مبانی فقهی پیشگیری کیفری از شهادت زور و تطبیق با قوانین حکومت ایران و مصر
محورهای موضوعی : دستاوردهای نوین در حقوق عمومیسیدمحمد ابراهیمی 1 , محمد رسول آهنگران 2 , سید ابوالقاسم نقیبی 3
1 - دانشجوی دکتری فقه وحقوق اسلامی واحدعلوم وتحقیقات دانشگاه آزاداسلامی،تهران، ایران.
2 - استاد گروه فقه و مبانی حقوق پردیس فارابی دانشگاه تهران
3 - دانشیار گروه فقه و حقوق، دانشگاه شهید مطهری، تهران
کلید واژه: شهادت زور, دولت ها, پیشگیری , مجازات, تشهیر,
چکیده مقاله :
شهادت از ادله اثبات دعوی است که اگر در اثر تزویر آسیب ببیند، موجبات ناحق کردن حقوق واقعی افراد را فراهم ساخته و نتیجه نهایی آن بی نظمی اجتماعی و قانون گریزی و بی عدالتی خواهد بود. از این رو ضرورت برخورد با آن از سوی حکومتها و دولت ها آشکار می شود زیرا تامین امنیت از وظایف حاکمان و دولت ها است. از آنجا که پیشگیری از جرم در دو حوزه پیشینی (کنشی) و پسینی (واکنشی و کیفری) صورت می گیرد لذا در صورت عدم حصول نتایج لازم از اقدامات کنشی، نوبت به برخورد سرکوبگر و اقدام واکنشی کیفری می رسد. این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی در صدد تبیین و تطبیق اقدامات پیشگیرانه واکنشی و کیفری از وقوع شهادت زور از منظر فقه امامیه و قوانین و مقررات حکومت های ایران و مصر برآمده و از آنجا که پیشگیری واکنشی شامل تهدید به مجازات و اجرای مجازات است این نتایج حاصل گردیده: در بخش اجرای کیفر، مجازات تشهیر به عنوان مهم ترین شاخصه فقه امامیه در پیشگیری کیفری از این جرم و خلاء آن در حقوق دولت های ایران و مصر از نقاط ضعف این دو سیستم حقوقی محسوب شده و در بخش تهدید به مجازات، طبقه بندی جرائم و مجازات متناسب با آن و تعیین مواد متعدد در قانون عقوبات مصر، از نقاط قوت پیشگیری حقوق مصر نتیجه گیری شده است
Testimony is evidence to prove a claim, and if it is damaged by fraud, it will lead to the denial of the real rights of individuals, and the final result will be social disorder, lawlessness, and injustice. Hence, the necessity of dealing with it by governments and states becomes evident, because providing security is one of the duties of rulers and states. Since crime prevention is carried out in two areas: proactive (proactive) and reactive (punitive), if the necessary results are not achieved from proactive measures, it is time for repressive action and reactive criminal action. This article, using a descriptive-analytical method, seeks to explain and implement reactive and criminal preventive measures against the occurrence of forced martyrdom from the perspective of Imami jurisprudence and the laws and regulations of the governments of Iran and Egypt. Since reactive prevention includes the threat of punishment and the execution of punishment, the following results have been obtained: In the section on the execution of punishment, the punishment of defamation as the most important characteristic of Imami jurisprudence in the criminal prevention of this crime and its absence in the laws of the governments of Iran and Egypt are considered to be the weaknesses of these two legal systems. In the section on the threat of punishment, the classification of crimes and punishments corresponding to them, and the determination of various articles in the Egyptian Penal Code, the strengths of Egyptian law in prevention have been concluded.
قرآن کریم.
ابن ادریس حلی، محمد. (۱۴۱۰ق). السرائر. قم: مؤسسه نشر اسلامی جامعه مدرسین.
ابن فارس، احمد. (۱۳۹۹ق). مقاییس‌اللغه. قم: دارالفکر.
ابن منظور، جمال‌الدین محمد بن مکرم. (۱۴۱۴ق). لسان‌العرب. بیروت: دار صادر، چاپ سوم.
ابوالحسنی، سالمه، و آسیابان‌طاهری، محمدحسن. (۱۳۹۲). بررسی مسئولیت کیفری شاهد. مجله مطالعات بین‌المللی پلیس، شماره ۱۵.
اردبیلی، محمدعلی. (۱۳۸۰). حقوق جزای عمومی. تهران: نشر میزان.
جوهری، ابونصر. (۱۴۰۷ق). الصحاح فی اللغه. بیروت: دارالعلم للملایین.
حر عاملی، محمد بن حسن. (۱۴۳۲ق). وسائل‌الشیعه. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
خمینی، سید روح‌الله. (۱۳۸۴). تحریر الوسیله (ترجمه علی اسلامی). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
خویی، سید ابوالقاسم. (۱۴۱۸ق). الموسوعه (اجتهاد و تقلید)، ج۱. قم: مؤسسه الخویی.
دانش، تاج‌الزمان. (۱۳۹۳). مجرم کیست، جرم‌شناسی چیست. تهران: کیهان، چاپ هشتم.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (۱۳۶۲). مفردات الفاظ قرآن. تهران: کتابفروشی مرتضوی.
زراعت، عباس. (۱۳۹۷). شرح مبسوط قانون مجازات اسلامی. تهران: انتشارات جنگل.
شهید اول (محمد بن مکی). (بی‌تا). القواعد و الفوائد. قم: مکتبة المفید.
شهید اول (محمد بن مکی). (۱۴۱۲ق). الدروس. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
شهید اول (محمد بن مکی). (۱۴۱۹ق). الذکری. قم: مؤسسه آل‌البیت، چاپ اول.
شهید ثانی، زین‌الدین بن علی. (۱۴۱۳ق). مسالک الافهام. قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
شهید ثانی، زین‌الدین بن علی. (بی‌تا). الروضه البهیه (شرح اللمعه الدمشقیه). بیروت: دارالعالم الاسلامی.
مطهری، مرتضی. (۱۳۷۰). مجموعه آثار. تهران: انتشارات صدرا.
شیخ صدوق (علی بن بابویه). (۱۴۱۳ق). من لا یحضره الفقیه. قم: النشر الاسلامی.
شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن. (بی‌تا). المبسوط فی فقه الامامیه. تهران: المرتضویه.
شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن. (۱۴۰۷ق). الخلاف. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن. (۱۴۱۷ق). النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی. قم: نشر اسلامی.
شیخ مفید، محمد بن محمد نعمان. (۱۴۱۰ق). المقنعه. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
شیکر، دیوید. (۱۳۹۳). مفهوم و ماهیت مجازات (ترجمه حسین آقایی). تهران: انتشارات جنگل.
طباطبایی حائری، سیدعلی. (۱۴۱۲ق). ریاض‌المسائل. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
عبدالمالک، جندی. (۱۳۴۹ق). الموسوعه الجنائیه. بیروت: داراحیاء تراث العربی.
علامه حلی، حسن بن یوسف بن مطهر. (۱۴۱۳ق). قواعد الأحکام. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
علامه حلی، حسن بن یوسف بن مطهر. (۱۴۱۳ق). مختلف الشیعه الی تحصیل مسائل الشیعه. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
عوده، عبدالقادر. (۱۴۱۳ق). التشریع الجنائی الاسلامی مقارناً بالقانون الوضعی. بیروت: مؤسسه الرساله.
فاضل مقداد. (۱۴۱۳ق). کنزالعرفان فی فقه القرآن. قم: النشر الاسلامی.
فاضل هندی، محمد بن حسن. (۱۴۱۶ق). کشف اللثام و الابهام. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
فراهیدی، خلیل بن احمد. (۱۴۲۵ق). کتاب‌العین. قم: انتشارات اسوه.
فیومی، احمد بن حمد. (۱۴۰۵ق). المصباح المنیر. قم: دارالهجره.
قلعجی، محمد. (۱۴۰۵ق). معجم لغة الفقهاء. بیروت: دارالنفائس، چاپ اول.
کاتوزیان، ناصر. (۱۳۸۶). الزام‌های خارج از قرارداد. تهران: دانشگاه تهران.
کاتوزیان، ناصر. (۱۳۶۸). حقوق جزای عمومی ایران. تهران: دانشگاه تهران.
کلینی، محمد بن یعقوب. (۱۴۱۱ق). اصول‌الکافی. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
گرجی، ابوالقاسم. (۱۳۸۵). حدود، تعزیرات و قصاص. تهران: دانشگاه تهران، چاپ دوم.
گسن، ریمون. (۱۳۷۰). جرم‌شناسی کاربردی (ترجمه مهدی کی‌نیا). تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد.
محقق حلی، ابوالقاسم جعفر بن حسن. (۱۳۶۴). الشرایع (ترجمه ابوالقاسم یزدی). تهران: دانشگاه تهران.
محمدی، حمید. (۱۳۹۵). مسئولیت کیفری ناشی از فعل غیر در حقوق کیفری ایران و مصر. تهران: گنج دانش.
مرتاضی، احمد، موسوی‌رکنی، علی‌اصغر، ساریخانی، عادل، و ملک‌افضلی، محسن. (۱۳۹۳). بررسی معناشناختی شهادت زور و ضرورت معرفی عمومی. فصلنامه پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، شماره ۳۵.
مظلومان، رضا. (۱۳۵۶). کلیات جرم‌شناسی. تهران: دانشگاه تهران، چاپ دوم.
معلوف، لویس. (۱۳۸۵). فرهنگ جامع نوین. تهران: کتابفروشی اسلام.
مکارم شیرازی، ناصر. (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ اول.
نجفی، محمد حسن. (۱۴۰۸ق). جواهرالکلام. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین. (۱۳۷۸). پیشگیری از بزهکاری و پلیس محلی. مجله تحقیقات حقوقی، شماره ۲۵.
نوربها، رضا. (۱۳۸۶). زمینه حقوق جزای عمومی. تهران: گنج دانش، چاپ بیستم.
ولیدی، محمدصالح. (۱۳۸۸). پیشگیری از جرم در آموزه‌های اسلامی. مجله مطالعات پیشگیری از جرم، شماره ۱۱.
ولیدی، محمدصالح. (۱۳۸۴). حقوق جزای عمومی. تهران: انتشارات سمت، چاپ نهم.
