طراحی مدل ارزیابی عملکرد تربیت‌بدنی وزارت آموزش‌وپرورش

محورهای موضوعی : سایر موضوعات مرتبط با مدیریت ورزشی

صفدر سلطانی ¹ (دانشجوی دکتری مدیریت ورزشی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران)
محمدرضا اسماعیل زاده قندهاری ² (استادیارگروه تربیت بدنی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران)
حسن فهیم دوین ³ (دانشیار گروه تربیت بدنی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران)

تاریخ دریافت : 1402/04/17 تاریخ پذیرش : 1402/08/11 تاریخ انتشار : 1402/08/11

کلید واژه: ارزیابی عملکرد, ورزش, زیرساخت‌ها, دانش‌آموزان,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر باهدف طراحی مدل ارزیابی عملکرد تربیت‌بدنی وزارت آموزش‌وپرورش طراحی و اجرا گردید. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی، ازنظر شیوه گردآوری داده‌ها توصیفی- پیمایشی بود که بر اساس رویکرد پژوهش، آمیخته بود. جامعةآماری بخش کیفی این پژوهش را نخبگان و صاحب‌نظران حوزة مدیریت ورزشی آگاه به موضوع پژوهش و مدیران تربیت‌بدنی آموزش‌وپرورش تشکیل دادند (21 نفر و تا اشباع نظری ادامه یافت) و در بخش کمی نیز جامعة آماری شامل کلیه مدیران و کارکنان ادارات تربیت‌بدنی آموزش‌وپرورش استان تهران بودند (175 نفر). ابزار پژوهش حاضر شامل مصاحبه‌های نیمه ساختارمند و پرسشنامه بود. جهت بررسی داده‌های بخش کیفی از کدگذاری باز و محوری استفاده گردید و در بخش کمی از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری استفاده گردید. کلیة روند تجزیه‌وتحلیل داده‌های پژوهش حاضر در نرم‌افزارهای SPSS نسخة 24 و Smart PLS نسخة 2 انجام گردید. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که مؤلفه‌های موردنظر در ارزیابی عملکرد تربیت‌بدنی آموزش‌وپرورش به ترتیب شامل عوامل انسانی، مدیریتی، زیرساختی، رویداد ورزشی و مالی می‌باشد. همچنین نتایج پژوهش حاضر نشان داد که مدل پژوهش از برازش مناسبی برخوردار می‌باشد. توجه به فاکتورهای ارزیابی عملکرد تربیت‌بدنی آموزش‌وپرورش، می‌تواند مسیر روشنی پیش‌روی مدیران این سازمان قرار دهد تا بر اساس آن برنامه‌های مناسبی تدوین نمایند.

چکیده انگلیسی:

The present study was designed and implemented with the aim of designing a model for evaluating the performance of physical education of the Ministry of Education. In terms of applied purpose, the present study was a descriptive-survey in terms of data collection method, which was mixed based on the research approach. The statistical population of the qualitative part of this research consisted of elites and experts in the field of sports management aware of the subject of research and managers of physical education (21 people and continued until theoretical saturation) and in the small part the statistical population included all managers and employees of education departments. They were physically educated in Tehran province (175 people). The tools of the present study included semi-structured interviews and a questionnaire. To examine the data of the qualitative part, open and axial coding was used and in the quantitative part, the structural equation modeling method was used. The whole process of data analysis was performed in SPSS software version 24 and Smart PLS version 2. The results of the present study showed that the components in evaluating the performance of physical education include human, managerial, infrastructural, sporting and financial factors, respectively. Also, the results of the present study showed that the research model has a good fit. Paying attention to the evaluation factors of the physical education performance of education can set a clear path for the managers of this organization to develop appropriate programs based on it.

متن کامل:



طراحی مدل ارزیابی عملکرد وزارت آموزش‌وپرورش در حوزه تربیت­بدنی

صفدر سلطانی 1، محمدرضا اسماعیل زاده قندهاری* 2، حسن فهیم دوین 3

1- دانشجوی دکتری مدیریت ورزشی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران. 2- استادیارگروه تربیت بدنی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران (نویسندة مسئول). 3- دانشیار گروه تربیت بدنی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

[e-mail] 

تاریخ دریافت: تاریخ پذیرش:

چکیده

پژوهش حاضر باهدف طراحی مدل ارزیابی عملکرد وزارت آموزش‌وپرورش در حوزه تربیت­بدنی اجرا گردید. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف بنیادی، ازنظر شیوه گردآوری داده­ها توصیفی- پیمایشی بود که بر اساس رویکرد پژوهش، آمیخته بود. برای ساخت مدل از روش کیفی تحلیل مضمون (تم) و برای آزمون مدل از روش کمی توصیفی- تحلیلی و از نوع همبستگی مبتنی بر مدل معادلات ساختاری استفاده گردید. جامعةآماری بخش کیفی این پژوهش را نخبگان و صاحب‌نظران حوزة مدیریت ورزشی آگاه به موضوع پژوهش و مدیران تربیت‌بدنی آموزش‌وپرورش تشکیل دادند (21 نفر و تا اشباع نظری ادامه یافت) و در بخش کمی نیز جامعة آماری شامل کلیه مدیران و کارکنان ادارات تربیت­بدنی آموزش‌وپرورش استان تهران بودند (175 نفر). ابزار پژوهش حاضر شامل مصاحبه­های نیمه ساختارمند و پرسشنامه بود و روایی و پایایی پرسشنامه­ها به تأیید رسید. جهت بررسی داده­های بخش کیفی از کدگذاری باز و محوری استفاده گردید و در بخش کمی از روش مدل­سازی معادلات ساختاری استفاده گردید. کلیة روند تجزیه‌وتحلیل داده­های پژوهش حاضر در نرم­افزارهای SPSS نسخة 24 و Smart PLS نسخة 2 انجام گردید. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که مؤلفه­های موردنظر در ارزیابی عملکرد تربیت­بدنی آموزش‌وپرورش به ترتیب شامل عوامل انسانی، مدیریتی، زیرساختی، رویداد ورزشی و مالی می­باشد. همچنین نتایج پژوهش حاضر نشان داد که مدل پژوهش از برازش مناسبی برخوردار می­باشد. توجه به فاکتورهای ارزیابی عملکرد تربیت‌بدنی آموزش‌وپرورش، می­تواند مسیر روشنی پیش­روی مدیران این سازمان قرار دهد تا بر اساس آن برنامه­های مناسبی تدوین نمایند.

کلیدواژه‌ها: ورزش، دانش­آموزان، ارزیابی عملکرد، تربیت­بدنی.

 

 

 

 

 

 

Designing the performance evaluation model of the Ministry of Education in the field of physical education

Safdar Soltani 1, Mohamadreza Esmaeilzadeh Ghandhari 2, Hassan Fahimdevin 3

1- PhD Student in Sports Management, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran. 2- Assistant Professor, Department of Physical Education, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran (corresponding Author). 3- Associate Professor, Department of Physical Education, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran

[e-mail]

 

Received:                                                     Accepted:

Abstract

The current research was carried out with the aim of designing a performance evaluation model of the Ministry of Education in the field of physical education. In terms of the basic purpose, the current research was descriptive-survey based on the method of data collection, which was mixed based on the research approach. To build the model, the qualitative method of thematic analysis (theme) was used, and to test the model, the descriptive-analytical quantitative method and the correlation type based on the structural equation model were used. The statistical community of the qualitative part of this research was formed by the elites and experts in the field of sports management who are aware of the research topic and the managers of physical education and education (21 people and it continued until theoretical saturation) and in the quantitative part, the statistical community included all the managers and employees of the physical education departments of the province. They were from Tehran (175 people). The tools of the current research included semi-structured interviews and questionnaires, and the validity and reliability of the questionnaires were confirmed. In order to examine the data of the qualitative part, open and axial coding was used, and in the quantitative part, the method of structural equation modeling was used. The whole data analysis process of this research was done in SPSS version 24 and Smart PLS version 2 software. The results of the present research showed that the desired components in evaluating the performance of physical education and education include human, managerial, infrastructural, sports and financial factors, respectively. Also, the results of the present study showed that the research model has a good fit. Paying attention to the evaluation factors of the physical training performance of education and training can set a clear path for the managers of this organization to develop appropriate programs based on it.

Keywords: Sports, Students, Performance appraisal, Physical Education.

        

 

 

 

 

 

 

مقدمه

تربیت‌بدنی و ورزش با توجه به اهداف و کارکردهای خاص خود جایگاه خاصی در تحقق برنامه­های توسعه همه‌جانبه کشور­ها یافته است (Hoye et al, 2020). در این برهه حساس زمانی که تربیت‌بدنی و ورزش از یک‌سو با افزایش تقاضا برای عرضه خدمات و افزایش رقابت با ایستایی حمایت­ها و منابع مالی دولتی روبروست و از سوی دیگر، لزوم پاسخگویی این نظام در برابر دولت و جامعه مطرح است، ضروری است با اتخاذ راهکارهای مناسب ضمن آگاهی از وضعیت موجود، پاسخی صریح و روشن به خواسته­های جامعه و دولت فراهم شود. یکی از راهکارهای پذیرفته‌شده در این خصوص ایجاد سیستم مناسب و کارآمد ارزیابی عملکرد، متناسب با ویژگی­ها، شرایط و زمینه خاص نظام به‌منظور آگاهی از وضعیت موجود و بهبود و ارتقای آن است (Ezadnejad et al, 2021). نظارت و ارزیابی عملکرد در مرکز هر فعالیت و برنامه اجرایی قرار دارد. بدون نظارت و ارزیابی عملکرد هیچ برنامه­ای درست اجرا نمی­شود و این مقوله­ها نیز به برنامه­ریزی نیاز دارد (Papadimitriou et al, 2019). اجرای برنامه­های متنوع ورزشی برای پاسخگویی به بخشی از نیازهای جامعه به‌ویژه جوانان و دستیابی به اهداف عالی اجتماعی، روانی، عاطفی و اخلاقی حاصل از آن به منابع مالی، امکانات فیزیکی زیاد و نیروی انسانی کارآمدی نیازمند است. ایجاد انسجام، افزایش اثربخشی و دستیابی به اهداف برنامه­های ورزشی بدون بهره‌گیری از یک سیستم نظارت و ارزیابی عملکرد امکان‌پذیر نیت (Goharrostami et al, 2021). تورلی¹ (1986) معتقد است که کل ورزش و تربیت‌بدنی یک کشور به‌عنوان یک شبکه در نظر گرفته می­شود و هر شبکه‌ای چون شبکه ملی ورزش دارای یک ساختار مدیریتی است که ساختار مدیریتی شبکه نام دارد که اشاره به ارزیابی عملکرد در شبکه دارد و باشگاهی که مکانیزم­های اداره و ارزیابی را با ایجاد قوانین ایجاد می­کند توانایی تسلط بر شبکه را خواهد داشت و موفقیت ورزش در سیستم ورزش اثربخش هر کشور خلاصه می‌شود که باعث توسعه ورزش خواهد شد. به‌عنوان‌مثال کشور استرالیا موفقیت ورزش خود را مدیون سیستم ورزش اثربخش خود می­داند (Khodayari et al, 2021).  

پژوهشگران معتقدند که ارزیابی عملکرد مستلزم رفتارهای سازمان­گرایانه است و بر همین اساس برای تمام مشاغل بدون در نظر گرفتن سطح و پیچیدگی آن­ها، روندی ضروری است. ارزیابی عملکرد به ارزیابی عامل انسانی در تأثیرات سازمان­گرایانه می­پردازد و عبارت است از: روندی برای ارزیابی رسمی عملکرد و شامل بازخوردی که بر اساس آن تنظیمات عملکرد را می­توان اعمال کرد (Ramazaninejad et al, 2018).  از طرف دیگر با توجه به شرایط اجتماعی و اقتصادی حاکم بر ورزش کشورهای پیشرفته، استفاده از روش­های کمی و مدل­های پیش­بینی برای اندازه­گیری عملکرد متداول شده است؛ که در تمام موارد نمی­توان از مدل­های کمی برای نظارت و ارزیابی عملکرد استفاده کرد بلکه می‌توان موارد کیفی را نیز به کاربرد برد. تربیت‌بدنی وزارت آموزش‌وپرورش کشور می­توانند با استفاده از این روش­ها وضعیت فعلی و موجود خود را بررسی کنند؛ اما وجود یک مدل ارزیابی عملکرد نوین؛ از اهمیت زیادی برخوردار است (Khazaeinejad et al, 2021). 

فقدان توجه به استقرار ارزیابی عملکرد می­تواند مشکلات مضاعفی را ایجاد کند که در نهایت موجب عدم کارایی و اثربخشی و در نهایت افت بهره وري سازمان می­شود؛ از این رو ضروري به نظر می­رسد تا در هر وزارت­خانه، یکی از برنامه­هاي مهم و داراي اولویت خو را، طراحی مدل ارزیابی عملکرد متناسب با آن وزارت­خانه بدانند. امروزه شاهد آن هستیم که بسیاري از سازمان­ها اعم از دولتی و خصوصی و با ماهیت صنعتی، آموزشی، خدمانی و بازرگانی جهت بهبود عملکرد اقدامات و فعالیت­هاي خود و افزایش توان رقابتی، نسبت به استقرار ابزارها و فنون جدید مدیریتی اهتمام می­ورزند. اما نکته­ي قابل تأمل این است که استقرار و به کارگیري این ابزارها و فنون مدیریتی باید خردمندانه و آگاهانه صورت پذیرد. سازمان­هایی که در جست و جوي تعالی هستند، در طی سال­هاي متمادي از الگوها، مفاهیم، الگوها و چشم اندازهاي مختلف با توجه به جنبه­هاي کیفی الگوهاي ارزیابی عملکرد بهره مند شده­اند. 

در فرآیند ارزیابی عملکرد، شناسایی و کاربرد معیارهای کلیدی عملکرد برای سازمان­ها حیاتی است، زیرا استفاده از آن­ها، اطلاعات مهمی را برای اندازه­گیری پیشرفت سازمان فراهم نموده و کمیت قابل‌توجهی از اطلاعات سازمانی را در یک وضعیت جامع و فراگیر گردآوری می­کند (Latham et al, 2015). با تشخیص نقاط کلیدی در فرآیند اجرای فعالیت سازمان­های ورزشی و تعیین معیارها و شاخص­های کمی برای آن­ها می­توان فرآیندهای طولانی و پیچیده توسعه ورزش را نظارت و ارزشیابی کرد و از میزان حصول به اهداف کمی و کیفی ورزش اطمینان حاصل نمود تا در این رهگذر هم بتوان فرآیندهای کارا و اثربخش را در بین دستگاه­های ورزشی شناسایی کرد و هم بتوان نظام تقدیر و پاداش­دهی را بر نظام ارزیابی عملکرد وزارت آموزش‌وپرورش استوار نمود (Ahmadi, 2014). سازمان­ها و نهادهای مختلف هر جامعه­ای به دنبال طراحی مدل­های ارزیابی و نظارتی کارآمد بر ساختار خود می­باشند. شناسایی نقاط کلیدی فرآیندها و مسیرهای اجرایی هر فعالیت توسط کارشناسان خبره و طراحی قالب­های نظارت و ارزیابی بر عناصر کلیدی، نقش مهمی را در مدل­سازی نظام ارزیابی ایفا می­کنند. تدوین معیارها و شاخص­های خرد و کلان ناظر بر دستگاه­های ورزشی گامی در جهت حصول اطمینان از اجرای بهینه برنامه­های ورزشی است که تحکیم‌بخش نظام توسعه پایدار ورزش است (Ramazaninejad et al, 2018). ارزیابی عملکرد سازمان­ها با شیوهای درست و علمی موجب تشخیص نارسایی­ها و ضعف­ها، بهبود و اصلاح اختلالات زیان­آور، افزایش بهره­وری و رشد و ارتقای کیفی امور، پرورش استعدادهای کارکنان و تقویت انگیزش آن­ها، ایجاد فرصت رقابت سالم، برقراری نظام شایستگی و بهبود مدیریت خواهد شد. شاخص­های ارزیابی به تشخیص راه کمک می­کنند و انتخاب راه صحیح و رسیدن به مقصد را میسر می­سازند (Samalmorad, 2015). 

پژوهش­های مختلفی در زمینة ارزیابی عملکرد انجام گرفته است که می‌توان به این موارد اشاره کرد؛ ایزدنژاد و همکاران (2021) در پژوهشی تحت عنوان مطالعه و ارزیابی عملکرد فضاهای پشتیبان مراکز تجاری و ورزشی شهرآبادان به این نتایج دست یافتند که شبکه‌های پیاده راهی علاوه بر وظیفه جابه‌جایی، بعضی زیرساخت‌های توسعه پایدار شهری همچون امنیت اجتماعی، حفاظت از محیط‌زیست و اشتغال را نیز تقویت می‌کند و با حمایت از تعاملات اجتماعی و بازتولید خاطرات جمعی، انسجام بخش روابط اجتماعی و فرهنگی شهروندان هستند. امروزه افزایش قابلیت پیاده مداری علاوه بر تأثیرات اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیست‌محیطی با توجه به نقشی که در سلامت جسمانی، درک محیط و ارتقای ایمنی و امنیت شهروندان دارد، به موضوعی اساسی در مبحث شهرسازی تبدیل‌شده است. شبکه پیاه راهی، بستری برای نظارت اجتماعی به‌ویژه در محل‌های خلوت و بدون نظارت اجتماعی، تأثیری مثبت در ارتقای حس امنیت دارد. گوهررستمی و همکاران (2020) در پژوهشی تحت عنوان مروری بر ادبیات مدیریت و ارزیابی عملکرد در سازمان‌های ورزشی با نگاهی به ورزش همگانی به این نتایج دست یافتند که به‌این‌علت که برنامه‌های تربیت‌بدنی و ورزش برای طیف گسترده‌ای از افراد اجرا می‌شود، از حساسیت ویژه‌ای برخوردار است و نمی‌توان بدون ارزیابی نیازهای آنان میزان دستیابی به اهداف را جهت تصمیم‌گیری‌های آتی مورد مقایسه قرارداد، به‌ویژه‌اینکه اهداف بلندمدت تربیت بنی و ورزش نیز روی همین افراد متمرکزشده است؛ و سایر برنامه‌ها و امکانات هم در راستای دستیابی به این اهداف سازماندهی می‌شوند. به‌طورکلی ضعف عمده بیشتر برنامه‌ها عدم نظارت و ارزیابی رسمی است درصورتی‌که تفکیک کاربردی نظارت ارزیابی در قبل و بعد از به‌کارگیری و برنامه بازخوردهای مستمر و مفیدی را برای مدیریت و سایر عوامل انسانی فراهم می‌کند. خدایاری و همکاران (2020) در پژوهشی تحت عنوان رابطه ارزیابی عملکرد و کیفیت زندگی کاری با اجرای تعهد سازمانی کارکنان اداره کل ورزش و جوانان استان تهران به این نتایج دست یافتند که بین ارزیابی عملکرد و کیفیت زندگی کاری با اجرای تعهدات سازمانی کارکنان اداره کل ورزش و جوانان استان تهران رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. ارزیابی عملکرد و کیفیت زندگی کاری اجرای تعهد سازمانی کارکنان اداره کل ورزش و جوانان استان تهران را پیش‌بینی می‌کنند. باروس² (2020) با استفاده از روش تحلیل پوششی داده­ها چارچوب ساده­ای را برای ارزیابی فدراسیون­های ورزشی و بهینه‌سازی فعالیت­های آموزشی آن­ها پیشنهاد کرد. در این تحقیق به‌منظور بهبود کارایی فدراسیون‌های با عملکرد ضعیف (نا کارا) ارزیابی مقایسه­ای صورت گرفته و نتیجه‌گیری شده است که فدراسیون­های ورزشی برای رسیدن به حداکثر بهره­وری در فعالیت­های آموزشی، غلبه بر کسری بودجه و کارایی فنی و تخصصی نیازمند یک محیط با کنترل سازمانی، قابلیت پاسخ‌گویی، شفافیت و کارایی هستند. ایدونگ یو³ (2020) در پژوهشی به ارزیابی اثربخشی سازمانی فدراسیون بیسبال کره جنوبی پرداخت. در این تحقیق از مدل مبتنی بر رضایت گروه­های ذینفع استفاده شد و نتایج نشان داد که هیئت‌رئیسه، مربیان و مدیران فدراسیون سه گروه اصلی ذینفع در اثربخشی سازمانی فدراسیون بیسبال کره­جنوبی به شمار می‌آمدند. علاوه بر این، صاحبان باشگاه­ها، داوران و کارکنان فدراسیون ذینفع‌هایی بودند که در رده‌های بعدی قرارداشتند. هوی⁴ (2020) در پژوهشی با عنوان عملکرد هیئت‌مدیره­ سازمان­های ورزشی داوطلبانه استرالیا، عملکرد هیئت‌مدیره‌ی این سازمان را در ایالت ویکتوریای استرالیا ارزیابی کرد و تفاوت بین ساختار هیئت‌های کارا، ناکارا و رابطه بین عملکرد با پارامترهای مختلفی از ساختار هیئت‌ها را بررسی نمود. در این پژوهش داده­ها از طریق مصاحبة ساختارمند با مدیران اجرایی، بررسی اسناد و مدارک هیئت و مصاحبه­ی نیمه­ساختارمند و حضوری مدیران­اجرایی، رؤسا و اعضای هیئت در مورد عملکرد هیئت، پیچیدگی، تمرکز و رسمیت هیئت­ها جمع‌آوری و با روش کمّی و کیفی آنالیز شدند. هفت سازمان مورد ارزیابی قرار گرفت که چهار سازمان کارا و سه سازمان نا کارا بودند. نتایج تحقیق نشان داد که مدیران اجرایی نقش اصلی را در کارایی هیئت‌مدیره­ سازمان­های ورزشی دارند. همچنین عملکرد هیئت یا تمرکز و رسمیت رابطة مستقیم دارد ولی با پیچیدگی رابطة مستقیم ندارد.

با توجه به بررسی­های جامع در زمینه ارزیابی عملکرد وزارت آموزش‌وپرورش در حوزه تربیت­بدنی، مدل ارزیابی ویژه­ای برای آن­ها که مبتنی بر یافته­های علمی و پژوهشی باشد، وجود ندارد و نظام ارزیابی کنونی محدود به تعدادی فرم­های ارزیابی است که از پشتوانه علمی و پژوهشی مناسبی برخوردار نیستند؛ ارزیابی­های صورت گرفته از سازمان­ها و مراکز ورزشی در ایران به‌ویژه فدراسیون­های ورزشی، عمدتاً به‌صورت مقاله و یا گزارش عملکرد بوده است. مقالات بیشتر رویکرد کمی عددی داشته و محتوا و آثار اجتماعی فعالیت­های منتخب سازمان­ها را بررسی کرده­اند و اکثراً در اجرا قابل پیاده­سازی نیستند؛ درحالی‌که گزارش­های عملکرد به ارائه آمار و ارقام در مورد فعالیت­های ورزشی پرداخته­اند. درمجموع، نظامی که توانایی تحلیل و ارزیابی عملکرد تمامی وزارت آموزش‌وپرورش را چه ازنظر کمی و چه ازنظر کیفی در برداشته باشد؛ وجود ندارد. در وزارت آموزش‌وپرورش به‌عنوان سازمان اصلی متولی آموزش کشـور کـه عملکـرد آن در کلیة ابعاد ورزش از تربیتی و همگانی گرفته تا قهرمـانی و حرفـه­اي تأثیرگذار اسـت و عملکـرد مدیران و کارکنان آن زمینه دستیابی به اهداف تربیت‌بدنی و آموزش را میسـر مـی­سـازد، لازم اسـت در زمینه عوامل مرتبط با عملکرد، پژوهش­هاي بیشتري صورت گیرد. ازاین‌رو محقق با توجه به شرح مبانی نظري این پژوهش، بیان دستاوردهاي مطالعاتی سایر پژوهشـگران و اعتقـاد بـه اینکـه زمینـه­هـاي قابل‌اعتنایی در حوزه ارزیابی عملکرد در این وزارتخانه وجود دارد و همچنین در پی یـافتن پیشـایندهاي عملکرد تربیت‌بدنی وزارت آموزش‌وپرورش، به­منظور پر کـردن شـکاف مطالعـاتی موجـود و آزمـون بیشـتر فرآیندهاي اثرگذار بر عملکرد سازمانی، در پی پاسخ به این سؤال هست: چگونه می­توان مدل ارزیابی عملکرد وزارت آموزش‌وپرورش در حوزه تربیت­بدنی را طراحی کرد؟ بعد از طراحی مدل ارزیابی عملکرد وزارت آموزش‌وپرورش در حوزه تربیت­بدنی محققین به دنبال پیداکردن وضعیت موجود و مطلوب مؤلفه­های مدل ارزیابی عملکرد وزارت آموزش‌وپرورش در حوزه تربیت­بدنی می­باشند.

روش­شناسی

پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی، ازنظر شیوه گردآوری داده­ها توصیفی- پیمایشی بود و بر اساس رویکرد پژوهش، آمیخته بود. در مرحله اول، برای ساخت مدل از روش کیفی تحلیل مضمون (تم) و برای آزمون مدل از روش کمی توصیفی- تحلیلی و از نوع همبستگی مبتنی بر مدل معادلات ساختاری استفاده گردید. روش پژوهش آمیخته از نوع اکتشافی متوالی بود؛ یعنی ابتدا کیفی و سپس کمی بود. ابزار مورداستفاده در این پژوهش بعد از انجام مصاحبه و رسیدن به اشباع نظری تدوین شد که شامل 75 گویه و در قالب 5 مؤلفه­ی کلی زیرساخت­ها، مدیریتی، انسانی، مالی و رویداد ورزشی، به‌صورت پنج گزینه­ای لیکرت (خیلی زیاد، 5 امتیاز تا خیلی کم، 1 امتیاز) تدوین شد.

جامعة آماری پژوهش حاضر در بخش کیفی شامل خبرگان حوزه مدیریت ورزشی بودند که در خصوص موضوع پژوهش تجربه و آگاهی لازم داشتند (این افراد حداقل یک پژوهش در حوزه ارزیابی عملکرد در سازمان­های ورزشی و آموزش‌وپرورش به چاپ رسانده بودند). همچنین مدیران تربیت­بدنی آموزش‌وپرورش کشور که سابقه مدیریت بیش از 5 سال و تحصیلات کارشناسی ارشد و دکتری داشتند، به‌عنوان مطلعین اصلی این حوزه بودند. به‌منظور شناسایی این افراد، از روش نمونه­گیری هدفمند استفاده گردید. این نمونه‌گیری تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت و درنهایت تعداد 21 نفر (14 استاد و 7 مدیر صف و ستادی) به‌عنوان نمونه در بخش کیفی مشخص گردیدند. همچنین جامعه آماری در بخش کمی پژوهش شامل کلیه مدیران و کارکنان اداره تربیت­بدنی آموزش‌وپرورش استان تهران بودند (175 نفر). با توجه به جدول حجم نمونه مورگان، تعداد 118 نفر بر اساس روش نمونه‌گیری در دسترس به‌عنوان نمونه پژوهش مشخص گردیدند. درنهایت پس از پخش و جمع‌آوری پرسشنامه‌های پژوهش؛ تعداد 102 پرسشنامه مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. شاخص آزمون KMO، کفایت نمونه­گیری را می­سنجد و مقدار 79/0 برای این آزمون به دست آمد که نشان از کفایت مناسب نمونه­ها دارد.

در بخش کیفی تحقیق جهت بررسی روایی از قابلیت باورپذیری (اعتبار)، انتقال‌پذیری و تأیید پذیری استفاده گردید (جدول 1).

 

جدول 1. روایی و پایایی بخش کیفی

		روش	نتیجه
روایی	قابلیت باورپذیری (اعتبار)	تأیید فرایند پژوهش توسط هفت متخصص	تأیید
		استفاده از دو کدگذار جهت کدگذاری چند نمونه مصاحبه	تأیید
	انتقال­پذیری	نظرات سه متخصص که در پژوهش مشارکت نداشتند	تأیید
	تاییدپذیری	ثبت و ضبط تمامی مصاحبه‌ها	تأیید
پایایی	مطالعه حسابرسی فرآیند	در اختیار قراردادن اطلاعات به اساتید راهنما و مشاور	تأیید
	توافق درون موضوعی دو کدگذار	تحلیل سه مصاحبه توسط محقق و همکار و مشخص نمودن کدهای مشابه و غیرمشابه	تعداد کل کدها: 86 تعداد کل توافقات: 38 تعداد کل عدم توافقات: 10 پایایی بین دو کدگذار: 4/88% بیشتر از 60% و تأیید پایایی

برازش مدل در سه بخش بررسی می‌شود:

1) برازش مدل‌های اندازه‌گیری، 2) برازش مدل ساختاری و 3) برازش مدل کلی.

برازش مدل اندازه‌گیری به‌وسیله ضرایب بارهای عاملی، آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی مورد ارزیابی قرار می­گیرد. بارعاملی از طریق محاسبه مقدار همبستگی شاخص‌های یک سازه با آن سازه محاسبه می‌شود که اگر این مقدار برابر و یا بیشتر از مقدار 5/0 شود مؤید این مطلب است که واریانس بین سازه و شاخص‌های آن از واریانس خطای اندازه­گیری آن سازه بیشتر بوده و پایایی (برازش مدل اندازه­گیری) در مورد آن سازه قابل‌قبول است.

در این پژوهش از دو بخش آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شد. در بخش آمار توصیفی از جداول و نمودارهای توصیفی برای بیان ویژگی‌های دموگرافیک و توصیفی پژوهش استفاده شد. از شاخص‌های کشیدگی و چولگی به‌منظور بررسی توزیع داده­ها (طبیعی و یا غیرطبیعی بودن) استفاده و برای بررسی و پاسخ به سؤالات پژوهش و رسم و تدوین مدل اندازه­گیری و مدل ساختاری از نرم­افزارهای SPSS نسخه 24 و Smart PLS نسخه 0/2 استفاده شد.

یافته­های پژوهش

یافته‌های توصیفی مربوط به نمونه‌های آماری پژوهش حاضر در جدول 2 به نمایش گذاشته‌شده است.

جدول 2: یافته‌های توصیفی پژوهش

	ویژگی‌های جمعیت شناختی	گروه‌ها	فراوانی	درصد
بخش کیفی پژوهش	جنسیت	مرد	18	7/85
		زن	3	3/14
	سطح تحصیلات	دکتری	17	9/80
		کارشناسی ارشد	4	1/19
بخش کمی پژوهش	جنسیت	مرد	76	5/74
		زن	26	5/25
	سطح تحصیلات	دکتری	10	8//9
		کارشناسی ارشد	23	5/22
		کارشناسی	69	6/67

 

 نتایج حاصل از 21 مصاحبه که تا حد اشباع نظری ادامه یافت و از طریق تحلیل مضمون در قالب 6 مؤلفه­ی کلی زیرساخت­ها، مدیریتی، انسانی، مالی و رویدادهای ورزشی انجام شد. جدول 3 نتایج مربوط به بخش کیفی را به نمایش گذاشته است.

جدول 3: کدگذاری بخش کیفی

مقوله اصلی	مقوله فرعی	مفاهیم
زیرساخت­ها	اماکن ورزشی	سرانه فضاهای ورزشی روباز آموزش‌وپرورش
		سرانه فضاهای ورزشی سرپوشیده آموزش‌وپرورش
		سرانه زمین­های چمن (طبیعی و مصنوعی) آموزش‌وپرورش
		سرانه استخرهای شنای آموزش‌وپرورش
		سرانه فضاهای ورزشی مخصوص دختران
		بهداشت اماکن ورزشی
		استانداردسازی اماکن ورزشی
		زیباسازی اماکن ورزشی
		فضای اداری تربیت‌بدنی آموزش‌وپرورش
	تجهیزات ورزشی	تجهیزات ورزشی کافی
		تجهیزات ورزشی متنوع (انواع رشته­های ورزشی)
		تجهیزات ورزشی استاندارد
		تجهیزات ورزشی بهداشتی
		تجهیزات ورزشی ایمن
		تجهیزات ورزشی مدرن و به‌روز
	فناوری	دسترسی به اینترنت در اداره و اماکن ورزشی
		حضور در رسانه­های مجازی
		به‌روز بودن سایت اداره
مدیریتی	برنامه­ریزی	مشارکت ذینفعان در تدوین برنامه
		انجام برنامه­ریزی کوتاه­مدت و میان­مدت
		انجام برنامه­ریزی بلندمدت و استراتژیک
		انجام برنامه­­ریزی عملیاتی
		میزان پایبندی به برنامه­ریزی انجام‌شده در مدیران و کارکنان
		ابلاغ برنامه­های تدوین‌شده به‌تمامی ادارات
		توجیه برنامه­های تدوین‌شده به عاملان برنامه
	گزارش دهی	تدوین شاخص­های گزارش به‌صورت منظم
		ارائه گزارش عملکرد به‌صورت هفتگی و ماهانه
		ارائه گزارش عملکرد به‌صورت فصلی و سالانه
		بایگانی نمودن گزارش عملکرد به‌صورت سیستمی
		ارائه بازخورد به کارکنان و مدیران بعد از تهیه گزارش
	انجمن­ها و کانون­های ورزشی	میزان فعالیت کانون­های ورزشی
		میزان فعالیت انجمن­های ورزشی
		تعداد دانش­آموزان حاضر در انجمن­ها و کانون­های ورزشی
		تعداد معلمان ورزش و مربیان در انجمن­ها و کانون­های ورزشی
	شبکه­سازی	ارتباط با فدراسیون ورزش دانش­آموزی
		ارتباط با هیئت­های ورزش دانش­آموزی
		ارتباط با سایر فدراسیون­های ورزشی
		ارتباط با وزارت ورزش و جوانان و ادارات آن
		ارتباط با خیرین ورزش­یار در آموزش‌وپرورش
انسانی	کارکنان	وجود کارکنان باانگیزه و علاقمند
		وجود کارکنان متخصص و باتجربه
		وجود کارکنان تحصیل‌کرده
	مدیران	وجود مدیران باانگیزه و علاقه‌مند
		وجود مدیران متخصص و باتجربه
		تحصیلات مدیران
		مدیران آشنا با مفاهیم ارزیابی عملکرد
		مدیرانی دارای ویژگی­های شخصیتی مناسب (کاریزماتیک، خلاق)
		مدیران توانمند در شبکه­سازی
	مربیان (معلمان ورزش)	میزان شرکت معلمان ورزش در دوره­های ضمن خدمت
		سطح سواد معلمان ورزش
		تعداد مدارک مربیگری معلمان ورزش
		میزان انگیزه و علاقه‌مندی معلمان ورزش
		میزان مشارکت معلمان ورزش در کانون­های ورزشی و فعالیت­های فوق‌برنامه
		تخصص حداقل در یک‌رشته ورزشی در معلمان ورزش
مالی	حقوق و مزایا	پرداخت به‌موقع و کامل حقوق و مزایای مربیان فوق‌برنامه
		پرداخت به‌موقع و کامل حقوق و مزایای کارکنان اجرایی
		پرداخت به‌موقع و کامل حقوق و مزایای داوران
	درآمد	میزان درآمد از اجاره اماکن ورزشی
		میزان درآمد از کمک­های دولتی
		سایر منابع درآمدی (خیرین، والدین، دولت و ...)
	هزینه­ها	هزینه منابع انرژی (آب، برق، گاز، تلفن، اینترنت)
		هزینه ساخت، تجهیز و نگهداری اماکن ورزشی
		هزینه منابع انسانی
		هزینه برگزاری رویدادهای ورزشی
		هزینه جوایز رویدادهای ورزشی
رویدادهای ورزشی	جشنواره­های ورزشی	تعداد جشنواره­های ورزشی برگزارشده در سال
		تعداد مشارکت­کنندگان در جشنواره­های ورزشی در سال
		تعداد مدارس مشارکت­کننده در جشنواره­های ورزشی در سال
		تعداد رشته­های ورزشی حاضر در جشنواره­های ورزشی در سال
		تعداد جشنواره­های ورزشی به تفکیک جنسیت
		تعداد جشنواره­های ورزشی در سطح مدرسه، منطقه و کشوری
	هماهنگی	هماهنگی جهت رزرو سالن­های ورزشی برای برگزاری رویدادهای ورزشی
		هماهنگی جهت تهیه جوایز
		هماهنگی جهت حضور داوران و عوامل اجرایی
		زمان‌بندی برگزاری رویداد ورزشی

 

با توجه به نتایج بخش کیفی، مدل مفهومی پژوهش شکل گرفت. شکل 1 مدل مفهومی پژوهش را نشان می‌دهد.

 

 

شکل 1: مدل مفهومی پژوهش

به‌منظور بررسی مدل پژوهش در بخش کمی، از روش معادلات ساختاری استفاده گردید. شکل 3 مدل پژوهش در حالت ساختاری و شکل 3 مدل پژوهش را حالت ضرایب تی را نشان می­دهد.

شکل 3: ضرایب تی مدل

 

شکل 2: مدل ساختاری پژوهش

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

برای بررسی برازش مدل ساختاری پژوهش از چندین معیار استفاده می‌شود که اولین و اساسی‌ترین معیار، ضرایب معنی‌داری t یا همان مقادیر t-values می­باشد. درصورتی‌که مقدار این اعداد از 96/1 بیشتر شود، نشان از صحت رابطه­ی بین متغیرها و درنتیجه تأیید روابط در سطح اطمینان 95/0 است. با توجه به نتایج مدل پژوهش مشخص گردید که تمامی روابط موجود در مدل دارای میزان ضریب تی معناداری می‌باشد که نشان‌دهنده معنادار بودن تأثیر میان روابط می‌باشد. جدول 4 نتایج مربوط به شاخص‌های برازش مدل فوق را نشان می‌دهد.

جدول 4. شاخص­های به زارش مدل پژوهش

	زیرساخت	مدیریتی	انسانی	مالی	رویداد ورزشی
آلفای کرونباخ	77/0	81/0	79/0	80/0	73/0
پایایی ترکیبی	80/0	79/0	75/0	77/0	70/0
روایی همگرا	61/0	53/0	55/0	56/0	50/0
R2	55/0	71/0	72/0	29/0	47/0
Q2	40/0	51/0	59/0	61/0	40/0
GOF	51/0	60/0	59/0	58/0	66/0

نتایج مربوط به شاخص های برازش پژوهش نشان داد که مقدار مربوط به آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی متغیرها در همه مؤلفه‌ها، بالاتر از 7/0 می­باشد که حاکی از پایایی مناسب مدل دارد. همچنین نتایج پژوهش مشخص نمود که میزان روایی همگرا برای تمامی مؤلفه‌ها بالاتر از سطح معیار 5/0 می‌باشد که نشان دهنده مناسب بودن میزان روایی همگرا پژوهش می‌باشد. همچنین روایی واگرا در پژوهش حاضر نیز در قالب ماتریس مؤلفه در مؤلفه، موردبررسی و تأیید قرار گرفت. همچنین مطابق با شکل شماره 2 تمامی بارهای عاملی مربوط به مؤلفه‌های پژوهش، بیش از 5/0 می‌باشد که نشان‌دهنده مناسب بودن این معیار می‌باشد.

با توجه به سه مقدار 0.19، 0.33 و 0.67 که به‌عنوان مقادیر ضعیف، متوسط و قوی برای R2 معرفی شده است، در زیرساخت­ها و رویداد ورزشی متوسط، در مدیریتی و انسانی قوی و در مالی و رویداد ورزشی ضعیف می­باشد. با توجه به سه مقدار 0.02، 0.15 و 0.32 که به‌عنوان مقادیر ضعیف، متوسط و قوی برای Q2 معرفی‌شده است و در همه مؤلفه‌ها، مقدار بیشتر از 0.32 به دست آمد که نشان از مناسب بودن این شاخص دارد. با توجه به سه مقدار 0.01، 0.25 و 0.32 که به‌عنوان مقادیر ضعیف، متوسط و قوی برای GOF معرفی‌شده است و در همه مؤلفه‌ها، مقدار بیشتراز 0.32 به دست آمد که نشان از برازش کلی قوی مدل دارد. با این توجه مشخص گردید که مدل ارائه‌شده در پژوهش حاضر، از برازش مناسبی برخوردار می­باشد. همچنین مشخص گردید که عوامل انسانی، مدیریتی، زیرساختی، رویداد ورزشی و مالی، به ترتیب از مهم­ترین شاخص­های ارزیابی عملکرد تربیت‌بدنی آموزش‌وپرورش کشور می­باشند.

بحث و نتیجه­گیری

پژوهش حاضر باهدف طراحی مدل ارزیابی عملکرد وزارت آموزش‌وپرورش در حوزه تربیت­بدنی اجرا گردید. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که مؤلفه­های موردنظر در ارزیابی عملکرد آموزش‌وپرورش در حوزه تربیت­بدنی به ترتیب شامل عوامل انسانی، مدیریتی، زیرساختی، رویداد ورزشی و مالی می­باشد. همچنین نتایج پژوهش حاضر نشان داد که مدل پژوهش از برازش مناسبی برخوردار می­باشد. بدون­شک براي نیل به توسعۀ همه‌جانبه و پایدار در بخش­هاي مختلف سازمان، نیازمند نیروهـایی هستیم که ضمن داشتن توانایی­هاي لازم براي انجام وظایف خـود، داراي انگیـزة کـافی و نیـز متعهـد بـه اجراي اهداف و برنامه­هاي سازمان باشند. وزارت آموزش‌وپرورش به‌عنوان متولی آموزش و تربیت کشور و مسئول اجراي نظـام جـامع توسـعه آموزشی کشور جهت سازگاري با تغییرات روزافزون، سریع و نامطمئن محیطی، نیازمند کارکنانی باانگیزه، متعهد و رضایتمندي است که در امور سازمانی مشارکت و همکاري داشته و زمینه ارتقاء عملکـرد سـازمان را فراهم نمایند. بدین منظور به نظر می­رسـد سیاسـت­هاي مناسـب ارزیابی عملکرد در ایـن نهـاد، در بهبود دستاوردهاي عملکرد سـازمان در راسـتاي اهـداف توسـعه تربیت‌بدنی و ورزش کشور مؤثر باشد. وزارت آموزش‌وپرورش، جزء سازمان­هایی به­حسـاب مـی­آیـد کـه بـه دلیل توجه و حساسیت زیاد عموم مـردم بـه عملکـرد آن در حوزه‌های تحـت پوشـش یعنـی آموزش، تربیت و ورزش، نیازمند کسب برتري درصحنه رقابت با سایر سـازمان­ها اسـت، کـه ایـن موضـوع زمینـه تحقیـق و بررسی بیشتر در رابطه با فاکتورهاي اثرگذار بر عملکرد این وزارت را برجسته‌تر می­سازد. مطمئن، یکی از شیوه‌های مؤثر جهت حفظ رقابت در صحنه­هاي داخلی و بین‌المللی، اتخاذ سیاست­هاي شایسته بهره­گیري از سیستم ارزیابی عملکرد باکفایت است.

نتایج تحقیق حاضر نشان داد که عوامل انسانی از مؤلفه­های اصلی در ارزیابی عملکرد تربیت­بدنی آموزش‌وپرورش می‌باشد که این یافته با یافته­های ایزدنژاد و همکاران (2021)، خدایاری و همکاران (2020)، سلیمی و همکاران (2018)، باروس (2020) و هونگ⁵ و همکاران (2015) همسو می‌باشد؛ بنابراین می­توان نتیجه گرفت که نيروي انساني هر سازمان، عامل اصلي حيات آن سازمان است و ازاین‌رو شناخت انسان براي مديريت اثربخش آن ضروري است. رفتار فردی و گروهی يا به عبارتي رفتار انساني در سازمان تلاش­هاي نظام‌اند براي شناخت و درك رفتار انسان در سازمان است تا با كنترل رفتار و استفاده از آن، تحقق اهداف سازماني امکان‌پذیر گردد. شناسايي علل رفتار و چگونگي به‌کارگیری رفتارها در راستاي اهداف سازماني مسئله محوري در مديريت رفتار سازماني است. همة منابع انسانی کم‌وبیش اطلاعاتی را از محیط بیرونی سازمان یا خود سازمان جمع‌آوری می­­کنند و نقش پایش یا دیده‌بانی را به عهده‌دارند، وقتی اطلاعاتی را به اعضای دیگر سازمان انتقال می­دهند نقش توزیع‌کننده اطلاعات را ایفا می­کنند و وقتی سازمان را به محیط و عوامل ذی نفوذ بیرون سازمان معرفی می­کنند نقش سخنگوی سازمان را به عهده دارند، درواقع این موارد جزء رفتار بین فردی محسوب می­شود. نقش­های تصمیم­گیری همة کارمندان تصمیماتی اتخاذ و مسائلی را حل می­کنند. وقتی کارمندان کارها و پروژه­های جدیدی را برای افزایش عملکرد موفقیت سازمان شروع می­کنند، نقش کارآفرین را به عهده‌دارند، وقتی اقدامات اصلاحی را برای مسائل غیرمنتظره و پیش‌بینی‌نشده انجام می­دهند نقش حلال مشکلات را به عهده می­گیرند، بنابراین با توجه به موارد فوق می­توان گفت که شاخص­های انسانی ازجمله عوامل مهم در ارزیابی عملکرد تربیت­بدنی آموزش‌وپرورش محسوب می­شوند.

همچنین نتایج تحقیق حاضر نشان داد که عوامل مدیریتی از مؤلفه­های اصلی در ارزیابی عملکرد تربیت­بدنی آموزش‌وپرورش می‌باشد که این یافته با یافته­های رمضانی­نژادصادق (2018)، ثامرالرداد (2015) و روچ⁶ و همکاران (2014) همسو می‌باشد. در واقع در هر سازمان، وظیفه مدیر یک سازمان ارزیابی عملکرد پرسنل می‌باشد تا از صحت‌وسقم عملکرد افراد در راستای استراتژی‌های سازمانی اطمینان حاصل نمایند. درواقع سنجش مداوم عملکرد کارکنان برای به انجام رساندن وظایف خود در جهت رسیدن به اهداف سازمانی از مهم‌ترین وظایف مدیر آن سازمان هست. همچنین هر شغلی دارای یکسری وظایف می‌باشد که در چهارچوب استانداردهای تعریف‌شده است؛ بنابراین نظارت و کنترل بر انجام وظایف در چهارچوب استانداردهای تعریف‌شده به‌منظور دستیابی به اهداف از پیش تعیین‌شده برای آن سازمان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هست. بهبود مستمر عملکرد سازمان­ها، نیروی عظیم هم­افزایی ایجاد می­کند که این نیروها می­تواند پشتیبان برنامه رشد، توسعه و ایجاد فرصت­های تعالی سازمانی شود. بدون بررسی و کسب آگاهی از میزان پیشرفت و دستیابی به اهداف و بدون شناسایی چالش­های پیش روی سازمان و کسب بازخورد و اطلاع از میزان اجرای سیاست­های تدوین‌شده و شناسایی مواردی که به بهبود جدی نیاز دارند، بهبود مستمر عملکرد میسر نخواهد شد. تمامی موارد یادشده بدون اندازه­گیری و ارزیابی امکان‌پذیر نیست (Nejadsajadi, 2014). ارزیابی عملکرد بایستی از چنان جامعیتی برخوردار باشد که بتواند تمامی ابعاد پیرامون مترتب بر فعالیت مدیریت سازمان­ها را با عملکرد آن­ها مرتبط نموده و نقش تصمیمات مدیران در نیل به اهداف و ارتقا عملکرد آن­ها را منعکس نماید. با توجه به نقش کلیدی وزارت آموزش‌وپرورش در امر آموزش، ارزیابی عملکرد تربیت‌بدنی در این نهاد از اهمیت بسزایی برخوردار است. رتبه­بندی منابع انسانی این وزارت خانه ازنظر ارزیابی عملکرد می­تواند به‌تمامی ذینفعان و تصمیم گیران ازجمله دولت و مجلس، فدراسیون­های ورزشی، باشگاه­های ورزشی، رسانه­ها، تأمین­کنندگان، سرمایه‌گذاران و حامیان مالی، استفاده­کنندگان از خدمات، مدیران، کارکنان و ... دیدگاه روشن و شفافی از وضعیت این وزارت خانه در مقایسه با سازمان­های دارای فعالیت مشابه (سازمان­ها و ارگان‌های ورزشی دیگر) ارائه نماید.

همچنین نتایج تحقیق حاضر نشان داد که عوامل زیرساختی از مؤلفه­های اصلی در ارزیابی عملکرد تربیت­بدنی آموزش‌وپرورش می‌باشد که این یافته با یافته­های خزاعی نژاد و همکاران (2021)، خدایاری و همکاران (2020) و شهیرلا⁷ و همکاران (2015) همسو می‌باشد. در فرآیند ارزیابی عملکرد، شناسایی و کاربرد معیارهای کلیدی عملکرد برای سازمان­ها حیاتی است، زیرا استفاده از آن­ها، اطلاعات مهمی را برای اندازه­گیری پیشرفت سازمان فراهم نموده و کمیت قابل‌توجهی از اطلاعات سازمانی را در یک وضعیت جامع و فراگیر گردآوری می­کند. با تشخیص نقاط کلیدی در فرآیند اجرای فعالیت سازمان­های ورزشی و تعیین معیارها و شاخص­های کمی برای آن­ها می­توان فرآیندهای طولانی و پیچیده توسعه ورزش را نظارت و ارزشیابی کرد و از میزان حصول به اهداف کمی و کیفی ورزش اطمینان حاصل نمود تا در این رهگذر هم بتوان فرآیندهای کارآ و اثربخش را در بین دستگاه­های ورزشی شناسایی کرد و هم بتوان نظام تقدیر و پاداش­دهی را بر نظام ارزیابی عملکرد وزارت آموزش‌وپرورش استوار نمود. سازمان­ها و نهادهای مختلف هر جامعه­ای به دنبال طراحی مدل­های ارزیابی و نظارتی کارآمد بر ساختار خود می­باشند. شناسایی نقاط کلیدی فرآیندها و مسیرهای اجرایی هر فعالیت توسط کارشناسان خبره و طراحی قالب­های نظارت و ارزیابی بر عناصر کلیدی، نقش مهمی را در مدل­سازی نظام ارزیابی ایفا می­کنند. تدوین معیارها و شاخص­های خرد و کلان ناظر بر دستگاه­های ورزشی گامی در جهت حصول اطمینان از اجرای بهینه برنامه­های ورزشی است که تحکیم‌بخش نظام توسعه پایدار ورزش است. ارزیابی عملکرد سازمان­ها با شیوهای درست و علمی موجب تشخیص نارسایی­ها و ضعف­ها، بهبود و اصلاح اختلالات زیان­آور، افزایش بهره­وری و رشد و ارتقای کیفی امور، پرورش استعدادهای کارکنان و تقویت انگیزش آن­ها، ایجاد فرصت رقابت سالم، برقراری نظام شایستگی و بهبود مدیریت خواهد شد. شاخص­های ارزیابی به تشخیص راه کمک می­کنند و انتخاب راه صحیح و رسیدن به مقصد را میسر می­سازند.

همچنین نتایج تحقیق حاضر نشان داد که عوامل مالی از مؤلفه­های اصلی در ارزیابی عملکرد تربیت­بدنی آموزش‌وپرورش می‌باشد که این یافته با یافته­های گوهررستمی و همکاران (2020)، نژادسجادی (2014)، ادینگ یو (2020) و باروس (2020) همسو می‌باشد. درواقع مديران می‌توانند به‌منظور نظارت و تأثيرگذارى بر رفتار افراد سازمان و افزايش بهره‌وری فردى و سازمانى، از طراحى مناسب نظام جبرانى خدمات استفاده كنند. نظام جبران خدمات مناسب مى­تواند به جذب و حفظ و پرورش نيروى انسانى منجر گردد. جبران خدمات نه‌فقط شامل دريافتى­هاى بيرونى مانند حقوق و مزايا بلكه شامل تمام دريافتى­هاى ديگر كه در طبيعت شغل است مى­باشد، مانند شناسايى و مطرح‌شدن، ترفيع، فراهم كردن فرصت‌های پيشرفت، شغل غنى و پرمحتوا و شرايط كارى مطلوب و همچنين فرهنگ‌سازمانی مناسب.

 

بنابراین با توجه به نتایج پژوهش می­توان نتیجه گرفت که چون شاخص­های انسانی ازجمله عوامل مهم در ارزیابی عملکرد وزارت آموزش‌وپرورش در حوزه تربیت­بدنی می باشد بنابراین رفتار فردی و گروهی يا به عبارتي رفتار انساني در کارکنان باید تقویت شود تا با كنترل رفتار و استفاده از آن، تحقق اهداف سازماني امکان‌پذیر گردد. همچنین می­توان نتیجه گرفت که چون شاخص­های مدیریتی ازجمله عوامل مهم در ارزیابی عملکرد وزارت آموزش‌وپرورش در حوزه تربیت­بدنی می باشد بنابراین تعیین مدیران لایق و متخصص در این وزارت خانه می­تواند به‌تمامی ذینفعان و تصمیم گیران ازجمله دولت و مجلس، فدراسیون­های ورزشی، باشگاه­های ورزشی، رسانه­ها، تأمین­کنندگان، سرمایه‌گذاران و حامیان مالی، استفاده­کنندگان از خدمات، مدیران، کارکنان و ... دیدگاه روشن و شفافی از وضعیت این وزارت خانه در مقایسه با سازمان­های دارای فعالیت مشابه (سازمان­ها و ارگان‌های ورزشی دیگر) ارائه نماید. همچنین می­توان نتیجه گرفت که چون شاخص­های زیرساختی ازجمله عوامل مهم در ارزیابی عملکرد وزارت آموزش‌وپرورش در حوزه تربیت­بدنی می باشد بنابراین شناسایی نقاط کلیدی زیرساختی و مسیرهای اجرایی هر فعالیت توسط کارشناسان خبره و طراحی قالب­های نظارت و ارزیابی بر عناصر کلیدی، نقش مهمی را در مدل­سازی نظام ارزیابی ایفا می­کنند. همچنین می­توان نتیجه گرفت که چون شاخص­های مالی ازجمله عوامل مهم در ارزیابی عملکرد وزارت آموزش‌وپرورش در حوزه تربیت­بدنی می باشد بنابراین مديران می‌توانند به‌منظور نظارت و تأثيرگذارى بر رفتار افراد سازمان و افزايش بهره‌وری فردى و سازمانى، از طراحى مناسب نظام جبرانى خدمات استفاده كنند. از جمله محدودیت های این پژوهش می­توان به عدم همکاری برخی از مدیران آموزشگاه­ها، متفاوت بودن سطح تحصیلات آزمودنی­ها و محدود بودن پژوهش به استان تهران می باشد.

هر مدل ارزیابی بایستی هدف­های کاملاً روشنی داشته باشند و دقیقاً متناسب بافرهنگ و شرایط خاص آن سازمان و با مشارکت مدیران و منابع انسانی آن طراحی گردد. هر مدلی که برای ارزیابی عملکرد، انتخاب و به کار گرفته می­شود بایستی بومی‌شود و از طریق آموزش، آن را فرهنگ‌سازی نمائیم و در این مسیر از حمایت­های مستمر عالی مقامات سازمان برخوردار باشیم. درمجموع طراحی ارزیابی عملکرد وزارت آموزش‌وپرورش در حوزه تربیت­بدنی می­تواند کاربردهای مفیدی برای ورزش کشور داشته باشد که از آن جمله می­توان به موارد زیر اشاره کرد:

1-امکان مقایسه عملکرد کارکنان وزارت آموزش‌وپرورش و مشخص کردن افراد موفق و به‌تبع آن تخصیص بودجه و پاداش بیشتر به آنان را فراهم می­کند.

2- انگیزه مدیران، مسئولان و کارکنان وزارت آموزش‌وپرورش را برای ارتقای عملکرد سازمانی افزایش می­دهد.

3-به تصمیم­گیری و تجدیدنظر دولت و وزارت آموزش‌وپرورش در خصوص حمایت، مداخله، تنبیه یا تشویق و هدایت زیرمجموعه این وزارت خانه کمک می­کند.

4- باعث ایجاد اطلاعات برای مدیران در تصمیم­گیری­های مدیریتی خواهد بود، چراکه بخش زیادی از اطلاعات لازم برای تصمیم‌گیری‌های مدیریتی از طریق اندازه­گیری و ارزیابی سیستم عملکرد فراهم می­آید.

5- ارتقای پاسخگویی و شفافیت وزارت آموزش‌وپرورش.

6- تصحیح اهداف، سیاست­ها، وظایف و برنامه­های وزارت آموزش‌وپرورش و بررسی فلسفه وجودی آن­ها با استفاده از نتایج به‌دست‌آمده از ارزیابی عملکرد و تدوین واقع‌بینانه آن­ها.

تشکر و قدردانی

 نویسندگان از تمامی شرکت­کنندگان، متخصصین و اساتیدی که در راستای دستیابی به اهداف این پژوهش ما را یاری نمودند، صمیمانه قدردانی می­نمایند.

 

Reference

Ahmadi, S. (2014). Development of performance evaluation indicators for wushu sports delegations, Master Thesis, Birjand University. (Persian)

Barros, p. Carlos. (2020). Incentive regulation and efficiency in sport organizational training activities, Sport Management Review, 6:33-52.

Euidong Yoo. (2020). an examination of organizational effectiveness of the Korea Baseball Organization Ph.D Dissertation, the Florida State University.

Goharrostami, H. Asheghi, B. (2020). A Review of Management and Performance Evaluation Literature in Sports Organizations with a Look at Public Sports, National Conference on New Sports Science and Health, Ilam. (Persian)

Hoye, R., Parent, M. M., Taks, M., Naraine, M. L., Seguin, B., & Thompson, A. (2020). Design archetype utility for understanding and analyzing the governance of contemporary national sport organizations. Sport Management Review, 23(4), 576-587.

Huang, F; Ye, Y; Kao, C; (2015), Developing a novel Intuitionistic Fuzzy Importance–performance Analysis for evaluating corporate social responsibility in sport tourism event, Expert Systems with Applications, 42(19), 6530-6538.

Izadnejad, S, Amiri, A. (2021). Study and evaluation of the performance of supporting spaces of commercial and sports centers of Shahrabadan, National Conference on Architecture, Civil Engineering, Urban Planning and Horizons of Islamic Art in the statement of the second step of the revolution, Tabriz. (Persian).

Khazaeinejad, F. Alizadeh Afshar, F. Behnamzadeh, M. Mansori, N. (2021). Evaluating the performance of urban management from the perspective of citizens studied in the central part of Bojnourd, National Conference on Architecture, Civil Engineering, Urban Planning and Horizons of Islamic Art in the statement of the second step of the revolution, Tabriz. (Persian)

Khodayari, S. Khodayari, A. Bagherian, M. (2020). The Relationship between Performance Evaluation and Quality of Work Life with the Implementation of Organizational Commitment of the Employees of the General Directorate of Sports and Youth of Tehran Province, Fifth National Conference on Applied Research in Physical Education, Sports Science and Championship, Tehran. (Persian)

Latham, G., Almost, J., Mann, S. & Moore, C. (2015). New Development in Performance Management, Organizational Dynamics, 34(1), PP.77-87.

Nejad Sajjadi, A. (2014). Develop a strategy implementation model and design a strategy map of Tehran Municipality Sports Organization using the balanced scorecard technique. PhD Thesis, University of Tehran. (Persian)

Papadimitriou, D., Taylor, R. (2019). Organizational effectiveness of Hellenic national sports organizations: A multiple constituency approach. Sport Management Review, 3, 23-46.

Ramazaninejad, A. Rahimnejad, I. (2018). Performance Evaluation of the Ministry of Sports and Youth Balanced Scorecard, 7th National Conference on Accounting and Management Applications, Tehran. (Persian)

Roch, Sylvia G., Mishra, Vipanchi, Trombini, Eugene. (2014). Does Selection MeasureScoring Influence Motivation: One size fits all? International Journal of Selection and Assessment, Vol. 22, No. 1, 23- 39.

Salimi, M. Khodaparast, M. (2018). Presenting and Implementing the Balanced Scorecard Model-Gray Clustering Analysis in Performance Evaluation and Ranking of Sports and Youth Offices, Journal of Sports Management Studies, 10 (47). (Persian)

Samer Aradad, A. (2015). Analysis and Prioritization of Performance Evaluation Criteria of Iraqi Professional Handball Coaches, Master Thesis, Ferdowsi University of Mashhad. (Persian)

shahril, M. I. B., & Salimin, N. B. (2015). The Validity and Reliability of ISO Test towards the Performance Assessment of Future Physical Education Teachers in Teaching and Learning Process. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 195, 814-820.

 

13

 

---

[1] .Thorelli

[2] . Barros

[3]  - Euidong Yoo

[4]  - Hoye

[5] . Huang

[6] . Roch

[7] . shahril

---