بررسی سبک‌شناسانه مثنوی «عقاب» خانلری از منظر ویژگی‌های زبانی، ادبی و فکری

محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی

نفیسه نیکخواه ¹

1 - کارشناسی ارشد رشتۀ زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد

تاریخ دریافت : 1394/10/26 تاریخ پذیرش : 1394/12/14 تاریخ انتشار : 1395/06/01

کلید واژه: سبک شناسی, Characterization, شخصیت پردازی, سطح زبانی, خانلری, شعر "عقاب", سطح ادبی, سطح فکری, Khanlari, "eagle" poem, style logy, literary level, lingual level, mental level,

چکیده مقاله :

پرویز ناتل خانلری از چهره‌های برجسته فرهنگ و ادب فارسی در دوران معاصر است. برگزیده‌ترین مجموعه شعری خانلری ماه در مرداب است و مشهورترین شعر او که در سال 1318 سرود شعری است با عنوان "عقاب" که عبارت است از برداشتی نو از روایتی کهن در قالب مثنوی. این شعر دارای ویژگی‌های بلاغی و زبانی و شخصیت‌پردازی منحصر به فردی است که آن را از دیگر اشعار وی متمایز کرده است. علاوه براین جوّ فکری حاکم بر این اثر در بیان نیروهایی است که همواره در درون خانلری با هم در کشاکش بوده و گاهی یکی بر دیگری رجحان می‌یافت اما وی هرگز نتوانست درستی و انسانیت را مطرود کند.

چکیده انگلیسی:

Paviz Natel Khanlari is one of the prominent faces of the persio culture and literature in the contemporary periods. The most selected poetical collection of Khanlari is "The Moon in lagoon" and the most well-known his poem is a poetical song with the title of "eagle" in 1318 which consists of new understanding from the old narrative in form of Mathnavi (couplet poet) pattern. This poem possesses eloquence and lingual characteristics and unique characterization which has distinguished that from other poems. Furthermore, the mental atmosphere dominant on this work includes expressing powers which had ever been in struggle within Khanlari and sometimes one had preference over the other, but he couldn’t t never reject truth and humanity.

منابع و مأخذ:

1)       اسکولز، رابرت. (1377). عناصر داستان، ترجمۀ فرزانه طاهری. تهران: مرکز.

2)       بهار، محمد تقی. (1381). سبک شناسی : تاریخ تطور نثر فارسی، ج1، تهران: زوار.

3)       داد، سیما. (1371). فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید.

4)       دهخدا، علی اکبر. (1377). لغت نامه دهخدا . انتشارات دانشگاه تهران .

5)       سعدی شیرازی، مصلح الدین. (1359). بوستان. تصحیح دکتر غلامحسین یوسفی. تهران: انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی.

6)       سمیعی (گیلانی)، احمد. (1386). مبانی سبک شناسی شعر. نشریه علمی- پژوهشی ادب پژوهی. شماره دوم.

7)       شفیعی کدکنی، محمد رضا .(1370). موسیقی شعر. ویرایش 3 ، تهران : آگاه.

8)       شمیسا ، سیروس.(1384). کلیات سبک شناسی [ویراست 2] تهران: میترا .

9)       فضائلی، حبیب الله. (1349). اطلس خط: تحقیق در خطوط اسلامی. اصفهان: انجمن آثار ملی اصفهان.

10)    عظیمی، میلاد. (1388). "عقاب" : نقد و تحلیل اشعار پرویز ناتل خانلری. تهران : سخن.

11)    کزازی، میرجلال الدین. (1376). پرنیان پندار: جستارهایی در ادب و فرهنگ. تهران: روزنه.

12)    محجوب، محمدجعفر. (1350). سبک خراسانی در شعر فارسی. تهران: دانشسرای عالی.

13)    مدرس زاده، محمدرضا (1387). سبک شناسی قافیه در شعر فارسی. نشریه علمی- پژوهشی گوهر گویا. سال دوم. شماره 7.

14)    میر صادقی، جمال. ( 1376). عناصر داستان. تهران : سخن. 

15)    ناتل خانلری، پرویز. ( 1377). مجموعه ماه در مرداب. تهران : معین.

16)    وحیدیان کامیار، تقی. (1372). وزن و قافیه شعر فارسی. تهران: نشر دانشگاهی.

17)    همایی، جلال الدین. (1373). فنون بلاغت و صناعات ادبی. چاپ دهم: هما. 

18)    یاحقی، محمد جعفر. ( 1378). جویبار لحظه‌ها : جریان‌های ادبی معاصر ایران. تهران: جامی.

19)    یوسفی، غلامحسین. (1377). چشمۀ روشن. تهران: علمی.