ادبیات غنایی و هنر معماری سنتی یزد

محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی

محمود صادق‌زاده ¹ (دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، ایران)
صدیقه رمضانخانی ² (دانشجوی دکتری پژوهش محور دانشگاه آزاد اسلامی یزد)

تاریخ دریافت : 1395/04/02 تاریخ پذیرش : 1396/06/07 تاریخ انتشار : 1395/12/01

کلید واژه: Yazd, Lyric Literature, «ادبیات غنایی», «شهر یزد», «معماری سنتی», «مکانهای تاریخی», «عناصر معنایی», traditional architecture, semantic elements, historical places,

چکیده مقاله :

ادبیات غنایی کهن‌ترین شکل شعری است که سراینده آن درپی بروز احساسات و عواطف درونی خود است. ویژگی‌های شعر غنایی عشق، خشم، لذت، سوگ، تفاخر و مانند این هاست و عنصر اصلی این نوع ادبیات تخیل است. شاعر شعر غنایی از دنیا و آن سوی حیات مادی سخن می‌گوید. ازسویی یکی از وجوه هویّتی ایرانیان، آثار تاریخی است که فراتر از یک بنا و جایگاه زیستن برای ما معنا شده است. یکی از استان هایی که معماری تاریخی اش هم از جهت ظاهر و هم باطن قابلیت توجّه دارد، استان یزد است که عناصر ظاهری در بناهای تاریخی اش، با جلوه های باطنی آن؛ چون زیبایی، ذوق، لذّت، تفاخر، احساس، تجربه، تخیل و غیره پیوندی عمیق یافته اند. دربارۀ معماری سنتی از وجوه گوناگون کتابها و مقالات زیادی به چاپ رسیده اما کمتر اثری با محوریّت ادبیات غنایی به بناهای سنتی توجّه کرده است. با این وصف آیا تنها کالبد باشکوه آثار تاریخی است که بیننده را مجذوب می سازد و یا درون مایه هایی هم وجود دارند که با بناهای سنتی عجین شده و بیننده با دیدن و احساس هر دوست که لذّت می برد و آنکه این درون مایه ها بیشتر در چه بخش هایی از بنا جلوه گری می کنند؟ این مقاله علمی- پ‍ژوهشی است و مواد خام آن به شیوۀ کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده و به شیوۀ توصیفی- تحلیلی به بررسی اطلاعات به دست آمده در چند بنای تاریخی پرداخته، تا مخاطب خود را به درک بیشتر آثار ناملموس در بناهای تاریخی وادارد.

چکیده انگلیسی:

Lyric literature is the oldest form of poetry that singing is following your inner feelings and emotions. Features lyrical poetry, love, anger, fun, sorrow, pride and so is the main element of this kind of literary imagination. The material life of this world and its lyrical poet speaks. Meanwhile, one of the aspects of Iranian Identity, monuments and places to live beyond our means is a mason. One of the provinces where its historic architecture both in terms of appearance and functionality focuses inward, outward elements in Yazd province, which its monuments, its spiritual effects, such as beauty, joy, pleasure, pride, feel, experience, imagination etc. have deep ties. About the traditional architecture of the various funds published many books and articles, but less work has focused attention lyric literature in traditional structures. However, the only body makes magnificent monuments that captivates the viewer or themes that are also associated with traditional buildings and the viewer to see and feel every friends Who enjoys and that these themes are in what parts of the building manifesting itself? The journals and raw materials -style library and field collection and analytical way to examine the data presented in several historic buildings, the audience to understand most of the intangible force of monuments.

منابع و مأخذ:

استانداری یزد؛ 1375؛ یزد نگین کویر، یزد: انجمن کتابخانه های عمومی یزد.

اولیا، محمدمهدی؛ 1364؛ پایان نامه ارشد: «معماری سنتی و بافت جغرافیایی مسکن یزد»، تهران:  دانشگاه تربیت معلم.

بازدار، روشنک و دیگران؛ 1385؛ پایان نامه :«انسان، خانه، طبیعت»، یزد: دانشکده معماری، دانشگاه یزد.

بیگ زاده، حمید رضا؛ 1383؛ پایان نامه «فرایند طراحی معماری»، یزد: دانشکده معماری.

خوشبخت، احسان؛ 1388؛ معماری و نور، تهران: انتشارات خاک.

دهخدا، علی اکبر؛ 1377؛ فرهنگ دهخدا، تهران: دانشگاه تهران.

رمضانخانی، صدیقه ؛ 1387؛ فرهنگ زرتشتیان یزد، تهران: میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری.

————؛ 1393؛ فرهنگ مشاغل یزد، تهران: میراث فرهنگی،صنایع دستی وگردشگری.

سریانی، نسرین؛1384؛ پایان نامه: «قناعت و معماری» یزد: دانشکده معماری، دانشگاه یزد.

شفیعی کدکنی، محمدرضا؛1375؛ صورخیال درشعر پارسی (تحقیق انتقادی در تطوّر ایماژهای شعر پارسی و سیر نظریّۀ بلاغت در اسلام و ایران )، تهران: انتشارت آگاه.

————؛ 1386؛ زمینه اجتماعی شعر فارسی، تهران: اختران.

قزلباش، محمدرضا و فرهادابوالضیاء؛ 1364، الفبای کالبدخانه سنتی یزد، تهران: وزارت برنامه و بودجه.

معتقد، سپهر؛ 1382؛ مقاله: «مقدمه ای برشناخت بادگیرهای ایران»، یزد: واحد آموزش و پژوهش صدا و سیمای مرکز یزد.

نوربرگ شولتز، کریستیان؛ 1392؛ روح مکان، به سوی پدیدارشناسی معماری، ترجمه: محمدرضا شیرازی، چ4، تهران: انتشارات گام نو.

و: مصاحبه با شهریار هیربد؛ در تاریخ 5/10/1394.

  مصاحبه با محمد رضا اولیاء؛ در تاریخ 12/ 10/ 1394.

  مصاحبه با غضنفر ملک ثابت؛ 5/10/ 1394.