تاثیر آموزش ذهن‌آگاهی بر مقاومت روانشناختی و راهبردهای مثبت و منفی تنظیم شناختی هیجان در زنان متقاضی طلاق

محورهای موضوعی : روانشناسي اجتماعي

دانیال سلیمانی ¹ , الهام فلاح‌منش ² , شیما ارشادی چهارده ³

1 - کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، گروه روانشناسی، انستیتو روانپزشکی تهران، تهران، ایران
2 - کارشناس ارشد مشاوره و راهنمایی، گروه مشاوره، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، گروه روانشناسی، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر، ایران

تاریخ دریافت : 1399/05/27 تاریخ پذیرش : 1399/09/28 تاریخ انتشار : 1399/12/01

کلید واژه: ذهن‌آگاهی$مقاومت روانشناختی#راهبردهای تنظیم شناختی هیجان,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش ذهن‌آگاهی بر مقاومت روانشناختی و راهبردهای مثبت و منفی تنظیم شناختی هیجان انجام شد. مطالعه حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری دو ماهه با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش زنان متقاضی طلاق شهر تهران در سال 1398 بودند. نمونه پژوهش 30 نفر بود که پس از بررسی ملاک‌های ورود به مطالعه با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و با گمارش تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش جایگزین شدند. گروه آزمایش 8 جلسه 70 دقیقه‌ای آموزش ذهن‌آگاهی دریافت کرد و گروه کنترل در لیست انتظار برای آموزش قرار گرفت. ابزارهای پژوهش پرسشنامه‌های مقاومت روانشناختی (کانر و دیویدسون، 2003) و راهبردهای تنظیم شناختی هیجان (گارنفسکی و همکاران، 2001) بودند و داده‌ها با روش اندازه‌گیری مکرر در نرم‌افزار SPSS نسخه 22 تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که آموزش ذهن‌آگاهی باعث افزایش مقاومت روانشناختی و راهبردهای مثبت تنظیم شناختی هیجان و کاهش راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان در زنان متقاضی طلاق شد و نتایج آموزش در مرحله پیگیری دو ماهه نیز باقی ماند (05/0p < ). با توجه به اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی بر مقاومت روانشناختی و راهبردهای مثبت و منفی تنظیم شناختی هیجان، برنامه‌ریزی برای استفاده از آن توسط درمانگران و متخصصان سلامت برای بهبود ویژگی‌های مرتبط با سلامت می‌تواند موثر واقع شود.

چکیده انگلیسی:

Present research aimed to investigate the effect of mindfulness training on the psychological resilience and positive and negative cognitive emotion regulation strategies in female applicants for divorce. Present study was a semi-experimental with a pretest, posttest and two-month follow-up design with control group. The research population was female applicants for divorce in Tehran city in 2019 year. The research sample was 30 people who after reviewing the criteria for entering study were selected by purposive sampling method and randomly replaced into two experimental and control groups groups. The experimental group received 8 sessions of 70 minutes mindfulness training and the control group placed on the waiting list for training. The research tools were the questionnaires of psychological resilience (Conner and Davidson, 2003) and cognitive emotion regulation strategies (Garnefski and et all, 2001) and data were analyzed by repeated measures method in the SPS version 22 software. The findings showed that mindfulness training led to increase psychological resilience and positive cognitive emotion regulation strategies and decrease negative cognitive emotion regulation strategies in female applicants for divorce and the training results were maintained in the two months follow-up stage (p < 0/05). Regarded to the effectiveness of mindfulness training on psychological resilience and positive and negative cognitive emotion regulation strategies, planning can be effective to its use by therapists and health professionals to improve health-related traits.

منابع و مأخذ:

حسن‌زاده نمین، فرزانه؛ پیمانی، جاوید؛ رنجبری‌پور، طاهره و ابوالمعالی الحسینی، خدیجه. (1398). مدل پیش‌بینی بهزیستی روان‌شناختی بر اساس تاب‌آوری با در نظر گرفتن نقش میانجی استرس ادراک‌شده. فصلنامه علوم روانشناختی، ۱۸(۷۷)، 578-569.

خرمی، فرهاد؛ بستان، نبی؛ یوسفی لبنی، جواد و مرادی، سیدیحیی. (1398). اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی بر تاب‌آوری دانش‌آموزان. مجله پیشرفت‌های نوین در علوم رفتاری، 4(32)، 75-61.

داودی، روژین؛ منشئی، غلامرضا و گل‌پرور، محسن. (1398). مقایسه اثربخشی ذهن‌آگاهی نوجوان‌محور با درمان شناختی رفتاری و هیجان‌مدار بر تنظیم هیجان نوجوانان دختر دارای علائم بی‌موبایل هراسی. نشریه مدیریت ارتقای سلامت، 8(4)، 25-16.

شایق بروجنی، بهار؛ منشئی، غلامرضا و سجادیان، ایلناز. (1398). مقایسه اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی نوجوان‌محور و آموزش تنظیم هیجان بر پرخاشگری و اضطراب نوجوانان دختر مبتلا به اختلال دوقطبی نوع . مجله دست‌آوردهای روانشناختی، 4(2)، 88-67.

شریفی‌باستان، فرنگیس؛ یزدی، سیده‌منور و زهرایی، شقایق. (1395). نقش راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و عاطفه مثبت و منفی در پیش‌بینی تاب‌آوری زنان مبتلا به سرطان پستان. نشریه روان پرستاری، 4(2)، 48-38.

شیخعلی‌زاده، سیاوش؛ بیرامی، منصوره، هاشمی، تورج و واحدی، شهرام. (1398). اثربخشی آموزش فنون ذهن آگاهی بر سرزندگی تحصیلی با نقش تعدیلی اهداف پیشرفت اجتماعی در دانشجویان. دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 7(12)، 148-127.

میرمهدی، سیدرضا و رضاعلی، مرضیه. (1397). اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر تاب‌آوری، تنظیم هیجان و امید به زندگی در زنان مبتلا به دیابت نوع 2. فصلنامه روانشناسی سلامت، 7(4)، 183-167.

یوسفیان، زهرا؛ احدی، حسن و کراسکیان موجمباری، آدیس. (1398). اثربخشی معنویت درمانی بر پریشانی روان‌شناختی و تاب‌آوری بیماران تالاسمی. مجله علوم روان‌شناختی، 18(84)، 2293-2285.

Backmann, J., Weiss, M., Schippers, M. C., & Hoegl, M. (2019). Personality factors, student resiliency, and the moderating role of achievement values in study progress. Learning and Individual Differences, 72, 39-48.

Deplus, S., Billieux, J., Scharff, C., & Philippot, P. (2016). A mindfulness-based group intervention for enhancing self-regulation of emotion in late childhood and adolescence: A pilot study. International Journal of Mental Health and Addiction, 14, 775-790.

Duarte, A. C., Matos, A. P., & Marques, C. (2015). Cognitive emotion regulation strategies and depressive symptoms: Gender's moderating effect. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 165, 275-283.

Carpenter, J. K., Sanford, J., & Hofmann, S. G. (2019). The effect of a brief mindfulness training on distress tolerance and stress reactivity. Behavior Therapy, 50(3), 630-645.

Conner, K. M., & Davidson, J. R. T. (2003). Development of a new resilience scale: The Conner–Davidson resilience scale (CD- RISC). Depression & Anxiety, 18(2), 76-82.

Galante, J., Dufour, G., Benton, A., Howarth, E., Vainre, M., Croudace, T. J., & et all. (2016). Protocol for the mindful student study: A randomised controlled trial of the provision of a mindfulness intervention to support university students' well-being and resilience to stress. BMC Open, 6(11), 1-8.

Garnefski, N., Kraaij, V., & Spinhoven, P. (2001). Negative life events, cognitive emotion regulation and emotional problems. Personality and Individual Differences, 30(8), 1311-1327.

Hiyoshi, A., Fall, K., Netuveli, G., & Montgomery, S. (2015). Remarriage after divorce and depression risk. Social Science & Medicine, 141, 109-114.

Hosseinian, S., & Nooripour, R. (2019). Effectiveness of mindfulness-based intervention on risky behaviors, resilience, and distress tolerance in adolescents. International Journal of High Risk Behaviors and Addiction, 8(4), 1-6.

Lee, S. J., Kim, S., Han, S. Y., Lee, Y. J., & Chae, H. (2019). Is the cognitive emotion regulation strategy related to Yin-Yang personality traits? European Journal of Integrative Medicine, 26, 24-30.

MacDonald, L. A., Oprescu, F., & Kean, B. M. (2018). An evaluation of the effects of mindfulness training from the perspectives of wheelchair basketball players. Psychology of Sport and Exercise, 37, 188-195.

Malesza, M. (2019). Stress and delay discounting: The mediating role of difficulties in emotion regulation. Personality and Individual Differences, 144, 56-60.

Mclntyre, A., Heron, R. L., Mclntyre, M. D., Burton, S. J., & Engler, J. N. (2003). College students from families of divorce: keys to their resilience. Journal of Applied Developmental Psychology, 24(1), 17-31.

Meyer, S. D., Kagesten, A., Mmari, K., McEachran, J., Chilet-Rosell, E., Kabiru, C. W., & et al. (2017). Boys should have the courage to ask a girl out”: Gender norms in early adolescent romantic relationships. Journal of Adolescent Health, 61(4), 42-47.

Rey, L., Neto, F., & Extremere, N. (2020). Cyberbullying victimization and somatic complaints: A prospective examination of cognitive emotion regulation strategies as mediators. International Journal of Clinical and Health Psychology, 20(2), 135-139.

Rosse, R. B. (2007). The love trauma syndrome: Free yourself from the pain of a broken heart. United States: Da Capo Press.

Sanamnejad, G., Pashavi, G., Oftadehal, M., Ostadhasanloo, H., Khodayarifard, M., Aryan, A., & Farahani, H. (2011). Emotional intelligence and self-concept in people with and without failure in love. Journal of Social and Behavioral Sciences. 30(1), 1447–1451.

Sanger, K. L., & Dorjee, D. (2015). Mindfulness training for adolescents: A neurodevelopmental perspective on investigating modifications in attention and emotion regulation using event-related brain potentials. Cognitive Affective & Bahavioral Neuroscience, 15(3), 696-711.

Schaan, V. K., Schulz, A., Schachinger, H., & Vogele, C. (2019). Parental divorce is associated with an increased risk to develop mental disorders in women. Journal of Affective Disorders, 257, 91-99.

Sunbul, Z.A., & Guneri, O.Y. (2019). The relationship between mindfulness and resilience: The mediating role of self-compassion and emotion regulation in a sample of underprivileged Turkish adolescents. Personality and Individual Differences, 139, 337-342.

Tlapek, S. M., Auslander, W., Edmond, T., Gerke, D., Schrag, R. V., & Threlfall, J.(2017). The moderating role of resiliency on the negative effects of childhood abuse for adolescent girls involved in child welfare. Children and Youth Services Review, 73, 437-444.

Zilincikova, Z., & Kreidl, M. (2018). Grandparenting after divorce: Variations across countries. Advances in Life Course Research, 38, 61-71.