بررسی فرهنگ عامّه در رسالة جلالیه اثر محتشم کاشانی
محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی
زینب کوچکی علیکلایه
1
(دانشجوی دکتری تخصصی زبان و ادبیات فارسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران)
سیدکیهان شهدایی
2
(گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.)
جمال احمدی
3
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران،)
رضا برزویی
4
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج)
کلید واژه: رسالة جلالیه, ادبیات عامّه, فرهنگ عامّه, محتشم کاشانی,
چکیده مقاله :
فرهنگ عامّه میراثی کهن با قلمروی به گستردگی تاریخ بشریّت است که به‌صورت شفاهی، سینه‎به‎سینه و نسل‌به‌نسل به شکل تجاربی ارزشمند، به ارث رسیده است. ادبیات عامیانة هر قوم و ملیتّی، برخاسته از فرهنگ و تمدن آن است و اندیشه‎ها، دیدگاه‎ها و همچنین سبک زندگی و اقوام و ملل را در گذشته‎های دور، انعکاس می‎دهد. هدف از این پژوهش، شناساندن باورها و آداب و سنن رایج در رساله جلالیه اثر محتشم کاشانی است. بنابراین پژوهش حاضر با روش تحلیل محتوا و بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای به بررسی فرهنگ عامّه در رسالة جلالیه اثر محتشم کاشانی پرداخته است. نتایج حاصل از بررسی‎ها، نشان می دهد که محتشم کاشانی از بیشتر عناصر فرهنگ عامّه در اثر خود استفاده کرده است و از آن‎ها در راه جذاب‎تر و پرمخاطب کردن اثر خود بهره گرفته است و علاوه‎بر آن از این راه به حفظ سنّت‎های نیک و کهن نیز کمک شایانی کرده است که در این میان بیشترین بسامد مختص به باورها و عقاید عامّه و ادبیات و اصطلاحات عامّه و همچنین کمترین آن‌ها به مواردی همچون مشاغل و حرفه‌ها و آداب و رسوم عامّه اختصاص یافته است.
AbstractPublic culture is an ancient heritage with a territory as wide as the history of humanity, which has been inherited orally, from chest to chest and from generation to generation in the form of valuable experiences. The folk literature of every nation and nationality originates from its culture and civilization and reflects the thoughts, views and also the lifestyle of the peoples and nations in the distant past. The purpose of this research is to identify common beliefs and traditions in Jalalieh treatise by Mohtsham Kashani. Therefore, the current research has analyzed the "public culture investigation in Risal Jalalieh by Mohtsham Kashani" using the method of content analysis and based on library studies. The results of the research show that Mohtsham Kashani used most of the elements of popular culture in his work and used them to make his work more attractive and popular. The way to preserve the good and old traditions has also helped a lot, among which the highest frequency is dedicated to public beliefs and opinions, literature and public terms, and the least of them is dedicated to things such as jobs, professions, and public customs.
فهرست منابع
اعتماد مقدم، علیقلی. (بیتا)، آیین و رسم‌های ایرانیان باستان بر بنیاد شاهنامۀفردوسی، انتشارات اداره کل نگارش وزارت فرهنگ و هنر.
بیهقی، حسینعلی (۱۳۷۶). پژوهشی در بررسی فرهنگ‌عامهٔ ایران، چاپ دوم، انتشارات آستان قدس رضوی.
تمیم داری، احمد، (۱۳۹۰)، فرهنگ‌عامه، چاپ اول، تهران: انتشارات مه کامه.
حسینی، سعیده (۱۳۹۲)، بررسی نگرش سفرنامه نویسان اروپایی به باورهای عامیانه عصر صفوی، استاد راهنما: محمدحسین الهی زاده، دانشگاه بیرجند، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، مقطع کارشناسی ارشد.
خرمشاهی، بهاءالدین، (۱۳۹۵)، «فرهنگ عامّه در ادب کهن پارسی»، خبرگزاری میراث فرهنگی (miras).
جاهودا، گوستاو، (۱۳۷۱). روانشناسی خرافات، ترجمه محمدتقی براهنی، چاپ سوم، تهران: نشر البرز.
چیت‌ساز، محمدرضا، (۱۳۷۹) تاریخ پوشاک ایرانیان، تهران: انتشارات سمت.
ذوالفقاری، حسن (۱۳۹۴)، زبان و ادبیات عامه ایران، تهران: سمت.
راوندی، مرتضی (۱۳۷۴)، تاریخ اجتماعی ایران، چاپ سوم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
روح‌الامینی، محمود. (۱۳۷۵)، زمینهٔ فرهنگ شناسی، تهران: انتشارات عطار.
سالاری، مهشید، (۱۳۸۹)، مردم‌شناسی ایرانی (آداب و روسوم و فرهنگ)، تهران: نشر آفرینش.
شمیسا، سیروس، (۱۳۷۱)، فرهنگ اشارات ادبیات فارسی، تهران: انتشارات فردوسی.
صرفی، محمدرضا، (۱۳۸۴)، عناصر فرهنگ‌عامه در غزلیات حافظ، فرهنگ، ش ۵۵: صص ۱۶۵- ۱۹۹
صرفی، محمدرضا (۱۳۸۳) بازتاب باورهای خرافی در مثنوی، کرمان: نشریه دانشکده ادیان و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر، شماره ۱۵.
علی نژاد، محمد و دیگران (۱۳۹۶)، «فرهنگ عامّه در اشعار محتشم کاشانی»، دوره سوم، شماره ۲، صص ۲۷-۴۳.
گلسرخی، ایرج (۱۳۷۷)، تاریخ جادوگری، چاپ اول، چاپ مهارت.
ماسه، هانری، (۱۳۷۵)، معتقدات و آداب ایرانی، ترجمه مهدی روشن‌ضمیر، تهران: نشر پردازش.
محتشم کاشانی، (۱۳۴۴). دیوان، به کوشش محمد اسماعیل مهر علی گرگانی، انتشارات: کتاب‌فروشی محمودی خیابان بوزرجمهری.
محجوب، محمدجعفر (۱۳۸۳)، فرهنگ عامیانه مردم ایران، به کوشش حسن ذوالفقاری، چاپ سوم، تهران، نشر چشمه.
مصاحب، غلامحسین (۱۳۸۱). دائره‌المعارف فارسی، تهران انتشارت امیرکبیر.
نوایی، عبدالحسین و صدری، مهدی (۱۳۷۸)، «نقد و معرفی کتاب کلیات محتشم کاشانی»، آینه میراث، زمستان شماره ۷-۸.
یاحقی، محمدجعفر، (۱۳۶۹)، فرهنگ اساطیر و داست‌واره‌ها در ادبیات فارسی، تهران: سروش.
_||_
Etemad Moghadam, Ali Qali. (Bita), Rituals and customs of ancient Iranians based on Ferdowsi's Shahnameh, Publications of the Ministry of Culture and Arts.
Beyhaqi, Hossein Ali (1376). A research on Iranian popular culture, second edition, Astan Quds Razavi Publishing House.
Tamim Dari, Ahmad, (۲۰۱۳), Folklore, first edition, Tehran: Mahkameh Publications.
Khorramshahi, Bahaddin, (2015), "Popular culture in ancient Persian literature", cultural heritage news agency (miras).
Hosseini, Saeeda (2012), investigating the attitude of European travel writers to the folk beliefs of the Safavid era, supervisor: Mohammad Hossein Elahizadeh, Birjand University, Faculty of Literature and Humanities, Master's degree.
Jahoda, Gustav, (1371). The psychology of superstitions, translated by Mohammad Taghi Brahni, third edition, Tehran: Alborz Publishing.
Chitsaz, Mohammad Reza, (1379) The History of Iranian Clothing, Tehran: Samit Publications.
Zulfiqari, Hassan (2014), Popular Language and Literature of Iran, Tehran: Samt.
Ravandi, Morteza (1374), Social History of Iran, 3rd edition, Tehran: Amirkabir Publications.
Rooh Al-Amini, Mahmoud. (1375), the field of cultural studies, Tehran: Attar Publications.
Salari, Mahshid, (1389), Iranian anthropology (manners and customs and culture), Tehran: Afarinesh Publishing House.
Shamisa, Siros, (1371), Persian Literature Allusions, Tehran: Ferdowsi Publications.
Sarfi, Mohammad Reza, (2004), elements of popular culture in Hafez's sonnets, Farhang, vol. 55: pp. 165-۱۹۹.
Sarafi, Mohammad Reza (2004) Reflection of Superstitious Beliefs in Masnavi, Kerman: Shahid Bahnar University Faculty of Literature and Humanities Journal, No. 15.
Alinejad, Mohammad and others (2016), "Public culture in the poems of Mohtsham Kashani", third volume, number 2, pp. 27-۴۳.
Golsarkhi, Iraj (1377), history of witchcraft, first edition, skill edition.
Maseh, Hanri, (1375), Iranian beliefs and customs, translated by Mehdi Roshan Zamir, Tehran: Prozazem Publishing House.
Mohtsham Kashani, (1344). Diwan, by the efforts of Mohammad Esmail Mehrali Gorgani, Publishers: Mahmoodi bookstore, Bouzarjamohri street.
Mahjoub, Mohammad Jaafar (2013), Folk Culture of Iranian People, by Hasan Zulfiqari, third edition, Tehran, Cheshme Publishing House.
Musaheb, Gholamhossein (۱۳۸۱). Persian encyclopedia, Tehran, Amirkabir Publishing House.
Navaei, Abdul Hossein and Sadri, Mehdi (1378), "Criticism and introduction of the book of Mohtsham Kashani's Universalities", Mirror of Legacy, Winter No. 7-8.
Yahaghi, Mohammad Jaafar, (1369), The culture of myths and legends in Persian literature, Tehran: Soroush.
