کاربرد و ویژگی های موسیقی در ذهن و زبان امیرخسرو دهلوی (بررسی و بسامد لغات و اصطلاحات موسیقی در دیوان اشعار امیرخسرو)
محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی
1 - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب
کلید واژه: بسامد, music, frequency, characteristics, ویژگی, application, کاربرد موسیقی, اصطلاحات خاص, اصطلاحات عام, انواع سازها, special and general terms, a variety of instruments,
چکیده مقاله :
این پژوهش تاثیر موسیقی در دیوان اشعار امیرخسرو دهلوی، شاعر مشهور پارسی گوی هند را بررسی می کند و در نظر دارد از طریق ارائه بسامد و کیفیت کاربرد لغات و اصطلاحات موسیقی و نقد و بررسی ارای موسیقایی در خصوص امیرخسرو جایگاه موسیقی در دیدگاه این شاعر را معلوم کند. بسامد موسیقایی دیوان اشعار وی نشان می دهد که وی 129 لغت و اصطلاح موسیقی نظیر اصطلاحات خاص (رهاوی) لغات عام (عشاق ) انواع سازها (بربط) را در 281 بیت به کار برده و آنها را در 421 بیت تکرار کرده است. شاعر در غزلیات با 245 بیت موسیقایی بیشترین بسامد را برای بیان مضامین ستایش، توصیف و بیان احوالات خود و حالات قلندری، رد زهد ریایی و دعوت به شادی و طرب اختصاص داده است.اگرچه شاعر با موسیقی هندی و موسیقی مقامات (سنتی) رایج در ایران آشنایی داشته، فقدان کاربرد اصطلاحات موسیقی هندی و حضور اندک اصطلاحات خاص موسیقی (موسیقی مقامات ایرانی) بیانگر توجه شاعر به معنای کلام است. امیرخسرو موسیقی دان بوده و در شناسایی سنت های ادبی-موسیقایی ایرانی در محیط هنری هند سهم به سزایی داشته است.
This reaserch is studing on influence and effect of music in the poetry of Amir Khusrow Dehlawi ,The famous and well known Persian poet of India. He used musical skills in his pomes very well. With 129 words and terms such as , Certain specific(Rahavi) and general terms(oshagh) ,expression phrases and different instruments (Barbat) have been used by him in expressing general themes, such as praise and worship of the beloved and lover, the self-description of the very poet , the status of musicians and invitation to happiness and joy.Musical verses in Amir Khusrow poems Divan are amounted to 281 verses where 421 music terms and expression have been frequently repeated and his Ghazals have had the most frequencies with 245 verses. Although He is also credited with enriching Hindustani classical music by introducing Persian and elements in it ,He haven’t used Indian and turkish music terms in his poems. He had been influenced by Iranian poets and poetry music tradition and had spread the same in India.
انوشه، حسن. (1375) دانشنامه ادب فارسی (شبه قاره) سازمان چاپ و انتشارات .ج دوم.
بیهقی، ابوالفضل، ( 13) تاریخ بیهقی، تصحیح خطیب رهبر، انتشارات
ثابت زاده.منصوره.(1389).موسیقی تاجیکستان.انتشارات زوار.
بیگدلی، لطفعلی بیگ آذر (1388)، آتشکده آذر، تصحیح میرهاشم محدث. انتشارات امیرکبیر.
جامی، عبدالرحمن. (1375) . نفحات الانس.تصحیح محمود عابدی. انتشارات اطلاعات.
-------------. (1369) بهارستان. به کوشش ی ـ ادیب. انتشارات صابر. ج اول.
ستایشگر، مهدی. (1375). واژه نامه موسیقی ایران زمین. انتشارات اطلاعات.
شبلی نعمانی.(1335).شعرالعجم.ترجمه سید محمد تقی فخرداعی گیلانی. ج دوم.انتشارات کتابفروشی ابن سینا ج2.
شریفی، محمد (1387) فرهنگ ادبیات فارسی، فرهنگ نشر نو. انتشارات معین.
دهخدا، علی اکبر. (1374). لغت نامه، انتشارات دانشگاه.
دولتشاه سمرقندی. (1329). تذکره الشعرا، انتشارات جاویدان،
دهلوی، امیرخسرو. (1361). دیوان اشعار، اهتمام م. درویش، سازمان انتشارات جاویدان/ چاپ دوم.
-------------. (1360).دیوان اشعار.تصحیح محمد روشن.انتشارات
شیرازی.فرصت الدوله.(1367).به اهتمام محمد قاسم صالح رامسری.انتشارات فروغی.
رازی. محمدامین.(1330). هفت اقلیم.تصحیح جوادفاضل.ج1. موسسه مطبوعاتی علمی
صفا، ذبیح الله. (1368). تاریخ ادبیات ایران (ج3)، انتشارات فردوس.
فخرالزمانی، عبدالنبی(1362) . تذکره میخانه، گلچین معانی، انتشارات اقبال
مراغی .عبدالقادر.(1356) .مقاصدالالحان.بنگاه نشروترجمه.چ دوم
مشحون، حسن. (1373). تاریخ موسیقی، انتشارات سیمرغ.
ملاح، حسینعلی. (1349). منوچهری و موسیقی، انتشارات فرهنگ و هنر.
ملاح، حسینعلی. (1367). پیوند شعر و موسیقی، انتشارات فضا.
معین، محمد. (1387). مجموعه مقالات، انتشارات شهاب و صدای معاصر، ج2.
وجدانی، بهروز. (1376). فرهنگ موسیقی ایران، انتشارات سازمان میراث فرهنگی.
_||_
