاء خلق مثبت بر بهبود خلاقیت سیالی کلامی و انعطاف پذیری دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد. فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، دوره ششم، شماره دوم، 143-158.

کرمی، الف. (1381).اندازه گیری هوش کودک.تهران: روانسنجی.

گنجی، ح. (1377).آزمونهای روانی. مشهد:دانشگاه امام رضا.

گنجی، ک.، تقوی، س. و عظیمی، ف. (1394). فراتحلیل متغیرهای همبسته با خلاقیت. فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، دوره چهارم، شماره چهارم، 1-29.

گیلک، م. زاده محمدی، ع. و باقری، ف. (1392). رابطه تاب­آوری و خودپنداشت یا خودکارآمدی معلولان جسمی دختر: نقش واسطه­ای خلاقیت. فصلنامه روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، سال نهم, شماره 35.

محمداسماعیل، الف. (1386). انطباق و هنجاریابی سیاهه نشانه­های مرضی کودکان ویرایش چهارم. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 7 (1)، 79-96.

 

Averill, J. R. (1999). Individual differences in emotional creativity: structure and correlate. Journal of personality, 6, 342-371.

Bowden, E. M., & Jung-Beeman, M. (2005). Aha! Insight experience correlates with solution activation in the right hemisphere. Psychonomic Bulletin and Review, 10, 730 –737. Retrieved from http:// pbr.psychonomic-journals.org

Buzsaki, G. (2006). Rhythms of the Brain. Oxford University Press.

Chalmers, G. R. (2008). Can fast-twitch muscle fibers be selectively recruited during lengthening contractions? Review and applications to sport movements. Sports Biomechanics, 7(1), 137-57.

Curriculum Development Council. (2006).Guide to the pre-primary curriculum. Hong Kong: Curriculum Development Council of HKSAR.

Demos, J. N. (2006). Getting Started with Neurofeedback. New York: Academic Press.

Dietrich, A. (2004). Neurocognitive mechanisms underlying the experience of flow. Consciousness and Cognition, 13, 746–761. doi:10.1016/j.concog.2004.07.002

Dietrich, A. and Kanso, R. (2010). A review of EEG, ERP, and neuroimaging studies of creativity and insight. Psychological Bulletin, 136, 5, 822-848.

Doppelmayr, M., Weber, E., (2011). Effects of SMR and theta/beta neurofeedback on reaction times, spatial abilities, and creativity. Journal of Neuro therapy, 15, 115–129.

Doron, E. (2016). Short term intervention model for enhancing divergent thinking among school aged children. Creativity Research Journal, 28(3), 372–378.

Doron, E. (2017). Fostering creativity in school aged children through perspective taking and visual media based short term intervention program. Thinking Skills and Creativity, 23, 150-160.

Dozza, M., Wall, C. 3rd. Peterka R. J., Chiari, L. and Horak, F. B. (2007). Effects of practicing tandem gait with and without vibrotactile biofeedback in subjects with unilateral vestibular loss. Journal of Vestibular Research, 17(4), 195-204.

Evans, J. R. (2007). Handbook of Neurofeedback: Dynamics and clilnical applicatiolls. New York: The Haworth Medical Press.

Farina, D., Gazzoni, M. and Camelia, F. (2005). Conduction velocity of low-threshold motor units during ischemic contractions performed with surface EMG feedback. Journal of Applied Physiology, 98(4), 1487-94.

Fink, A., Grabner, R., Benedek, M., & Neubauer, A. (2006). Short communication: Divergent thinking training is related to frontal electroencephalogram alpha synchronization. European Journal of Neuroscience, 23, 2241–2246. doi:10.1111/j. 1460–9568. 2006. 047 51.x

Fink, A., Grabner, R. H., Benedek, M., Reishofer, G., Hauswirth, V., Fally, M., Neuper, C., Ebner, F. and Neubauer, A. C. (2009). The creative brain: Investigation of brain activity during creative problem solving by means of EEG and FMRI. Human Brain Mapping, 30 (3), 734–748.

Fink, A., Graif, B., & Neubauer, A. C. (2009). Brain correlates underlying creative thinking: EEG alpha activity in professional vs. novice dancers. NeuroImage, 46, 854–862. doi: 10. 1016/ j. neuroimage. 2009.02.036

Fink, A., & Neubauer, A. (2006). EEG alpha oscillations during the performance of verbal creativity tasks: Differential effects of sex and verbal intelligence. International Journal of Psychophysiology, 62, 46–53.doi:10.1016/j.ijpsycho.20 06.01.001

Forgas, J. P. (2000).Feelingand thinking: The role of affect in social cognition. Paris: Cambridge University Press.

Forgas, J. P., and George, J. M. (2001). Affective influences on judgments and behavior in organizations: An information processing perspective. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 86(1), 3–34.

Gajda, Aleksandra., (2016). The Relationship and Moderators of School Achievement and Creativity at Different Educational Stages.Thinking Skills and Creativity http://dx.doi.org/10.1016/j.tsc.2015.12.004

George, J. M., & Zhou, J. (2002). Understanding when bad moods foster creativity and good ones don’t: The role of context and clarity of feelings. Journal of Applied Psychology, 87(4), 687–697.

George, J. M., & Zhou, J. (2007). Dual tuning in a supportive context: Joint contributions of positive mood, negative mood, and supervisory behaviors to employee creativity. Academy of Management Journal, 50(3), 605–622.                

Ghadiri, Fatemeh. & Abdi, Beheshte. (2010). Factor Structure of Emotional Creativity Inventory (ECI-Averill, 1999) Among Iranian Undergraduate students in Tehran Universities.Procedia Social and Behavioral Sciences, 5, 1836–1840. 

Grabner, R. H., Fink, A., and Neubauer, A. C. (2007). Brain Correlates of Self-Rated Originality of Ideas: Evidence from Event-Related Power and Phase-Locking Changes in the EEG. Behavioral Neuroscience, 121(1), 224-230.

Gruzelier, J. H. (2009). A theory of alpha/theta neurofeedback, creative performance enhancement, long distance functional connectivity and psychological integration. Cognitive Process, 10, 101–110.

Gruzelier, J. (2014). EEG-neurofeedback for optimising performance. II: Creativity, the performing arts and ecological validity. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 44, p142-158.

Gruzelier, J.,Thompson, T., Redding, E., Brandt, R, and Steffert, T. (2013). Application of alpha/theta neurofeedback and heart rate variability training to young contemporary dancers: state anxiety and creativity. International Journal of Psychophysiology, 25 (1), 17-24.

Hammond,  D. C. (2011). What is neurofeedback: Anupdare. Journal of Neuro thrapy, 15, 305-36.

Hanslmayr, S., Sauseng, P., Doppelmayr, M., Schabus, M., and Klimesch, W. (2005). Increasing individual upper alpha power by neurofeedback improves cognitive performance in human subjects. Applied Psychophysiology Biofeedback, 30(1), 1-10.

Humphreys, J., Jiao, N., & Sadler, T. (2008).Emotional disposition and leadership preferences of American and Chinese MBA students.International Journal of leadership Studies, 3, 162-180.

Ivcevic, Z., Brackett, M. A., & Mayer, J. D. (2007).Emotional Intelligence and Emotional Creativity.Journal of Personality, 75,199-236

Jung-Beeman, M., Bowden, E. M., Haberman, J., Frymiare, J. L., Arambel-Liu, S., Greenblatt, R., et al. (2004). Neural activity when people solve verbal problems with insight. PLoS Biol, 2(4), 500-510.

Kaufmann, G., & Vosburg, S. K. (2002).Mood effects in early and late idea generation.Creativity Research Journal, 14(3–4), 317–330.           

Kounios, J., Fleck, J., Green, D., Payne, L., Stevenson, J., Bowden, E., & Jung-Beeman, M. (2008). The origins of insight in resting-state brain activity. Neuropsychologia, 46, 281–291. doi: 10. 1016/ j. neuropsychologia .2007.07.013     

Kropotov, J. (2009). Quantitative EEG, Event-Related Potentials and Neurotherapy. Elsevier pub. AP.

Li, Y. H., Tseng, C. Y., Tsai, A. C. H., Huang, A. C. W., & Lin, W. L. (2016). Different brain wave patterns and cortical control abilities in relation to different creative potentials. Creativity Research Journal, 28, 89–98.

Lin, W. L. and Shih, Y. L. (2016). Designing EEG Neurofeedback Procedures to Enhance Open-ended versus Closed-ended Creative Potentials. Creativity Research Journal, 28(4), 458–466. 

Lyubomirsky, S., King, L., & Diener, E. (2005).The benefits of frequent positive affect: Does happiness lead to success? Psychological Bulletin, 131(6), 803–855.

Martindale, C., Hines, D., Mitchell, L., & Covello, E. (1984). EEG alpha asymmetry and creativity. Personality and Individual Differences, 5, 77–86. doi:10.1016/0191-8869(84)90140-5

Mölle, M., Marshall, L., Wolf, B., Fehm, H., & Born, J. (1999). EEG complexity and performance measures of creative thinking. Psychophysiology, 36, 95–104. doi:10.1017/S0048577299961 619

Noorafshan, L., Jokar, B. (2013). The effects of emotional intelligence on creativity. Social and Behavioral Sciences, 84, 791-795.

Piffer, D. (2012). Can creativity be measured? An attempt to clarify the notion of creativity and general directions for future research. Thinking Skills and Creativity 7, 258– 264.           

Razumnikova, O. M. (2004). Gender differences in hemispheric organization during divergent thinking: An EEG investigation in human subjects. Neuroscience Letters, 362, 193–195. doi:10.1016/ j. neulet .2004.02.066

Robins, J. (2000). A symphony in the brain. New York: Grove Press.

Romero, E. J., & Cruthirds, K. W. (2006).The use of humor in the workplace.The Academy of Management Perspectives, 20(2), 58–69.

Runco, M. (2004).Creativity.Annual Review of Psychology, 55, 657–687.

Russell-Chapin, L. A., and Chapin, T. J. (2011). Neurofeedback: A third option when counseling and medication are not sufficient. Retrieved December 19, 2012, from http:// counselingoutfitters. com/ vistas/vistas11/Article_48.pdf

Schachter, E. M., Granero, A. G., Barrioluengo, M. S., Pineda, H. Q. and Amara, N. (2015). Disentangling competences: Interrelationships on creativity, innovation and entrepreneurship. Thinking Skills and Creativity, 16, Pages 27-39.

Schwartz, E., and Andrasick, F. (2003). Biofeedback: A Practitioner's Guide, New York, Guilford Press.

Scott, G., Leritz, L. E., & Mumford, M. (2004). The Effectiveness of Creativity Training: A Quantitative review. Creativity Research Journal, 16(4), 361–388.

Sprafkin, J., & Gadow, K. D. (1996). Early Childhood Inventories Manual. Stony Brook, NY: Checkmate Plus.

Srinivasan, N. (2007).Cognitive neuroscience of creativity: EEG based approaches. Centre for Behavioural and Cognitive Sciences, University of Allahabad, Allahabad 211002, India, available online at www.science direct.com.

Sy, T., Cّté, S., & Sasvedra, R. (2005). The contagious leader: Impact of the leader’s mood on the mood of group members, group affective tone, and group processes. Journal of Applied Psychology, 90(2), 295–305.

Tanis, J. Cynthia (2008). The effects of heart rate variability biofeedback with emotional regulation on the athletic performance of women collegiate volleyball players. Unpublished doctoral dissertation, Capella University, Minneapolis, Minnesota.

Torrance, E. P. (1974). Norms, technical manual Torrance test of creative thinking, verbal test, forms A and B, figural test, forms A and B. Massachusetts: Personel Press.

Vernon, D., Egner, T., Cooper, N., Compton, T. and Neilands. (2004). The effects of training Distinct neurofeedback protocol on aspects of cognitive performance. International Jounal of Psychophisiology, 47, 75-85.

Wi´sniewska, E., & Karwowski, M. (2007).Efektywno´s´c treningow tworczo´sci – podej´scie metaanalityczne.Ruch Pedagogiczny, 3–4, 27–57.

Yaniv, D. (2011).  Revisiting Morenian psychodramatic encounter in light of contemporary neuroscience: Relationship between empathy and creativity, The Arts in Psychotherapy, 38, 52–58.

Yates, E., and Twigg, E. (2017). Developing Creativity in Early Childhood Studies Students. Thinking Skills and Creativity http://dx.doi.org/10.1016/j.tsc.2016.11.001