اثربخشی آموزش مجازی کیفیت زندگی درمانی بر تعارض کار و خانواده، اعتیاد به کار، سلامت روان و تعاملات بین فردی در کارکنان شاغل

محورهای موضوعی : روانشناسي اجتماعي

مائده مختاری کرچگانی ¹ , هادی فرهادی ²

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی ، گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)،
2 - دانشیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران

تاریخ دریافت : 1401/11/08 تاریخ پذیرش : 1402/03/29 تاریخ انتشار : 1402/01/01

کلید واژه: تعارض کار و خانواده, سلامت روان و تعاملات بین فردی, اعتیاد به کار, آموزش مجازی کیفیت زندگی درمانی,

چکیده مقاله :

چکیدهپژوهش حاضر با هدف اثربخشی آموزش مجازی کیفیت زندگی درمانی بر تعارض کار- خانواده، اعتیاد به کار، سلامت روان و تعاملات بین فردی انجام گرفت. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون همراه با دوره پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه معلمان زن مقطع متوسطه دوم در سال تحصیلی1402- 1401 شهر اصفهان بود که به شیوه نمونه گیری دردسترس تعداد 30 معلم زن انتخاب و به شیوه تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گروه کنترل (15 نفر) گماشته شدند. گروه آزمایش 8 جلسه 90 دقیقه ای تحت آموزش مجازی کیفیت زندگی درمانی قرار گرفتند و گروه کنترل در لیست انتظار باقی ماندند. هر دو گروه در مراحل پیش آزمون، پس آزمون توسط پرسشنامه های تعارض کار و خانواده ( کارلسون و همکاران ،2000)، اعتیاد به کار(اسپنس و رابینز، 1992)، سلامت روان(گدبرگ، 1979) و تعاملات بین فردی(مک الیستیر، 1995) مورد ارزیابی قرار گرفتند. به‌منظور بررسی و تجزیه ‌و تحلیل داده‌ها از نرم افزار آماری SPSS23 و روش تحلیل اندازه های تکراری استفاده شد. نتایج نشان داد که آموزش مجازی کیفیت زندگی درمانی بر تعارض کار- خانوادهف اعتیاد به کارف سلامت روان و تعاملات بین فردی تأثیر معنی داری دارد و اثرات آموزش ها در مرحله پیگیری نیز باقی مانده است(01/0p<) . در نتیجه آموزش مجازی کیفیت زندگی درمانی به عنوان درمانی اثرگذار می تواند به بهبود سلامت روانی کارکنان کمک شایانی نماید. از این رو پیشنهاد می گردد مشاورین و روانشناسان به آموزش مجازی کیفیت زندگی درمانی بر کاهش تعارض کار- خانواده و اعتیاد به کار و افزایش سلامت روان و تعاملات بین فردی توجه ویژه ای داشته باشند.

چکیده انگلیسی:

AbstractThe present research was conducted with the aim of the effectiveness of virtual training of quality of life therapy on work-family conflict, work addiction, mental health and interpersonal interactions in working employees. The research method was a semi-experimental research method with experimental and control groups and pre-test-post-test and follow up. The statistical population included all secondary school female teachers in Isfahan city in the academic year of 2021-2020, 30 female teachers were selected by random sampling and randomly assigned to two experimental groups (15 people) and a control group (15 people). The experimental group underwent 8 90-minute virtual training of quality of life therapy and the control group remained on the waiting list. Both groups were evaluated in the pre-test, post-test and follow up stages by work-family conflict questionnaire (Carlson et al., 2000) General Health Questioner(Goldberg, 1979), Work addiction questionnaire(Spence & Robbins, 1992) and Interpersonal interactions questionnaire(Mack Alister, 1995). In order to analyze the data, statistical methods and SPSS version 23 software and repeated measures analysis were used. The findings showed that that virtual training of quality of life therapy has a significant effect on work-family conflict, work addiction, mental health and interpersonal interactions (p<0.001). As a result, virtual training of quality of life therapy as an effective therapy can help to improve mental health. Therefore, it is suggested that counselors and psychologists pay special attention to virtual training of quality of life therapy to reduce work-family conflict and work addiction and increase mental health and interpersonal interactions.

منابع و مأخذ:

باقری، ندا؛ و  ایروانی، محمد رضا.(1397).اثربخشی کیفیت زندگی درمانی بر افزایش شادی و عزت نفس پرستاران شاغل در بیمارستان دولتی شهدای لنجان زرین شهر. مجله سلامت جامعه، 12(35)، 21-12.

تقوی، سید محمد رضا (1380).بررسی روایی و اعتبار پرسشنامه سلامت عمومی.مجله روانشناسی ،1(36)، 1-19.

تقوی لاریجانی، ترانه؛ نیکبخت نصرآبادی، علیرضا؛ یونس پور، شیما؛ و عرشی ها، مرجان.(1397).تأثیر آموزش رویکرد کیفیت زندگی درمانی بر ابعاد بهزیستی ذهنی دانشجویان پرستاری. فصلنامه پژوهش پرستاری، 13(3)، 33-27.

ثناگو، اکرم.؛ تقوی، احمد؛ بهنام پور، ناصر و بیکی، فریبا. (1394). بررسی وضعیت خودشکوفایی با برخی از عوامل جمعیت شناختی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گلستان، نشریه پژوهش در آموزش علوم پزشکی، 8(2)، 22-29.

درگاهی، شهریار؛ براتی مقدم، بهروز؛ احمدبوکانی، سلیمان؛و  اعیادی، نادر.(1398).ارتباط صمیمیت ادراک شده از خانواده ی اصلی و تعارض کار-خانواده با همدلی و اعتیاد به کار، در اعضای کادر درمانی. مجله ایرانی اخلاق و تاریخ پزشکی، 12(1)،327-325.

دهقان نیری، ناهید و صالحی، تهمینه؛(1387). کیفیت زندگی کاری و بهره وری پرستاران بالینی و ارتباط آن‌ها با یکدیگر، مجله پژوهش پرستاری، 3(8)،9-8.

دهقانی قهنویه، آ.(1398).اثربخشی کیفیت زندگی درمانی بر استرس شغلی، تعارضات زناشویی و کیفیت زندگی کارکنان شاغل. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان.

رجعتی، ریحانه؛ خدیورزاده، طلعت؛ اسماعیلی، حبیب اله؛ دانش، فرشته.(1400).مقایسه‌ی تعارض کار- خانواده از دیدگاه زنان شاغل و همسران آن‌ها. مجله دانشکده پزشکی زابل، 5(1)،14-7.

حیدری، ندا.(1396).بررسی اثربخشی کیفیت زندگی درمانی گروهی بر اضطراب، استرس ادراک شده، سلامت عمومی و کیفیت زندگی زنان باردار شهر اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان.

خیری خواه، آرش و زندپور، اسماعیل و علوی صدر، سیده زهرا(1400). رابطه بین استرس شغلی با سلامت روان کارکنان شرکت فولاد سرمد ابرکوه،چهاردهمین کنفرانس ملی روانشناسی، علوم اجتماعی و تربیتی،بابل.

شاهسوندی پیمان، موسوی زهره. (1400). پیش بینی سلامت و بهداشت روانی کارکنان یک مجتمع صنعتی براساس حمایت سازمانی ادارک شده، اعتیاد به کار و رفتار شهروندی سازمانی. بهداشت کار و ارتقاء سلامت، ۵ (۳) ،۲۳۴-۲۴۲

طلایی پاشیری، مطهره؛ و یزدخواستی، فریبا. (1397). مقایسه اثربخشی بازی‌درمانی انفرادی و گروهی بر تعاملات بین فردی، فراخنای توجه، کنترل رفتار و کنترل هیجان. مجله پرستاری کودکان ، 4(۳) ، ۵۵-۴۷.

کریمی، زهرا؛ رضایی، نسرین؛ شکیبا، منصور؛ و نویدیان، علی.(1398). تأثیر مداخله «کیفیت زندگی درمانی» بر بار روانی مراقبان خانوادگی معتادان. حیات، 25(3)، 251-231.

عراقیان؛ شیما؛ نجات؛ حمید؛ توزنده جانی؛ حسن و زهرا باقرزاده گلمکانی(1399). مقایسه اثربخشی درمان مهارت‌های مبتنی بر بهبود کیفیت زندگی و درمان مبتنی برشفقت بر تحمل آشفتگی و معنای زندگی زنان دارای تعارض. فصلنامه علمی روشها و مدلهای روانشناختی،9(11)، 121-138.

عقیقی، علیرضا و زمانی،نرگس. (1399). بررسی رابطه رضایت شغلی با سلامت روانی کارمندان‌ زن کتابخانه‌های عمومی استان همدان. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات،12(3)، 17-29.

علیپور شاهین، الهام و علیپور شاهین، پریسا(1400). نقش سلامت روان در پیش بینی فرسودگی شغلی کارکنان ستاد بهزیستی تبریز،هشتمین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم انسانی ، مدیریت و کارافرینی ایران،تهران.

متشرعی، محمد حسین.، نیسی، عبدالکاظم و ارشدی، نسرین. (1392). آزمون اثر غیر مستقیم تعارض کار- خانواده بر خشنودی زندگی: یک الگوی چند میانجی گر، روانشناسی بالینی و شخصیت، 20(8)، 86-75.

محمدی، بهرام(1387). بررسی رابطه کیفیت زندگی کاری و سلامت سازمانی در مدارس متوسطه استان کردستان. پایان نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده، دانشگاه شهید رجایی تهران.

موسوی،  سید محمد؛ سماواتیان،حسین؛ و نوری، ابوالقاسم. (1397). اثربخشی همزمان کیفیت بخشی زندگی کاری و غنی سازی زندگی زناشویی بر تعارضات زناشویی و بی ثباتی زناشویی در بین زوج های شاغل با توجه به نقش سرریزشدگی. دست‌آوردهای روان‌شناختی، 25(2)، 1-20.

یوسفی˛ فایق؛ و محمدخانی˛ مونا. (1393). بررسی سلامت روان دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کردستان و ارتباط آن با سن، جنسیت و دوره‌های تحصیلی آن‌ها. مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 56 (6)˛ 61-345

یوسفی، زهرا؛ و سبحانی، مریم.(1397).اثربخشی آموزش کیفیت زندگی درمانی بر فرسودگی شغلی و ابعاد آن در کارکنان زن. فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی؛ 10(4)، 8-12.

 

Akrami Fard M A, Salehi S, Akramifard M. (2020). Effect of Quality of Work Life on Mental Health of Flight Crew Staff of Havanaja. J Police Med,9 (2)
URL: http://jpmed.ir/article-1-819-en.html.

Azevedo W.F, Mathias LADST. (2017).  Work addiction and quality of life: a study with physicians. Einstein (Sao Paulo). Apr-Jun;15(2):130-135. doi: 10.1590/S1679-45082017AO3960. PMID: 28767908; PMCID: PMC5609606.

Barazandeh, A., Samavatyan, H., Nouri, A., & Abedi, M. R. (2021). The Effectiveness of Quality of Work Life Improvement Training Program on Employee Work-Family Conflict and Self-actualization Based on the Moderating Role of Perceived Job Security and Optimism. Career and Organizational Counseling.

Berino, T. N., Reis, A. L., Carvalhal, M. M. L., Kikuchi, J. L. D., Teixeira, R. C. R., & Gomes, D. L. (2022). Relationship between Eating Behavior, Quality of Life and Weight Regain in Women after Bariatric Surgery. International journal of environmental research and public health, 19(13), 7648. https://doi.org/10.3390/ijerph19137648.

Borgmann, L., S., Rattay, p. & Lampert, T. Health-Related Consequences of Work-Family Conflict From a European Perspective: Results of a Scoping Review, Public Health, 7.

Carlson, D. S. (2000). Personality and role variables as predictors of three forms of work-family conflict. Journal of Vocational Behavior, 55(2), 236–253.

Connell J, O'Cathain A, Brazier J. (2014). Measuring quality of life in mental health: are we asking the right questions? Soc Sci Med. 2014 Nov;120:12-20. doi: 10.1016/j.socscimed.2014.08.026. Epub 2014 Aug 20. PMID: 25194472; PMCID: PMC4224500.

Fekih-Romdhane, F., Sawma, T., Akel, M. et al. (2022). Work Addiction and Depression, Anxiety, and Stress: the Mediating Role of Food Addiction Among Lebanese Young Adult Workers. Int J Ment Health Addiction  https://doi.org/10.1007/s11469-022-00909-8

Ferrans, N.E. (1996). Development of a conceptual model of quality of life, Scholarly inquiry of nursing practice, 10, 293-304.

Frisch, MI, B. (2006). Quality of life therapy. New Jersey: John Wiley & Sons Press.

Jingyuan Shi, Liang Chen & Stephanie Jean Tsang (2022) Integrating Interpersonal Communication into the Influence of Presumed Media Influence Model: Understanding Intentions to Censor and Correct COVID-19 Misinformation on Social Media, Journal of Broadcasting & ElectronicMedia, 66:3, 464483, DOI: 10.1080/08838151.2022.2109638.

Khukhlaev O, Novikova I and Chernaya A (2022) Interpersonal Mindfulness, Intergroup Anxiety, and Intercultural Communication Effectiveness Among International Students Studying in Russia. Front. Psychol. 13:841361. doi: 10.3389/fpsyg.2022.841361.

Niswaty, R., Juniati, F., Darwis, M., Salam, R., & Arhas, S. H. (2019). The Effectiveness of Leadership Functions Implementation in The Makassar Departement of Manpower. JPBM (Jurnal Pendidikan Bisnis dan Manajemen), 5(1), 1–10.
#

Nogueira, L. C., Kikuchi, N. C. S., Faria, G. S., & De Oliveira, I. J. (2018). Workaholic e worklovers. Anais do EVINCI-UniBrasil, 4(1), 265-265.‏

Spence, J. T. and Robbins, A. S. (1992). Workaholism: definition. measurement, and preliminary results, Journal of Personality Assessment, 58(1), 160-78.

TaherKarami, Zh,Hosseini O &DashtiBozorgi Z. (2019).The Effectiveness of Compassion-Based Therapy on Psychological Resilience, Self-Detachment, Hope, and Well-Being in Menopausal Women. Social Health, 5 (3), 189-197.